Ostrożnie, nadchodzi kolejny sezon wyprzedażowy!
Czy wiedziałeś, że okres świątecznych zakupów to prawdziwy raj dla cyberprzestępców? Tak, to właśnie teraz, gdy portfele napełniają się bożonarodzeniowymi prezentami, a nasze umysły zajęte są gorączką przedświątecznych przygotowań, oszuści czyhają na swoją okazję, by nas okraść. Niestety, bycie ostrożnym w sieci to nie tylko moda, ale konieczność. Dlatego dziś chcę podzielić się z tobą moimi spostrzeżeniami na temat najczęstszych internetowych oszustw i sposobów, w jaki możesz się przed nimi ustrzec.
Fałszywe sklepy internetowe – kiedy to prawdziwy koszmar
Zacznijmy od najbardziej popularnego rodzaju oszustwa w sieci – fałszywych sklepów internetowych. To prawdziwy koszmar dla każdego, kto choć raz dał się nabrać na tanią, kuszącą ofertę. Wyobraź sobie, że przeglądasz internet w poszukiwaniu wymarzonych świątecznych prezentów. Nagle na Twoim ekranie pojawia się reklama zaskakująco niskiej ceny na coś, czego szukałeś od dawna. Oczywiście, Twoja ręka wędruje od razu do portfela, a palce zaczynają sprawnie stukać w klawiaturę. Niestety, w tym momencie zaczynają się schody.
Zazwyczaj fałszywe sklepy internetowe są tworzone na czas danej akcji promocyjnej, takiej jak Black Friday czy Cyber Monday. Cyberprzestępcy liczą na to, że w szale zakupów oszukani konsumenci nie będą zbyt dokładnie sprawdzać wiarygodności strony. A kiedy już dokonamy płatności, a przesyłka nigdy nie dotrze, okaże się, że zostaliśmy okradzeni. Najgorsze jest to, że odzyskanie pieniędzy w takich sytuacjach jest niezwykle trudne.
Jak rozpoznać fałszywy sklep internetowy?
Chcesz uniknąć takiej przykrej sytuacji? Oto kilka rad, na co zwrócić uwagę, by nie dać się nabrać na podstępne praktyki:
- Sprawdź adres URL – Legitymowany sklep internetowy powinien mieć domenę .pl lub .com, a nie jakieś dziwne kombinacje znaków.
- Zwróć uwagę na wygląd strony – Profesjonalne sklepy dbają o estetykę i funkcjonalność swojej witryny. Jeśli coś wygląda tanio lub niechlujnie, to może być oznaka oszustwa.
- Poszukaj informacji o właścicielu – Legitymowane sklepy zwykle udostępniają dane kontaktowe, adres siedziby i informacje o firmie. Jeśli tych danych brakuje, lepiej omijaj taką stronę szerokim łukiem.
- Zweryfikuj dane kontaktowe – Zadzwoń pod podany numer lub napisz maila, by sprawdzić, czy ktoś faktycznie odbiera i odpowiada na pytania.
- Przeczytaj opinie – Przed dokonaniem zakupu przejrzyj komentarze i recenzje innych klientów. Jeśli przeważają negatywne opinie, to znak, że coś jest na rzeczy.
Oszustwa płatnicze – gdy bank to twój wróg
Kolejnym popularnym sposobem, w jaki cyberprzestępcy próbują nas okraść, są różnego rodzaju oszustwa płatnicze. Wyobraź sobie, że dokonujesz transakcji w zaufanym sklepie internetowym. Wszystko wydaje się być w jak najlepszym porządku – strona wygląda profesjonalnie, a dane kontaktowe sprawdzają się. Jednak w momencie, gdy wprowadzasz dane karty kredytowej lub logowanie do bankowości elektronicznej, zaczynają się schody.
Cyberprzestępcy mogą podmienić legitymowany system płatności na fałszywą stronę, która przechwyci Twoje poufne dane. W ten sposób mogą uzyskać dostęp do Twoich oszczędności lub dokonywać nielegalnych transakcji. Co gorsza, w wielu przypadkach bank odmawia zwrotu skradzionych pieniędzy, twierdząc, że to Ty dokonałeś tych transakcji.
