Odziedziczyć pieniądze po bliskiej osobie to wydarzenie, które dla wielu z nas jest jednym z największych życiowych wyzwań. W takich momentach emocje mieszają się z wątpliwościami, a nasza ufność w bliskich może zostać nagle nadwyrężona. Niestety, pośród prawdziwych historii o spadkobiercach, którzy w trudnym czasie potrafili okazać sobie wzajemne wsparcie, równie często słyszymy o oszustwach i nadużyciach.
Oszustwa spadkowe – zjawisko powszechniejsze niż myślisz
Być może sam fakt, że po śmierci bliskiej osoby możemy stać się spadkobiercami, wydaje się tak nierealny, że trudno uwierzyć w możliwość nadużyć. Nic bardziej mylnego! Okazuje się, że oszustwa dotyczące spadków są naprawdę powszechne.
Zgodnie z raportem Urzędu Kontroli Skarbowej z 2016 roku, w ciągu zaledwie jednego roku w Polsce wykryto ponad 4,5 tysiąca różnego rodzaju oszustw związanych z dziedziczeniem majątków 1. Specjaliści alarmują, że to tylko wierzchołek góry lodowej, a faktyczna skala problemu może być znacznie większa.
Dlaczego tak się dzieje? Przede wszystkim dlatego, że sprawy spadkowe wiążą się z ogromnymi stawkami – nierzadko chodzi o milionowe kwoty lub cenne nieruchomości. To czyni je atrakcyjnym celem dla nieuczciwych osób. Co więcej, w momencie śmierci bliskiej osoby, będący w żałobie spadkobiercy często nie są w stanie w pełni kontrolować przebiegu całej procedury.
Niepokojące statystyki
Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet Jagielloński, aż 1 na 5 postępowań spadkowych w Polsce wiąże się z próbami oszustwa 2. Mogą to być próby podrabiania testamentów, ukrywania majątku czy wprowadzania w błąd sądu. Co gorsza, w co czwartym przypadku próby te kończą się sukcesem.
Takie statystyki naprawdę robią wrażenie, prawda? Dlatego tak ważne jest, by mieć świadomość tych zagrożeń i wiedzieć, jak się przed nimi bronić. Bo kto wie, może właśnie Ty kiedyś staniesz się spadkobiercą?
Rodzaje oszukańczych działań
Zanim przejdziemy do tego, jak rozpoznać i uniknąć pułapek, warto poznać choć kilka najczęstszych schematów oszustw spadkowych. Oto kilka z nich:
Podrobiony testament
Być może najbardziej oczywistą, ale jednocześnie najbardziej perfidną, formą oszustwa jest podrobienie testamentu zmarłego. Nieuczciwi krewni lub znajomi potrafią sfałszować jego treść, aby wpisać siebie jako głównych spadkobierców i wykluczyć z niego inne osoby.
Warto pamiętać, że testament to bardzo ważny dokument, który powinien być sporządzony zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa. Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości co do jego autentyczności, warto od razu je zgłosić sądowi.
Ukrywanie majątku
Inną metodą na przejęcie całości lub części spadku jest ukrywanie majątku zmarłego. Nieuczciwi spadkobiercy mogą zatajać informacje o posiadanych przez niego nieruchomościach, rachunkach bankowych, udziałach w firmach czy innych wartościowych aktywach.
Warto być wyczulonym na tego typu sytuacje i dokładnie sprawdzać, czy w skład spadku wchodzi cały majątek zmarłego. Jeśli coś wydaje się podejrzane, nie należy się wahać i skonsultować sprawę z prawnikiem.
Wprowadzanie w błąd sądu
Czasem oszuści posuwają się do jeszcze bardziej wyrafinowanych metod – celowego wprowadzania sądu w błąd. Mogą to być sfałszowane dokumenty, zatajanie istotnych informacji lub wręcz składanie fałszywych zeznań.
Dlatego tak ważne jest, aby w trakcie postępowania spadkowego skrupulatnie weryfikować każdy dokument i oświadczenie składane przez innych spadkobierców. Jeśli cokolwiek wzbudza Twoje wątpliwości, niezwłocznie poinformuj o tym sąd.
Jak rozpoznać i uniknąć pułapek?
Teraz, kiedy już wiesz, na co uważać, czas przyjrzeć się temu, jak ustrzec się przed oszukańczymi działaniami. Oto kilka sprawdzonych sposobów:
1. Uważnie czytaj testament
Jeśli Twoi bliscy pozostawili po sobie testament, dokładnie go przeanalizuj. Zwróć uwagę na to, kto został w nim wskazany jako spadkobierca, czy są jakieś ukryte zapisy, a także czy dokument nosi znamiona autentyczności (np. czy jest właściwie podpisany i opieczętowany).
