Oszustwa w aplikacjach mobilnych – jak je wykrywać i się przed nimi bronić?

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, ile razy dziennie sięgasz po swojego smartfona? Zakład, że więcej, niż chciałbyś przyznać. Najnowsze badania pokazują, że przeciętny użytkownik spędza na swoim telefonie nawet do 5 godzin dziennie! To naprawdę sporo jak na małe urządzenie, które miało być dla nas jedynie wygodnym narzędziem.

Niestety, to właśnie ta wszechobecność smartfonów sprawia, że stają się one atrakcyjnym celem dla cyberprzestępców. Coraz częściej słyszymy o ludziach, którzy padli ofiarą różnego rodzaju oszustw w aplikacjach mobilnych. Czy to kradzież danych, wyłudzenie pieniędzy, czy ingerencja w urządzenie – konsekwencje bywają poważne.

Dlatego tak ważne jest, abyśmy nauczyli się rozpoznawać zagrożenia i chronić się przed nimi. W dzisiejszym artykule postaramy się przyjrzeć bliżej temu, czym są oszustwa w aplikacjach mobilnych, jakie są ich rodzaje oraz jak można się przed nimi uchronić. Zapraszam do lektury!

Oszustwa mobilne – skala problemu

Każdego dnia jesteśmy świadkami doniesień o ludziach, którzy padli ofiarami różnego rodzaju oszustw na smartfonach. Niestety, problem ten nie maleje – wręcz przeciwnie, z każdym rokiem skala nadużyć rośnie.

Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że smartfony stały się nieodłącznym elementem naszego codziennego życia. Większość z nas nie wyobraża sobie funkcjonowania bez dostępu do urządzenia mobilnego. A to oznacza, że cyberprzestępcy mają ogromne „pole do popisu”.

Według danych Kaspersky Lab, w 2021 roku wykryto ponad 100 000 nowych rodzajów złośliwego oprogramowania skierowanego na urządzenia z Androidem. To aż o 50% więcej niż rok wcześniej! Z kolei eksperci z firmy Malwarebytes zaobserwowali, że w 2022 roku liczba ataków za pomocą trojanów bankowych na systemy mobilne wzrosła o 125% w porównaniu z rokiem 2021.

Nie dajmy się więc zwieść pozorom – smartfony nie są bezpieczniejsze od tradycyjnych komputerów. Ba, są wręcz łatwiejszym celem dla cyberprzestępców, którzy doskonale zdają sobie sprawę, że większość z nas nie chroni ich tak, jak swoich laptopów czy stacjonarnych PC-tów.

Rodzaje oszustw w aplikacjach mobilnych

Oszustwa w aplikacjach mobilnych mogą przyjmować różne formy. Oto najczęstsze z nich:

Kradzież danych osobowych

To chyba najbardziej powszechny rodzaj nadużyć. Cyberprzestępcy mogą uzyskać dostęp do naszych haseł, numerów kart płatniczych, a nawet zdjęć czy wiadomości. Następnie wykorzystują te dane do dalszych, coraz bardziej wyrafinowanych ataków.

Jak to się dzieje? Najczęściej przez zainfekowanie urządzenia złośliwym oprogramowaniem – na przykład przez kliknięcie w podejrzany link czy instalację podejrzanej aplikacji. Takie oprogramowanie potrafi przechwytywać wszystkie nasze dane i przesyłać je do przestępców.

Wyłudzanie pieniędzy

Inny popularny sposób na oszukanie użytkowników smartfonów to próby wyłudzenia pieniędzy. Może to być na przykład fałszywa aplikacja bankowa, która podszywa się pod oficjalną wersję, aby ukraść nasze dane logowania.

Albo atak typu „smishing” – kiedy przestępcy rozsyłają fałszywe wiadomości SMS z linkami, które mają na celu wyłudzenie informacji o naszych kartach kredytowych czy rachunkach bankowych.

Blokowanie dostępu do urządzenia

Istnieje również rodzaj oszustwa polegający na zablokowaniu naszego dostępu do smartfona. Najczęściej ma to miejsce w przypadku ataków typu ransomware, kiedy cyberprzestępcy szyfrują nasze dane i żądają okupu za ich odblokowanie.

