Żyjemy w epoce cyfrowości, gdzie nowe technologie rewolucjonizują niemal każdy aspekt naszego życia. Rodzina, jako podstawowa komórka społeczna, musi stawić czoła wyzwaniom, jakie niesie ze sobą nieustanny postęp technologiczny. Od korzystania z komputerów i Internetu po coraz bardziej zaawansowane urządzenia, takie jak roboty domowe – rodzina musi odnaleźć się w tej nowej rzeczywistości.
Pozytywne aspekty nowych technologii w rodzinie
Nie ulega wątpliwości, że nowe technologie informacyjno-komunikacyjne otwierają przed rodziną wiele nowych możliwości. Już w 1993 roku Don Peppers i Martha Rogers przewidywali w swojej książce „The One to One Future”, że koniec masowego marketingu ustąpi miejsca personalizacji. W ciągu ostatnich 30 lat firmy nieustannie dążą do skutecznej implementacji personalizacji, choć nie zawsze przynosi ona oczekiwane rezultaty.
Jednak w świecie zdominowanym przez technologie, rodzina może czerpać wiele korzyści. Komputery, Internet oraz roboty mogą pełnić rolę pomocników w codziennych czynnościach, a także stymulować rozwój dzieci. Jak wskazuje nauczyciel-konsultant, w kontekście edukacji komputer, robot lub inne urządzenie podłączone do Internetu dla dziecka jest przede wszystkim „doskonałą zabawką”, która chwalić, reagować na błędy, podpowiadać i zachęcać do ponownych prób. Stanowi również źródło wiedzy, a wręcz „płaszczyznę wymiany poglądów i doświadczeń”.
Ponadto, nowoczesne technologie mogą pomóc w likwidacji barier dla osób niepełnosprawnych, umożliwiając im normalne funkcjonowanie w codzienności. Dzięki wykorzystaniu możliwości nowych przestrzeni komunikacyjnych, rodziny zmagające się z problemami natury zdrowotnej zyskują szansę asymilacji do życia w społeczeństwie informacyjnym.
Wyzwania i zagrożenia nowych technologii w rodzinie
Mimo licznych korzyści, nowe technologie informacyjno-komunikacyjne mogą również nieść za sobą poważne zagrożenia dla rodziny. Gartner prognozuje, że do 2025 roku 80% marketerów, którzy zainwestowali w personalizację, zrezygnuje z tych działań z powodu braku zwrotu z inwestycji i trudności w zarządzaniu danymi. Oznacza to, że firmy muszą wypracować nowe podejścia, które będą koncentrować się na rzeczywistej wartości dla klienta.
Jednym z głównych wyzwań jest nadmierne korzystanie z urządzeń cyfrowych przez członków rodziny. Zbyt długie przebywanie przed ekranem telewizora lub komputera może prowadzić do dezorganizacji życia rodzinnego, ograniczenia czasu na inne obowiązki domowe oraz rezygnacji z wielu wartościowych i niezbędnych w rozwoju dziecka form spędzania czasu wolnego.
Ponadto, niezdrowe uzależnienie od Internetu i gier komputerowych może skutkować zaniedbywaniem obowiązków, osłabieniem więzi rodzinnych oraz trudnościami w rozwoju społecznym i emocjonalnym, zwłaszcza u dzieci. Psychologowie coraz częściej spotykają się z przypadkami uzależnienia od komputera i Internetu, a także związanych z tym patologii.
Znaczącym zagrożeniem jest także kontakt dzieci z nieodpowiednimi lub wręcz szkodliwymi treściami w Internecie, takimi jak pornografia czy sceny przemocy. Badania wykazały, że kontakt z takimi treściami może prowadzić do zmian postaw wobec płci, przedmiotowego traktowania seksu, a nawet odtwarzania zaobserwowanych zachowań agresywnych w świecie realnym.
Rosnąca popularność robotów w domach rodzinnych również rodzi obawy. Choć roboty mogą pełnić rolę pomocników, to jednocześnie mogą prowadzić do izolacji społecznej, szczególnie wśród dzieci, które będą skłonne spędzać czas z maszynami zamiast z ludźmi. Istnieje ryzyko, że roboty stopniowo będą zastępować naturalne interakcje w rodzinie.
Rola rodziny w przezwyciężaniu wyzwań
Aby przezwyciężyć wyzwania związane z nowymi technologiami, rodzina musi odegrać kluczową rolę. Jak podkreśla Jan Paweł II, „przyszłość ludzkości idzie przez rodzinę” – to na rodzicach i nauczycielach spoczywa obowiązek przekazania dzieciom najważniejszych wartości i ideałów.
Fundamentem jest edukacja medialna, która uczy odpowiedzialnego korzystania ze środków masowego przekazu. Rodzice powinni rozmawiać z dziećmi na temat treści, które oglądają i czytają online, kontrolować i ograniczać czas spędzany na urządzeniach cyfrowych, a także pokazywać wartościowe sposoby spędzania wolnego czasu. Tylko taka aktywna postawa rodziców może zapewnić zdrowy rozwój dzieci w cyfrowym świecie.
Ponadto, rodzice muszą wykazać się mądrością i otwartością na nowe technologie. Jak podkreśla Papieska Rada ds. Środków Społecznego Przekazu, nowe technologie mogą mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki, dlatego należy je umiejętnie wykorzystywać. Rodzice powinni aktywnie uczestniczyć w doborze programów, gier komputerowych i mediów, z których korzystają dzieci.
Podsumowując, rodzina stoi przed poważnymi wyzwaniami związanymi z rozwojem nowych technologii. Jednak, poprzez mądrą i aktywną postawę, może nie tylko czerpać korzyści, ale także chronić dzieci przed zagrożeniami. Wsparcie specjalistów w zakresie bezpieczeństwa cyfrowego może być kluczowe w tej misji.
