Kusi i manipuluje na każdym kroku
Czujesz to, prawda? Codziennie jesteśmy bombardowani reklamami, które dążą do jednego – aby nas zmanipulować i nakłonić do zakupu określonego produktu lub usługi. Perswazja i manipulacja to narzędzia, które firmy wykorzystują na masową skalę, aby przykuć naszą uwagę i zmusić do sięgnięcia głębiej do portfela.
Reklama to nic innego jak próba oddzielenia człowieka od jego pieniędzy, jak twierdził John Boynton Priestley. I trudno się z nim nie zgodzić, patrząc na to, co dzieje się współcześnie w świecie marketingu internetowego. Techniki manipulacyjne stosowane w reklamach stają się coraz bardziej wyrafinowane, a my sami, nieświadomie, poddajemy się tym zabiegom.
Obniżki, przeceny, pakiety – wszystko po to, by nas skusić
Jedną z najczęstszych technik manipulacji, stosowanych w reklamach, są… obniżki cen. Wszyscy uwielbiamy okazje, wyprzedaże i rabaty. Dla wielu z nas to wręcz idealny moment, by „zrobić dobre interesy” i wydać spore sumy na produkty, których tak naprawdę nie potrzebujemy. Badania pokazują, że wiele z tych promocji to tak naprawdę czysta manipulacja – niektórzy sprzedawcy podnoszą ceny, a następnie oferują „okazyjne” obniżki, które w rzeczywistości odzwierciedlają pierwotną, standardową cenę. Skuteczność tego zabiegu wciąż jednak nie maleje – ludzie dają się wciąż wciągać w tę pułapkę.
Inną popularną techniką jest nakłanianie do zakupu większej ilości danego produktu, który w ten sposób dostajemy w „niższej” cenie. Znowu – nasz mózg ulega tej manipulacji i, zamiast kupić tylko to, co naprawdę potrzebujemy, sięgamy po większe ilości, bo „w przeliczeniu wychodzi taniej”.
Jak wynika z analizy Angon.com.pl, te zabiegi to klasyczne przykłady manipulacji, które wciąż odnoszą skutek. Nasz mózg, z natury zaprogramowany do oszczędzania, daje się przekonać do wydawania większych sum, niż początkowo planowaliśmy.
Celebryci, eksperci i influencerzy – to wszystko aktorzy
Kolejną powszechną techniką manipulacji jest angażowanie w reklamy znanych twarzy – celebrytów, ekspertów w danej dziedzinie lub influencerów. Widzimy więc lekarzy, prawników, a nawet sportowców, którzy z przejęciem opowiadają o zaletach konkretnych produktów lub usług.
Okazuje się, że ta metoda również skutecznie działa na nasz umysł. Nieświadomie zaczynamy ufać osobie, która nas przekonuje, ponieważ wydaje się ona kompetentna i wiarygodna. Zapominamy jednak, że w wielu przypadkach są to po prostu aktorzy, którzy odgrywają swoje role, a my nie weryfikujemy, czy rzeczywiście mają oni coś wspólnego z danym produktem.
Podobnie jest z reklamami, w których pojawiają się celebryci lub influencerzy. Widzimy, jak nasz ulubiony sportowiec czy youtuber korzysta z konkretnej marki, i mimowolnie zaczynamy postrzegać ten produkt jako godny zaufania. Badania pokazują, że ta technika jest niezwykle skuteczna – nasz mózg podświadomie reaguje na takie bodźce i przekłada się to na nasze decyzje zakupowe.
Emocje, historie i ukryte reklamy
Firmy nie zapominają też o budowaniu pozytywnego wizerunku marki. Często możemy spotkać się z reklamami, które nie mają na celu bezpośrednio sprzedaży produktu, a raczej wzbudzenie w nas określonych emocji. Takie działania mają za zadanie zwiększyć popularność danej marki, a pośrednio – również przełożyć się na wzrost sprzedaży.
Dobrym przykładem może być tutaj coroczna świąteczna reklama Coca-Coli – nie znajdziemy w niej żadnej informacji o samym produkcie, a jedynie ciekawą, wzruszającą historię, która ma za zadanie wywołać pozytywne skojarzenia z tą marką.
Inną formą manipulacji jest ukryte lokowanie produktu w filmach, serialach czy grach. Okazuje się, że nawet jeśli nie jesteśmy tego świadomi, podświadomie reagujemy na takie bodźce i chętniej sięgamy po marki, które widzieliśmy w ulubionych produkcjach.
Jak się bronić przed manipulacją?
Reklamy to dla firm narzędzie do osiągania zysków, więc trudno oczekiwać, że przestaną one wykorzystywać wszelkie możliwe techniki manipulacji. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy skazani na bycie bezradnymi ofiarami tych zabiegów.
Kluczem do obrony przed manipulacją jest samoświadomość i krytyczne podejście. Musimy nauczyć się rozpoznawać poszczególne techniki i nie ulegać automatycznym reakcjom, nawet jeśli na pierwszy rzut oka dana oferta wydaje się kusząca.
Według badań, osoby otwarte na nowe doświadczenia, o wysokiej inteligencji emocjonalnej i skłonności do refleksji, lepiej radzą sobie z obroną przed manipulacją. Warto też pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
- Zawsze sprawdzaj wiarygodność źródeł, z których pochodzą informacje o produktach lub usługach.
- Nie daj się zwieść pozornym okazjom lub atrakcyjnym ofertom – zastanów się, czy naprawdę potrzebujesz danego produktu.
- Bądź czujny na próby budowania zaufania poprzez odwoływanie się do autorytetów lub celebrytów.
- Uważaj na reklamy, które mają na celu wzbudzenie w Tobie pozytywnych emocji, a nie sprzedaż konkretnego produktu.
- Pamiętaj, że nie musisz poddawać się presji i podejmować decyzji od razu – daj sobie czas na przemyślenie.
Ochrona przed manipulacją wymaga czujności, ale to umiejętność, której warto się nauczyć. Dzięki niej zachowasz większą kontrolę nad swoimi decyzjami zakupowymi i będziesz mógł cieszyć się zakupami, nie martwiąc się, że dałeś się nabrać na wyrafinowane sztuczki marketingowe.
A jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o bezpiecznym korzystaniu z internetu i ochronie przed oszustwami, koniecznie odwiedź stronę stop-oszustom.pl. Znajdziesz tam wiele przydatnych informacji i porad.