Oczywiście taki atak może dotyczyć nie tylko plików, ale też całego systemu operacyjnego urządzenia. Wtedy użytkownik traci kontrolę nad swoim telefonem czy tabletem.

Wyświetlanie niechcianych reklam

To stosunkowo „łagodniejsza” forma oszustwa, ale również bardzo uciążliwa. Chodzi o aplikacje, które wyświetlają nadmierne, niepożądane reklamy, a niekiedy wręcz uniemożliwiają ich zamknięcie.

Takie oprogramowanie może być zagnieżdżone w legalnych aplikacjach, a jego celem jest generowanie nielegalnych zysków dla cyberprzestępców. Użytkownik smartfona staje się w ten sposób „dojną krową” dla nieuczciwych twórców aplikacji.

Cryptojacking

To stosunkowo nowa forma oszustwa mobilnego, ale coraz bardziej popularna wśród cyberprzestępców. Polega ona na wykorzystywaniu mocy obliczeniowej naszego urządzenia do nielegalnego wydobywania kryptowalut.

Oczywiście dzieje się to bez naszej wiedzy i zgody. A efektem jest znaczne spowolnienie pracy smartfona oraz szybsze wyczerpywanie się baterii.

Powyższe przykłady to tylko niektóre z wielu rodzajów oszustw, na jakie możemy natknąć się w aplikacjach mobilnych. Przestępcy nieustannie wymyślają nowe sposoby na okradanie użytkowników smartfonów i tabletów. Dlatego tak ważne jest, byśmy nauczyli się rozpoznawać zagrożenia i skutecznie im przeciwdziałać.

Jak rozpoznać oszustwo w aplikacji mobilnej?

Aby ustrzec się przed staniem się ofiarą cyberprzestępców, warto wiedzieć, na co zwracać uwagę. Oto kilka czerwonych flag, które mogą sygnalizować, że mamy do czynienia z oszustwem:

Nieznane źródło aplikacji – Jeśli aplikacja nie pochodzi z oficjalnego sklepu (Google Play, App Store), powinna wzbudzić naszą czujność. Sklepy te wprawdzie nie są wolne od zagrożeń, ale generalnie lepiej chronią użytkowników niż nieznane portale.
Brak lub niska reputacja – Przed pobraniem aplikacji warto sprawdzić jej recenzje, oceny oraz liczbę instalacji. Jeśli mamy do czynienia z nową, mało znaną aplikacją, należy zachować szczególną ostrożność.
Nadmierne uprawnienia – Jeśli aplikacja żąda dostępu do zbyt wielu funkcji naszego smartfona (np. kamery, mikrofonunumerów kontaktów), może to być sygnał, że coś jest nie tak. Powinniśmy dokładnie przemyśleć, czy naprawdę potrzebujemy takiej aplikacji.
Podejrzane popupy i reklamy – Częste wyskakujące okienka, niechciane reklamy lub prośby o podanie danych osobowych to typowe objawy działania szkodliwego oprogramowania.
Spowolnienie pracy urządzenia – Jeśli nagle nasz smartfon zaczyna działać wolniej, nadmiernie nagrzewać się lub szybko tracić energię, może to sugerować, że został zainfekowany złośliwym kodem.
Nieproszone wiadomości SMS/email – Próby wyłudzenia danych często rozpoczynają się od podejrzanych wiadomości tekstowych lub e-maili z linkami do fałszywych stron lub aplikacji.

Oczywiście powyższa lista nie wyczerpuje wszystkich możliwych symptomów. Ale jeśli zauważymy choć jeden z nich, powinno to dla nas być sygnałem ostrzegawczym. Lepiej dmuchać na zimne i zrezygnować z podejrzanej aplikacji, niż później żałować.

Jak chronić się przed oszustwami w aplikacjach mobilnych?

