Świat cyfrowy w XXI wieku stworzył nowe możliwości dla oszustów na niespotykaną wcześniej skalę. Jednym z najgroźniejszych scenariu-szów jest wykorzystywanie przez naciągaczy naszej chęci niesienia pomocy bliźnim, szczególnie w obliczu katastrof humanitarnych czy kry-zysów społecznych. Słynne hasło „nie ma nic łatwiejszego niż zarobić na innych ludzkich nieszczęściach” doskonale obrazuje ten proceder.
Wykorzystywanie tragedii w Ukrainie
Rosyjska inwazja na Ukrainę w 2022 roku stała się katalizatorem dla wielu szkodliwych działań ze strony oszustów. Wykorzystując powszechną chęć niesienia pomocy uchodźcom z ogarniętego wojną kraju, cyberprzestępcy zaczęli rozsyłać sfabrykowane ogłoszenia o domniemanych zbiórkach charytatywnych. Według raportu ExpressVPN, w 2023 roku Amerykanie stracili ponad 27 mld USD w samych przekrętach związanych z mediami społecznościowymi, w tym wielu dotyczących rzekomo szczytnych celów.
Oszuści w cyniczny sposób wykorzystują nasze naturalne odruchy empatii i chęci niesienia pomocy. Podszywają się pod znane organizacje charytatywne, tworząc nieistniejące zbiórki lub przekierowując datki na swoje własne konta. W innej wersji tego procederu naciągacze odwiedzają domy potencjalnych ofiar, podając się za przedstawicieli organizacji pomocowych.
Jak ostrzega Polska Policja, zgłaszane są przypadki, gdy oszuści pukali do drzwi mieszkań, twierdząc, że przyszli odkażać lokal z powodu pandemii COVID-19. W rzeczywistości celem tych wizyt było okradanie domów nieświadomych mieszkańców.
Fałszywe zbiórki charytatywne
Jedną z najpopularniejszych technik stosowanych przez naciągaczy jest tworzenie fałszywych zbiórek charytatywnych. Najczęściej podszywają się oni pod znane i zaufane organizacje pozarządowe, wykorzystując ich wizerunek i branding, aby wzbudzić zaufanie potencjalnych darczyńców.
Przestępcy mogą na przykład stworzyć stronę internetową, która wygląda identycznie jak oficjalna witryna organizacji charytatywnej, lub rozpowszechniać fałszywe posty na portalach społecznościowych. Celem jest zebranie jak największej sumy pieniędzy, które następnie trafiają do kieszeni oszustów, a nie na deklarowane cele.
Według danych EY, w trakcie pandemii COVID-19 przestępcy często rekrutowali osoby do pracy zdalnej, polegającej na przekazywaniu darowizn na walkę z pandemią. W rzeczywistości były to działania mające na celu pranie brudnych pieniędzy przy użyciu danych finansowych naiwnych pracowników.
Inną techniką jest podszywanie się pod indywidualne osoby lub rodziny, które rzekomo potrzebują pomocy. Naciągacze mogą na przykład rozsyłać wiadomości o tragicznej sytuacji jakiejś osoby i prosić o wsparcie finansowe. W rzeczywistości cała historia jest zmyślona, a pieniądze trafiają do kieszeni oszustów.
Wykorzystywanie klęsk żywiołowych
Nie tylko konflikty zbrojne, ale również katastrofy naturalne stają się pożywką dla nieuczciwych działań. Wystarczy przypomnieć sobie fale tsunami w Azji Południowo-Wschodniej, huragany na Karaibach czy pożary buszu w Australii – we wszystkich tych tragediach pojawiły się liczne fałszywe zbiórki charytatywne.
Oszuści doskonale zdają sobie sprawę, że w obliczu takich katastrof ludzie są szczególnie wrażliwi i chętni do niesienia pomocy. Dlatego szybko reagują, tworząc pozornie wiarygodne strony internetowe lub konta na portalach społecznościowych, by wyłudzać pieniądze.
Według raportu ExpressVPN, w Stanach Zjednoczonych w ciągu ostatnich trzech lat odnotowano ponad 87 mld USD strat spowodowanych różnego rodzaju oszustwami, z czego aż 27 mld USD dotyczyło przekrętów w mediach społecznościowych. Wiele z nich wykorzystywało tragiczne wydarzenia na świecie.
Skutki fałszywych zbiórek
Konsekwencje działań naciągaczy są dotkliwe nie tylko dla indywidualnych ofiar, ale także dla całego społeczeństwa. Nie tylko tracimy pieniądze, które mogłyby trafić do prawdziwych potrzebujących, ale także tracimy zaufanie do organizacji charytatywnych i innych instytucji.
Ponadto fałszywe zbiórki mogą mieć poważniejsze skutki. Przestępcy mogą wykorzystywać pieniądze do finansowania innych nielegalnych działań, takich jak pranie brudnych pieniędzy czy handel ludźmi. W skrajnych przypadkach, gdy ofiary przekażą im swoje dane osobowe, mogą oni dopuścić się kradzieży tożsamości.
Jak się bronić?
Aby nie paść ofiarą charytatywnych oszustw, warto zachować czujność i zawsze weryfikować wiarygodność danej zbiórki. Przed dokonaniem wpłaty należy sprawdzić, czy organizacja jest prawdziwa i czy ma ona oficjalną stronę internetową lub konta na portalach społecznościowych.
Ponadto warto ograniczać liczbę organizacji, którym przekazujemy datki. Zamiast rozpraszać się na wiele zbiórek, lepiej wybrać kilka zaufanych i systematycznie je wspierać. Warto również rozważyć przekazywanie darowizn bezpośrednio na konta organizacji, a nie za pośrednictwem obcych osób.
Kluczowe jest również podnoszenie świadomości na temat tego typu naciągactw. Edukowanie najbliższych, szczególnie osób starszych, może uchronić je przed utratą pieniędzy. Warto również zgłaszać podejrzane działania odpowiednim organom ścigania, by pomóc w walce z tymi przestępstwami.
Choć oszuści stale wymyślają nowe sposoby na wykorzystanie naszej dobroci, zachowując czujność i rozsądek, możemy skutecznie chronić siebie i innych przed ich nikczemną działalnością. Pamiętajmy, że https://stop-oszustom.pl/ to dobre miejsce, by zgłaszać podejrzane aktywności i chronić się przed charytatywnymi naciągaczami.
