Odkąd tylko istnieją ubezpieczenia, tam gdzie są pieniądze, tam są również cwaniacy, którzy próbują je wyłudzić. Oszustwa ubezpieczeniowe to niemal tak stare jak samo ubezpieczeniowe biznes. Od początków historii sektora ubezpieczeniowego próbowano je wykrywać i zwalczać, ale niestety przestępcy nieustannie wymyślają nowe, coraz bardziej wyrafinowane sztuczki.
Początki przestępczości w ubezpieczeniach
Już w starożytności kupcy, żeglujący w niebezpiecznych podróżach morskich, próbowali zabezpieczyć się przed stratami. Płacili składki ubezpieczeniowe, aby uzyskać odszkodowanie w przypadku zatonięcia statku czy utraty ładunku. Niektórzy z nich nie wahali się jednak posunąć do okrutnych czynów, by uzyskać odszkodowanie. Zdarzały się na przykład przypadki celowego zatopienia statków, a nawet zamordowania załogi.
Według historycznych źródeł, w średniowiecznej Europie popularne było także podpalanie własnych domów w celu wyłudzenia odszkodowania od ubezpieczyciela. Przestępcy wykorzystywali lukę w systemie, w którym ubezpieczyciele nie mieli możliwości dokładnego sprawdzenia, czy pożar był rzeczywiście przypadkowy. Sytuacja zmieniła się dopiero, gdy pojawili się pierwsi prywatni detektywi, którzy zaczęli rzetelnie badać każdy taki przypadek.
Nowoczesna przestępczość ubezpieczeniowa
Wraz z rozwojem sektora ubezpieczeniowego i pojawieniem się nowych rodzajów ubezpieczeń, ewoluowały też sposoby na oszukiwanie ubezpieczycieli. Jednym z najbardziej popularnych jest obecnie wyłudzanie odszkodowań z tytułu fałszywych lub znacznie zawyżonych szkód.
Według raportu Polskiej Izby Ubezpieczeń, w 2016 roku odnotowano ponad 27 tysięcy takich przypadków, a łączna wartość wyłudzonych środków sięgnęła blisko 280 milionów złotych. Przestępcy najczęściej zgłaszają kradzież samochodu, który w rzeczywistości sprzedali lub zatopili w jeziorze. Mogą również powoływać się na fikcyjne wypadki, a nawet symulować własne obrażenia.
Inną popularną metodą jest zawyżanie kosztów naprawy lub leczenia. Poszkodowani mogą na przykład przedstawiać rachunki za usługi, które w rzeczywistości nigdy nie zostały wykonane lub były znacznie tańsze. Takie działania są nie tylko nielegalne, ale także wpływają na wzrost cen ubezpieczeń dla uczciwych klientów.
Zwalczanie przestępczości ubezpieczeniowej
Walka z oszustwami ubezpieczeniowymi to nieustanna gra w kotka i myszkę między przestępcami a ubezpieczycielami. Ci drudzy nieustannie pracują nad udoskonalaniem metod wykrywania i zapobiegania takim praktykom.
Jednym z kluczowych narzędzi w tej walce są systemy informatyczne, które potrafią wychwytywać podejrzane wzorce zachowań. Zaawansowane algorytmy uczenia maszynowego analizują miliony danych o zgłoszonych szkodach i wypłaconych odszkodowaniach, aby zidentyfikować potencjalne oszustwa. Dzięki temu ubezpieczyciele mogą skuteczniej weryfikować wiarygodność roszczeń i zapobiegać wypłatom na podstawie fałszywych lub zawyżonych informacji.
Nie mniej ważne są także klasyczne metody dochodzeniowe. Specjalne zespoły ds. zwalczania przestępczości ubezpieczeniowej prowadzą dokładne śledztwa w celu wykrycia prób wyłudzenia. Sięgają przy tym po zaawansowane techniki, takie jak analizy kryminalistyczne, przesłuchania świadków czy obserwacja podejrzanych.
Oczywiście, nie można zapomnieć również o roli samych klientów ubezpieczycieli. Badania pokazują, że nawet 20% Polaków jest gotowych oszukać ubezpieczyciela, jeśli nadarzy się taka okazja. Dlatego edukacja i kształtowanie świadomości społecznej to również ważny element walki z tym procederem.
Nowoczesne metody przestępców
Nie można jednak powiedzieć, że ubezpieczyciele mają całkowicie opanowaną sytuację. Przestępcy nieustannie wymyślają coraz bardziej wyrafinowane sposoby na wyłudzanie odszkodowań.
Jednym z nich jest na przykład tworzenie fikcyjnych firm, które następnie zgłaszają fałszywe szkody. Przestępcy rejestrują działalność gospodarczą, opłacają składki ubezpieczeniowe, a potem składają roszczenia o odszkodowania za rzekome straty. Ubezpieczyciele mają ogromne trudności z wykryciem takich oszustw, zwłaszcza gdy dokumentacja firm wygląda w pełni profesjonalnie.
Innym coraz popularniejszym procederem jest wyłudzanie odszkodowań z ubezpieczeń na życie. Przestępcy mogą na przykład podrabiać akty zgonu lub nawet zabijać ubezpieczonych, by następnie występować o wypłatę świadczenia. Tego typu oszustwa są wyjątkowo trudne do wykrycia, a straty ponoszone przez ubezpieczycieli sięgają setek milionów dolarów rocznie.
Przyszłość walki z przestępczością ubezpieczeniową
Choć przestępcy nieustannie wymyślają coraz to nowe sposoby na wyłudzanie odszkodowań, ubezpieczyciele również intensywnie pracują nad rozwojem skuteczniejszych narzędzi do wykrywania i zwalczania tych praktyk.
Jednym z kluczowych kierunków jest rozwój zaawansowanych systemów analitycznych opartych na sztucznej inteligencji. Coraz bardziej wydajne algorytmy uczenia maszynowego potrafią wychwytywać nawet najsubtelniejsze oznaki oszustwa, analizując miliony danych o zgłoszonych szkodach.
Równie ważna jest ścisła współpraca ubezpieczycieli z organami ścigania. Wymiana informacji i wspólne działania pozwalają skuteczniej rozbijać zorganizowane grupy przestępcze trudniące się wyłudzaniem odszkodowań.
W walce z przestępczością ubezpieczeniową kluczowa jest też edukacja społeczeństwa. Uświadamianie ludziom, że próby oszukiwania ubezpieczycieli to przestępstwo, a nie niewinny sposób na łatwy zarobek, może skutecznie ograniczyć skalę tego procederu.
Choć przestępcy nieustannie poszukują nowych sposobów na wyłudzanie odszkodowań, ubezpieczyciele również nieustannie pracują nad udoskonalaniem metod wykrywania i zapobiegania takim praktykom. To nieustająca gra w kotka i myszkę, w której obie strony muszą być cały czas czujne i gotowe do błyskawicznej reakcji.