Na szczęście istnieje kilka sprawdzonych sposobów, aby ustrzec się przed staniem ofiarą cyberprzestępców. Oto najważniejsze z nich:

Instaluj aplikacje tylko z zaufanych źródeł – Jak już wspomnieliśmy, oficjalne sklepy Google Play i App Store, choć nie są wolne od zagrożeń, stosują znacznie lepsze zabezpieczenia niż mniej znane portale. Dlatego warto ograniczyć się wyłącznie do tych bezpieczniejszych platform.
Sprawdzaj uprawnienia aplikacji – Przed zainstalowaniem nowego oprogramowania warto dokładnie przyjrzeć się, jakie uprawnienia ono wymaga. Jeśli wydają się nam one zbyt daleko idące, lepiej zrezygnować z instalacji.
Aktualizuj system i aplikacje – Regularne aktualizacje to jeden z najważniejszych elementów ochrony urządzenia. Producenci systemów operacyjnych i twórcy aplikacji na bieżąco łatają luki bezpieczeństwa, chroniąc nas przed nowymi zagrożeniami.
Korzystaj z oprogramowania antywirusowego – Choć niektórzy uważają, że smartfony nie potrzebują takiej ochrony, to jednak zdecydowanie warto zainwestować w dobry program zabezpieczający. Może on wykryć i usunąć szkodliwe oprogramowanie.
Uważaj na podejrzane linki i wiadomości – Nigdy nie klikaj w niepewne linki otrzymane na przykład w SMS-ach czy e-mailach. Mogą one prowadzić do fałszywych stron lub aplikacji służących do wyłudzania danych.
Monitoruj aktywność na urządzeniu – Warto regularnie sprawdzać, jakie aplikacje są zainstalowane na naszym smartfonie oraz czy nie dzieją się na nim nic podejrzanego (np. niespodziewane zużycie baterii czy transfer danych).
Dbaj o silne hasła i 2-etapową autoryzację – Im lepiej zabezpieczone będą nasze konta i aplikacje, tym trudniej będzie je włamać. Dlatego warto korzystać z unikalnych, trudnych do odgadnięcia haseł oraz włączać 2-etapową weryfikację tam, gdzie to możliwe.
Wykonuj regularne kopie zapasowe – W przypadku, gdyby mimo naszych starań doszło do infekcji, ważne jest, abyśmy mieli aktualne kopie naszych najważniejszych danych. Dzięki temu będziemy mogli je odzyskać po odkażeniu urządzenia.

Oczywiście to tylko kilka z wielu możliwych sposobów na ochronę przed oszustwami w aplikacjach mobilnych. Ale ich stosowanie znacząco zwiększa nasze bezpieczeństwo i zmniejsza ryzyko stania się ofiarą cyberprzestępców.

Podsumowanie

Smartfony i aplikacje mobilne to obecnie nieodłączna część naszego codziennego życia. Niestety, ta powszechność sprawia, że stają się one także atrakcyjnym celem dla cyberprzestępców. Coraz częściej słyszymy o ludziach, którzy padli ofiarą różnego rodzaju oszustw – od kradzieży danych po wyłudzanie pieniędzy.

Dlatego tak ważne jest, abyśmy nauczyli się rozpoznawać zagrożenia i skutecznie im przeciwdziałać. Warto pamiętać, by:

Instalować aplikacje tylko z zaufanych źródeł
Uważnie sprawdzać uprawnienia aplikacji
Aktualizować na bieżąco system i programy
Korzystać z oprogramowania antywirusowego
Uważać na podejrzane linki i wiadomości
Dbać o silne hasła i 2-etapową autoryzację
Wykonywać regularne kopie zapasowe danych

Stosując się do tych wskazówek, znacząco zwiększymy nasze bezpieczeństwo w cyfrowym świecie. A to z kolei pozwoli nam w pełni cieszyć się wygodą i możliwościami, jakie dają nam smartfony i aplikacje mobilne.

Pamiętajmy – cyfrowe zagrożenia są realne, ale znając je i wiedząc, jak im przeciwdziałać, możemy skutecznie chronić siebie i swoich bliskich. Warto więc stale podnosić naszą świadomość i czujność, bo to klucz do bezpiecznego korzystania z urządzeń mobilnych.

Stop Oszustom – to miejsce, gdzie znajdziesz więcej praktycznych porad na temat cyberbezpieczeństwa. Zapraszam do regularnego odwiedzania naszej strony!