Jak chronić się przed oszustwami płatniczymi?
Oto kilka sprawdzonych sposobów, by uniknąć tej przykrej sytuacji:
- Korzystaj tylko z zaufanych systemów płatności – Upewnij się, że sklep internetowy współpracuje z renomowanymi operatorami, takimi jak PayPal, Przelewy24 czy Blue Media. Możesz również sprawdzić, czy dany podmiot jest nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego.
- Nigdy nie udostępniaj danych logowania do banku – Prawdziwy sklep internetowy nigdy nie poprosi Cię o podanie loginu i hasła do Twojego konta bankowego. Jeśli coś takiego się zdarzy, natychmiast opuść tę stronę.
- Korzystaj z karty debetowej lub kredytowej – Karty te oferują większą ochronę w przypadku oszustwa niż bezpośrednie płatności z konta bankowego.
- Uważaj na podejrzane wiadomości e-mail lub SMS – Cyberprzestępcy często próbują wyłudzić Twoje dane przez sfałszowane e-maile lub SMS-y, podszywając się np. pod bank. Nigdy nie klikaj w linki z takich wiadomości i nie podawaj żadnych poufnych informacji.
Downsizing produktów – tajemnica mniejszego opakowania
Oszustwa w sieci to nie jedyny sposób, w jaki możemy zostać okradzeni. Coraz częściej mamy do czynienia z inną, równie podstępną praktyką, zwaną „downsizingiem” lub „shrinkflacją”. O co w tym chodzi?
Producenci i sieci handlowe często zmniejszają gramaturę lub ilość produktów w opakowaniu, a jednocześnie utrzymują cenę na dotychczasowym poziomie lub nawet ją podnoszą. Innymi słowy, kupujemy mniej za tę samą cenę. Robi się to w taki sposób, by zwykły konsument nie zorientował się w tej manipulacji – na opakowaniach nie ma informacji o zmniejszonej zawartości, a sama zmiana następuje stopniowo.
Jak rozpoznać downsizing produktów?
Oto kilka sposobów, by nie dać się nabrać na ten rodzaj oszukańczej praktyki:
- Sprawdzaj uważnie etykiety i opakowania – Zwracaj uwagę na informacje o gramaturze lub ilości produktu. Jeśli widzisz, że się zmniejszyła, a cena pozostała taka sama lub poszła w górę, masz do czynienia z downsizingiem.
- Porównuj ceny jednostkowe – Nie skupiaj się tylko na cenie całego opakowania, ale również na cenie za kilogram, litr czy sztukę. Dzięki temu łatwiej będzie Ci zauważyć podwyżki.
- Sprawdzaj rozmiar opakowań – Producenci często uciekają się do grubszych dna czy podwójnych ścianek, by zakamuflować mniejszą objętość produktu.
- Bądź świadomym konsumentem – Śledź informacje na temat zjawiska downsizingu i bądź czujny podczas codziennych zakupów. Im więcej osób będzie na to uważać, tym trudniej będzie producentom ukryć te praktyki.
Walka z oszustami – nie jesteś sam!
Jeśli mimo zachowania ostrożności padniesz ofiarą internetowego oszustwa, nie poddawaj się. Zgłoś sprawę na Policję lub do prokuratury – mają oni obowiązek przyjąć Twoje zawiadomienie. Pamiętaj też, by zabezpieczyć wszelkie dowody, które mogą potwierdzić, że padłeś ofiarą przestępstwa.
Możesz również zgłosić swoje spostrzeżenia dotyczące nieucziwych praktyk do CSIRT NASK – Zespołu Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego. Takie zgłoszenia mają bezpośredni wpływ na podniesienie bezpieczeństwa w sieci dla nas wszystkich.
Pamiętaj, że nie jesteś sam w tej walce. Strona stop-oszustom.pl to miejsce, gdzie możesz znaleźć więcej informacji i porad, jak ustrzec się przed nielegalnymi praktykami w internecie. Razem możemy skutecznie przeciwstawić się coraz bardziej wyrafinowanym metodom oszustów.