Jeśli cokolwiek wydaje Ci się podejrzane, nie wahaj się skonsultować z prawnikiem. On pomoże Ci ocenić testament i wykryć ewentualne próby oszustwa.
2. Skrupulatnie weryfikuj majątek
Kiedy przystąpisz do postępowania spadkowego, koniecznie zweryfikuj cały majątek zmarłego. Sprawdź stan jego kont bankowych, rachunków, nieruchomości, udziałów w firmach itd. Możesz również poprosić sąd o zabezpieczenie tych aktywów, aby uniemożliwić ich ukrycie lub zbywanie.
Warto również poprosić o kopie wszystkich dokumentów związanych ze spadkiem. Pomoże Ci to w szczegółowym przeanalizowaniu sytuacji i wykryciu ewentualnych nieprawidłowości.
3. Bądź czujny podczas rozpraw sądowych
Traktat postępowania spadkowego to moment, w którym oszuści mogą szczególnie intensywnie próbować wprowadzać sąd w błąd. Dlatego zachowaj czujność podczas każdej rozprawy i uważnie analizuj składane przez innych oświadczenia oraz dokumenty.
Jeśli cokolwiek wydaje Ci się podejrzane, nie wstydź się tego głośno zakwestionować. Powiedz sędziemu o swoich wątpliwościach i zażądaj wyjaśnień. Pamiętaj, że Twoje bezpieczeństwo finansowe jest ważniejsze niż doraźna uprzejmość.
4. Skonsultuj się z prawnikiem
Chociaż postępowanie spadkowe może wydawać się dość proste, w praktyce kryje wiele pułapek. Dlatego zawsze, gdy tylko pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, skonsultuj się z doświadczonym prawnikiem zajmującym się sprawami spadkowymi.
Profesjonalista nie tylko pomoże Ci prawidłowo przeprowadzić całą procedurę, ale również uważnie sprawdzi każdy dokument i oświadczenie pod kątem ewentualnych prób oszustwa. Dzięki temu będziesz mógł czuć się bezpieczniej i spokojniej.
Kiedy podejrzewasz oszustwo – co robić?
A co, jeśli pomimo Twoich starań, niepokojące sygnały nadal się pojawiają? Jeśli masz uzasadnione podejrzenia, że ktoś próbuje Cię oszukać w sprawie spadku, oto co powinieneś zrobić:
-
Niezwłocznie poinformuj sąd. Zgłoś swoje wątpliwości sędziemu prowadzącemu sprawę. Przedstaw mu wszelkie dowody, które posiadasz.
-
Zażądaj zabezpieczenia majątku. Poproś sąd o ustanowienie nadzoru nad majątkiem zmarłego, aby uniemożliwić jego ukrywanie lub roztrwonienie.
-
Skontaktuj się z prawnikiem. Koniecznie skonsultuj się z doświadczonym prawnikiem specjalizującym się w sprawach spadkowych. On pomoże Ci podjąć odpowiednie kroki prawne.
-
Zbieraj dowody. Starannie gromadź wszelkie dokumenty, zeznania świadków i inne materiały, które mogą potwierdzić Twoje podejrzenia. Mogą one okazać się kluczowe w sądzie.
-
Bądź cierpliwy i wytrwały. Walka z oszustwami spadkowymi może być długim i żmudnym procesem. Nie zrażaj się jednak i wytrwaj aż do samego końca. Twoje prawa muszą być chronione.
Pamiętaj – nie jesteś sam w tej walce. Sąd, prokuratura i organizacje konsumenckie stoją po Twojej stronie i pomogą Ci odzyskać należny Ci spadek. Wystarczy, że podejmiesz zdecydowane działania.
Wnioski
Temat oszustw spadkowych to niewątpliwie trudny i emocjonalny obszar. Śmierć bliskiej osoby jest już samą w sobie ogromnym ciosem, a do tego dochodzi konieczność zmierzenia się z nieuczciwymi działaniami krewnych lub znajomych.
Niemniej, to właśnie dlatego tak ważne jest, abyśmy mieli świadomość tych zagrożeń i wiedzieli, jak się przed nimi bronić. Uważne czytanie testamentów, skrupulatne weryfikowanie majątku czy konsultacje z prawnikami – to proste, ale skuteczne sposoby, by ustrzec się przed pułapkami.
Pamiętaj również, że nie jesteś sam. Jeśli tylko podejrzewasz, że ktoś próbuje Cię oszukać, niezwłocznie zgłoś to sądowi. Nie wahaj się też prosić o pomoc ekspertów. Wspólnie możemy pokonać nawet najbardziej wyrafinowane oszustwa spadkowe i ochronić Twoje prawa.
Źródła:
1. Raport Urzędu Kontroli Skarbowej z 2016 roku
2. Badania Uniwersytetu Jagiellońskiego
