Wirtualna komunikacja stała się nieodłączną częścią naszego codziennego życia. Jedną z najpopularniejszych platform do wymiany wiadomości są aplikacje typu Messenger, takie jak WhatsApp, Telegram czy Signal. Niestety, wraz z rozwojem tych narzędzi, obserwujemy również wzrost cyberprzestępczości wykorzystującej te kanały do prowadzenia oszukańczych działań.
Spoofing – podszywanie się pod inny numer telefonu
Jednym z coraz częstszych sposobów oszukiwania ofiar jest tzw. spoofing, czyli podszywanie się pod inny numer telefonu. Przestępcy, wykorzystując różne technologie i internetowe narzędzia, są w stanie podszyć się pod praktycznie dowolny numer, aby wzbudzić zaufanie swojej ofiary.
Według policyjnych raportów, oszuści mogą podawać się za przedstawicieli banków, instytucji publicznych, a nawet bliskich członków rodziny. Wykorzystując technologię, potrafią sprawić, że na wyświetlaczu telefonu ofiary pojawi się znajomy i zapisany numer, co bardzo ułatwia im uśpienie czujności ofiary.
Najczęstsze metody tego typu oszustw to:
- Metoda na wnuczka – oszust podaje się za członka rodziny, który potrzebuje pilnej pomocy finansowej
- Metoda na policjanta/lekarza – rozmówca udaje przedstawiciela służb lub służby medycznej, informując o wypadku bliskiej osoby
- Metoda na pracownika banku/instytucji – oszust dzwoni, podając się za pracownika banku lub innej instytucji, informując o problemach z kontem lub konieczności pilnej interwencji
Te techniki opierają się na wywoływaniu silnych emocji u ofiary, takich jak strach, panika czy pośpiech, aby zmusić ją do podjęcia szybkich i pochopnych decyzji, najczęściej związanych z przekazaniem pieniędzy lub poufnych danych.
Jak bronić się przed oszustwami telefonicznymi?
Aby chronić się przed tego typu oszukańczymi działaniami, należy zachować szczególną ostrożność i nie ulegać presji rozmówcy. Oto kilka kluczowych zasad, które warto stosować:
- Nie podejmuj żadnych działań pod wpływem emocji i nacisków – Jeśli otrzymasz taki telefoniczny kontakt, zachowaj zimną krew i rozłącz się.
- Sprawdź wiarygodność rozmówcy – Zadzwoń samodzielnie do instytucji, z której rzekomo dzwoni osoba, aby zweryfikować, czy rzeczywiście próbowali się z Tobą skontaktować.
- Weryfikuj tożsamość osoby dzwoniącej – Jeśli to rzekomo ktoś z Twojej rodziny, zadzwoń pod znany Ci numer tej osoby i sprawdź, czy to rzeczywiście ona.
- Zgłoś podejrzane kontakty – Poinformuj zaufane osoby, takie jak rodzina czy przyjaciele, o niepokojącym telefonie. Możesz również zgłosić incydent do zespołu CERT Polska.
- Nie podawaj wrażliwych danych – Nigdy nie udostępniaj nikomu przez telefon takich informacji, jak numery PESEL, konta bankowe, hasła czy kody autoryzacyjne.
- Unikaj pobierania aplikacji na polecenie rozmówcy – Może to umożliwić oszustom zdalny dostęp do Twojego urządzenia.
- Nie wykonuj przelewów na polecenie rozmówcy – Rozłącz się i zweryfikuj, czy rzeczywiście istnieje taka konieczność.
Zachowanie zdrowego rozsądku i czujność to klucz do ochrony przed oszustwami telefonicznymi. Pamiętaj, że nawet jeśli numer na ekranie wydaje się znajomy, to nie gwarantuje to, że rozmówca jest wiarygodny. Zawsze weryfikuj informacje i nie ulegaj presji.
Phishing – wyłudzanie danych osobowych
Innym powszechnym sposobem na oszukiwanie użytkowników aplikacji typu Messenger jest phishing, czyli wyłudzanie wrażliwych danych osobowych. Przestępcy mogą wysyłać fałszywe wiadomości, podszywając się pod zaufane instytucje lub znajomych.
Zgodnie z danymi serwisu ChronPESEL.pl, tego typu działania mogą prowadzić do wyłudzenia usług lub pożyczek na cudze dane. Nawet jeśli sam użytkownik nie ponosi bezpośrednich strat finansowych, takie incydenty mogą prowadzić do długotrwałych problemów związanych z odzyskiwaniem tożsamości.
Aby chronić się przed phishingiem, warto stosować podobne środki ostrożności jak w przypadku oszustw telefonicznych:
- Nie klikaj w podejrzane linki lub załączniki – Mogą one zawierać złośliwe oprogramowanie służące do kradzieży danych.
- Zweryfikuj nadawcę wiadomości – Jeśli rzekomo pochodzi ona od znajomego lub instytucji, skontaktuj się z nim bezpośrednio, aby potwierdzić autentyczność.
- Nie podawaj poufnych informacji – Nigdy nie udostępniaj haseł, numerów kart kredytowych czy innych danych wrażliwych.
- Aktualizuj oprogramowanie i korzystaj z ochrony antywirusowej – Pomoże to zminimalizować ryzyko infekcji złośliwym oprogramowaniem.
Dbanie o cyberbezpieczeństwo przy korzystaniu z komunikatorów to kluczowa kwestia w dzisiejszych czasach. Zachowanie czujności i stosowanie podstawowych środków ostrożności może uchronić nas przed przykrymi konsekwencjami działań cyberprzestępców.
Międzynarodowa współpraca w walce z cyberprzestępczością
Rosnąca skala i złożoność zagrożeń w cyberprzestrzeni wymagają skoordynowanej międzynarodowej współpracy organów ścigania. Zgodnie z informacjami Policji, funkcjonariusze Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości (CBZC) regularnie podejmują wspólne działania z policjantami z Niemiec, Holandii, Belgii oraz instytucjami unijnymi, takimi jak Europol i Eurojust.
Jednym z przykładów takich międzynarodowych operacji była likwidacja infrastruktury służącej do szyfrowanej komunikacji pomiędzy członkami zorganizowanych grup przestępczych. Funkcjonariusze CBZC, we współpracy z partnerami z Niemiec i Holandii, zdołali wyłączyć działający na terenie Polski szyfrowany komunikator Crypto-Messenger Exclu, wykorzystywany do nielegalnych transakcji, w tym handlu narkotykami i bronią.
Tego typu skoordynowane działania na skalę międzynarodową pozwalają skutecznie rozbijać cyberprzestępcze sieci i ograniczać zasięg ich nielegalnych aktywności. Świadczy to o priorytetowym traktowaniu walki z cyberprzestępczością przez organy ścigania w Polsce i na arenie europejskiej.
Choć cyberprzestępcy stale poszukują nowych, coraz bardziej zaawansowanych metod, instytucje odpowiedzialne za bezpieczeństwo nieustannie pracują nad rozwojem skutecznych narzędzi i strategii, aby chronić obywateli przed oszustwami w sieci. Kluczową rolę odgrywa również edukacja społeczeństwa na temat zagrożeń i sposobów ochrony. Tylko wspólne wysiłki mogą przynieść pożądane efekty w walce z cyberprzestępczością.
Mając na uwadze rosnące ryzyko, warto regularnie śledzić aktualne informacje na temat zagrożeń i metod ochrony, aby skutecznie bronić się przed działaniami cyberprzestępców.
