Piramida Finansowa? Nie, Dziękuję!
Słyszałem, że niektórzy z was zastanawiają się nad zainwestowaniem w te nowe „cudowne” projekty kryptowalutowe. Cóż, pozwólcie, że ostrzegę was przed jednym z największych niebezpieczeństw czyhających w tym świecie – schematami piramidowymi. Tak, tak, wiem, te oszustwa finansowe nie są niczym nowym, ale w dobie kryptowalut nabierają one nowego, znacznie groźniejszego wymiaru.
Zanim zaczniecie sypać pieniędzmi w nadziei na szybki i łatwy zysk, lepiej posłuchajcie, co mam wam do powiedzenia. Poznajcie historię niektórych z największych i najbardziej spektakularnych piramid finansowych, jakie kiedykolwiek miały miejsce w branży krypto. Uwierzcie mi, to będzie prawdziwa jazda bez trzymanki!
DasCoin – Kryptowalutowy Potwór
Pamiętacie ten okres, gdy bitcoin i inne kryptowaluty stały się prawdziwym hitem? No właśnie, to wtedy na rynku pojawił się projekt DasCoin, który miał być podobno następcą Królowej Krypto. Brzmiało to kusząco, prawda? Tylko że w rzeczywistości DasCoin był niczym więcej jak klasyczną piramidą finansową opartą na schemacie Ponziego.
Schemat Ponziego to inny rodzaj oszustwa finansowego, w którym inwestorzy są przyciągani obietnicami wysokich zysków. Organizator takiego schematu wykorzystuje pieniądze wpłacane przez nowych inwestorów, by wypłacać zyski wcześniejszym uczestnikom. W przypadku DasCoin, poza marketingowymi porównaniami do bitcoina, ten rzekomy „drugi bitcoin” nie miał nic wspólnego z kryptowalutami ani pod względem technologicznym, ani użytkowym. Co więcej, jego kod źródłowy był niejawny, a token nie był notowany na żadnej giełdzie.
Cały system DasCoin opierał się na sprzedaży określonych licencji, których koszt wahał się od 100 do 25 000 euro. Oczywiście, najwięcej i najszybciej można było zarobić, ściągając do systemu nowych inwestorów. Piramida ta działała w latach 2017-2019 i stała się niezwykle popularna, szczególnie w Polsce, gdzie jej temat był nawet poruszany w mediach. Wielu naiwnych ludzi dało się nabrać na organizowane przez promotorów konferencje.
BitConnect – Krypto-Potwór z Rekordowymi Stratami
Jeśli myślicie, że DasCoin to jeszcze nic, to poczekajcie, aż poznacie historię BitConnect. To kolejny przykład oszukańczego schematu piramidowego, który rozkręcił się wokół kryptowalut.
BitConnect, podobnie jak DasCoin, pozował na „przyszłość kryptowalut”, obiecując użytkownikom astronomiczne zyski z tytułu pożyczania i handlu kryptowalutami. Brzmiało to zbyt pięknie, aby mogło być prawdziwe – i tak właśnie było. W rzeczywistości BitConnect był niczym więcej jak klasycznym schematem Ponziego, w którym wypłaty dla wcześniejszych inwestorów pochodziły z wpłat nowych członków.
Schematy Ponziego mają tę pechową cechę, że w końcu muszą upaść, gdy zabraknie nowych inwestorów gotowych wpłacać pieniądze. I tak właśnie stało się w przypadku BitConnect – w styczniu 2018 roku platforma nagle zawiesiła działalność, powodując straty szacowane nawet na ponad 2,5 miliarda dolarów! To prawdopodobnie największa finansowa katastrofa, jaka kiedykolwiek dotknęła świat krypto.
Mimo tak gigantycznych rozmiarów tej afery, twórcy BitConnect wciąż pozostają na wolności. To smutny dowód na to, że nawet największe oszustwa finansowe mogą ujść płazem, szczególnie w tak młodej i słabo regulowanej branży, jaką jest rynek kryptowalut.
OneCoin – Krypto-Piramida „Królowej Krypto”
A skoro już wspomniałem o „Królowej Krypto”, nie mogę pominąć jednego z największych skamielin krypto-piramid – OneCoin. Ten oszukańczy projekt powstał w 2014 roku i szybko stał się globalnym fenomenem, przyciągając miliony inwestorów na całym świecie.
Założycielką OneCoin była bułgarska bizneswoman Ruja Ignatova, która zręcznie sprzedawała wizję budowy „nowego bitcoina”. Oczywiście, było to kompletne kłamstwo – OneCoin nie miał nic wspólnego z prawdziwymi kryptowalutami. To była po prostu klasyczna piramida finansowa, w której zyski dla wcześniejszych inwestorów pochodziły z wpłat nowych członków.
Organizatorzy takich oszustw bardzo często próbują ukryć prawdziwy charakter swojego przedsięwzięcia, upodabniając je do legalnych firm lub projektów inwestycyjnych. Tak było również w przypadku OneCoin – Ruja Ignatova próbowała przekonać ludzi, że jej kryptowaluta to przyszłość finansów, a inwestowanie w nią to gwarancja szybkich i łatwych zysków.
