Cyberprzemoc to poważny problem, z którym boryka się wiele osób korzystających z internetu. Jako ktoś, kto doświadczył tej formy dręczenia, wiem, jak duży ból i cierpienie może ona wywołać. Jednak nie poddawaj się – istnieją skuteczne sposoby, aby przejąć kontrolę nad sytuacją i zapewnić sobie bezpieczeństwo w sieci.
Rozpoznawanie cyberprzemocy
Cyberprzemoc przybiera wiele form – od obraźliwych komentarzy po nękanie, stalking i rozpowszechnianie kompromitujących zdjęć. Niezależnie od konkretnego zachowania, jej celem jest zawsze zastraszenie, wyszydzenie lub skrzywdzenie ofiary. Według UNICEF, cyberprzemoc to „przemoc z użyciem narzędzia technologicznego”, która „może mieć miejsce na platformie społecznościowej, komunikatorze, platformach gamingowych i smartfonach”. To zachowanie o „charakterze powtarzalnym, którego celem jest straszenie, wywołanie złości czy wstydu wśród osób będącymi jego ofiarą”.
Niezależnie od tego, czy doświadczasz cyberprzemocy osobiście, czy widzisz ją u bliskich, ważne jest, aby nauczyć się ją rozpoznawać. Kluczowe jest też zrozumienie, że cyberprzemoc może mieć poważne konsekwencje, takie jak problemy psychiczne, wycofanie społeczne czy nawet myśli samobójcze. Badania pokazują, że ofiary cyberprzemocy często doświadczają „poczucia smutku, wstydu, niskiego poczucia własnej wartości, złości”, a także „problemy ze snem, bóle brzucha i bóle głowy”.
Przejęcie kontroli nad sytuacją
Gdy tylko zorientujesz się, że jesteś ofiarą cyberprzemocy, najważniejsze jest, aby jak najszybciej zareagować. Pierwszym krokiem powinno być zwrócenie się do kogoś, komu ufasz – rodzica, nauczyciela lub przyjaciela. Jak radzi UNICEF, „rozmowa z przyjacielem, członkiem rodziny lub psychologiem szkolnym, któremu ufasz, może być pierwszym krokiem do uzyskania pomocy”. Pamiętaj, że nie jesteś sam/a w tej walce.
Kolejnym ważnym krokiem jest zgromadzenie dowodów na cyberprzemoc. Zachowaj wszelkie wiadomości tekstowe, zrzuty ekranu postów w mediach społecznościowych czy nagrania. Może to pomóc w udowodnieniu skali problemu i podjęciu właściwych działań. Jak podkreśla UNICEF, „ślad, który pozostawia cyberprzemoc w internecie, może dostarczyć przydatnych dowodów do powstrzymania przemocy”.
Następnie rozważ skorzystanie z wbudowanych w platformy narzędzi do zgłaszania niewłaściwych zachowań. Większość sieci społecznościowych, takich jak Facebook, Instagram, TikTok czy Twitter, umożliwia anonimowe zgłaszanie treści naruszających zasady społeczności. Według Internetu Matters, „firmy obsługujące media społecznościowe tworzą wiele edukacyjnych narzędzi i przewodników dla dzieci, rodziców oraz nauczycieli” na temat tego, jak radzić sobie z cyberprzemocą.
Jeśli powyższe działania nie przyniosą rezultatu, nie wahaj się również zwrócić o pomoc do szkoły lub organów ścigania. W niektórych krajach, w tym Polsce, cyberprzemoc jest traktowana jako przestępstwo, za które sprawca może ponieść konsekwencje prawne. Jak wskazują badania, „w niektórych krajach stosuje się rozwiązania z zakresu innych zapisów kodeksu karnego, w innych cyberprzemoc jest traktowana jako przestępstwo, gdzie sprawca może zostać pozbawiony prawa korzystania z urządzeń elektronicznych, kontaktu z ofiarą itd.”
Najważniejsze, abyś pamiętał/a, że nie zrobiłeś/aś nic złego i nie zasługujesz na to, co cię spotkało. Cyberprzemoc to wyłącznie wina sprawcy, a Twoim priorytetem powinno być zadbanie o swoje bezpieczeństwo i dobrostan psychiczny.
Wsparcie dla ofiar cyberprzemocy
Jeśli sam/a doświadczasz cyberprzemocy lub widzisz, że ktoś z Twoich bliskich jest jej ofiarą, pamiętaj, że nie jesteś sam/a. Istnieje wiele organizacji i specjalistów, którzy mogą Ci pomóc.
Strona stop-oszustom.pl to przykład serwisu, który oferuje kompleksowe wsparcie i porady dla ofiar cyberprzemocy. Znajdziesz tam informacje na temat rozpoznawania zagrożeń, bezpiecznego korzystania z internetu, a także możliwości uzyskania pomocy psychologicznej czy prawnej.
Ponadto, wiele platform społecznościowych, takich jak Facebook, Instagram, TikTok czy Twitter, dysponuje narzędziami i przewodnikami, które mają na celu ochronę użytkowników przed cyberprzemocą. Jak podkreśla UNICEF, „firmy obsługujące media społecznościowe tworzą wiele edukacyjnych narzędzi i przewodników dla dzieci, rodziców oraz nauczycieli dotyczących cyberzagrożeń i sposobów, jak się przed nimi chronić”.
Jeśli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, warto skontaktować się również z infolinią zaufania lub specjalistami, którzy mogą udzielić wsparcia psychologicznego. Pamiętaj, że Twoje zdrowie i bezpieczeństwo są najważniejsze.
Proaktywna ochrona przed cyberprzemocą
Oprócz reagowania na bieżące przypadki cyberprzemocy, ważne jest, aby także podejmować działania profilaktyczne. Jednym z nich jest świadome korzystanie z internetu i mediów społecznościowych.
Zawsze staraj się przemyśleć, zanim opublikujesz lub udostępnisz cokolwiek online. Pamiętaj, że to, co raz trafi do sieci, może tam pozostać na zawsze. Jak przestrzega UNICEF, „zastanów się dwa razy zanim zamieścisz lub udostępnisz cokolwiek na platformach cyfrowych – może to pozostać w sieci na zawsze i może być później wykorzystane do wyrządzenia Ci krzywdy”.
Ponadto, warto zapoznać się z ustawieniami prywatności na używanych przez siebie platformach i dostosować je tak, aby maksymalnie chronić swoją tożsamość i dane. Jak podkreśla Internet Matters, „w większości ulubionych mediów społecznościowych ludzie nie są powiadamiani, gdy ich blokujesz, ograniczasz lub zgłaszasz”, co daje dodatkową kontrolę nad swoim bezpieczeństwem.
Podsumowując, cyberprzemoc to poważny problem, który dotyka coraz więcej osób. Jednak nie jesteś skazany/a na porażkę. Istnieje wiele skutecznych sposobów, aby stawić czoła temu wyzwaniu i odzyskać poczucie bezpieczeństwa w sieci. Pamiętaj, że najważniejsze to nie obwiniać się, szukać pomocy i być proaktywnym w ochronie swojej cyfrowej tożsamości. Wspólnie możemy pokonać tę walkę.