Oczywiście, to wszystko okazało się bzdurą. W 2017 roku Ruja Ignatova nagle zniknęła, pozostawiając miliony inwestorów z niczym. Oszacowano, że łączne straty mogły sięgać nawet 4 miliardów dolarów! To prawdziwy rekord w świecie krypto-piramid.
WinCapita – Fiński Skok na Kasę
Jeśli myślicie, że Bułgaria i Bałkany to jedyne miejsca, gdzie rozkwitają tego typu oszustwa finansowe, to jesteście w błędzie. Świat piramid finansowych nie zna granic, o czym świadczy sprawa WinCapita – skandalu, który wstrząsnął Finlandią.
WinCapita, wcześniej znana jako WinClub i GiiClub, była fińską piramidą finansową opierającą się na schemacie Ponziego. Reklamowała się jako prywatny klub inwestycyjny zajmujący się handlem walutami, ale w rzeczywistości był to kolejny nieuczciwy „bucket shop” mamiący klientów obietnicą 4-krotnego zwrotu z inwestycji.
Co ciekawe, WinCapita działała wyłącznie na rynku fińskim i szwedzkim, a w latach 2005-2008 udało jej się zebrać aż 100 milionów euro od 10 000 naiwnych inwestorów. To pokazuje, że tego typu schematy piramidowe mogą kwitnąć nawet w krajach powszechnie uznawanych za stabilne i dobrze rozwinięte gospodarczo.
Choć sprawa WinCapita nie osiągnęła takiej skali medialnej jak inne przykłady krypto-piramid, to stanowi ona doskonały dowód na to, że oszustwa finansowe oparte na schematach Ponziego i piramidach są w stanie rozkwitać w każdym zakątku świata, niezależnie od poziomu rozwoju gospodarczego danego kraju.
Albania – Piramida, która Doprowadziła do Wojny Domowej
Przejdźmy teraz do jednej z najbardziej spektakularnych i tragicznych historii związanych z piramidami finansowymi – tej, która rozegrała się w Albanii w latach 90. XX wieku. To prawdziwy majstersztyk w skali i konsekwencjach, jaki mogą wywołać tego typu oszustwa.
W 1991 roku, gdy Albania wyzwoliła się spod wpływów komunistycznych i zaczęła zmierzać w stronę kapitalizmu, na rynku zaczęły pojawiać się pierwsze piramidy finansowe. Szybko zyskały one ogromną popularność wśród obywateli, którzy do tej pory żyli w zupełnie innej rzeczywistości gospodarczej. Co ciekawe, sam rząd pozwalał na działanie tych piramid, a wielu polityków najwyższego szczebla wręcz zachęcało ludzi do inwestowania w nie.
Szacuje się, że łącznie Albańczycy zainwestowali w piramidy aż 15 miliardów dolarów – czyli około 400 dolarów na mieszkańca, przy średnim wówczas dochodzie wynoszącym zaledwie 80 dolarów! Niektórzy sprzedawali nawet swoje domy, byle tylko wpłacić środki do tych „cudownych” systemów. Piramidy oferowały bowiem bajeczne stopy zwrotu – od 10 do 25 procent!
Oczywiście, wszystko musiało skończyć się katastrofą. W 1997 roku większość piramid zaczęła upadać z powodu braku napływu nowego kapitału. Wtedy na ulice wyszli ludzie, którzy stracili swoje oszczędności, obwiniając za to polityków. Konflikt ten przerodził się ostatecznie w pełnowymiarową wojnę domową. To chyba najwyraźniejszy dowód na to, jak destrukcyjne mogą być skutki działania piramid finansowych.
Wnioski? Zachowaj Zdrowy Rozsądek!
Podsumowując, historie, które tutaj przedstawiłem, pokazują, że schematy piramidowe i oszustwa na wzór Ponziego to poważne zagrożenie, szczególnie w świecie krypto. Niestety, wraz z rosnącą popularnością bitcoina i innych wirtualnych walut, ten rodzaj przestępstw finansowych przeżywa swój renesans.
Dlatego tak ważne jest, abyśmy zachowywali zdrowy rozsądek i ostrożność, gdy przyciągają nas wizje szybkiego i łatwego zarobku. Pamiętajmy, że nikt nie da nam niczego za darmo – a już na pewno nie w świecie finansów. Jeśli coś wydaje się zbyt dobre, aby mogło być prawdziwe, to najprawdopodobniej jest to właśnie jakaś forma piramidy finansowej lub schematu Ponziego.
Zanim zainwestujecie swoje ciężko zarobione pieniądze, zawsze dokładnie sprawdzajcie, z czym mamy do czynienia. Szukajcie opinii ekspertów, czytajcie recenzje i starajcie się zrozumieć, w jaki sposób dany projekt ma generować zyski. Tylko wtedy będziecie mogli uniknąć losu tysięcy lub nawet milionów ofiar tych najbardziej spektakularnych krypto-piramid.
Pamiętajcie – lepiej dmuchać na zimne, niż później żałować utraty wszystkich oszczędności. Kto wie, może dzięki tej lekcji uda wam się uniknąć powtórki historii, która w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do wybuchu wojny domowej…
