W dzisiejszej cyfrowej erze, kiedy większość z nas polega na rekomendacjach i opiniach znalezionych online, ważne jest, aby zachować czujność. Niestety, niektóre pozytywne opinie, które wydają się autentyczne, mogą w rzeczywistości być częścią zamaskowanych praktyk marketingowych. Ostatnie dochodzenie przeprowadzone przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) ujawniło wstrząsające kulisy tego typu działań na polskim rynku.
Kryptoreklamowanie produktów na Instagramie
Jednym z najbardziej szokujących przypadków jest sprawa firmy Olimp Laboratories, producenta suplementów diety i żywności specjalnego medycznego przeznaczenia. Jak odkryto, spółka ta od 2015 roku wykorzystywała wpływowych influencerów do promocji swoich produktów na Instagramie.
Zgodnie z ustaleniami UOKiK, Olimp Laboratories płacił influencerom za umieszczanie postów i relacji zgodnie z wytycznymi dostarczonymi przez samą firmę. Jednak sposób oznaczania tych treści jako reklamy był niejasny i mógł wprowadzać konsumentów w błąd. Zamiast jednoznacznych oznaczeń, takich jak „reklama” lub „materiał sponsorowany”, influencerzy stosowali niejednoznaczne sformułowania odwołujące się wyłącznie do nazwy marki lub produktów.
Prezes UOKiK Tomasz Chróstny podkreślił, że opinie i polecenia influencerów mają duży wpływ na decyzje zakupowe konsumentów, szczególnie wśród młodszych odbiorców. Dlatego ukrywanie komercyjnego charakteru tych treści stanowi „nieuczciwą praktykę rynkową„, która wprowadza konsumentów w błąd.
W efekcie Olimp Laboratories został ukarany karą ponad 5 milionów złotych, a trzech współpracujących z nim influencerów – Katarzyna Dziurska, Katarzyna Oleśkiewicz-Szuba i Piotr Lisek – otrzymało łączne kary w wysokości ponad 40 tysięcy złotych. Prezes UOKiK zwrócił uwagę, że mimo iż influencerzy stosowali się do wytycznych reklamodawcy, to jako przedsiębiorcy działający na rynku influencer marketingu powinni mieć świadomość obowiązujących zasad oznaczania treści reklamowych.
Dalsze działania UOKiK
Sprawa Olimp Laboratories to tylko wierzchołek góry lodowej. Interwencje Prezesa UOKiK na rynku influencer marketingu trwają od września 2021 roku i obejmują kolejne znane postaci. W czerwcu 2022 roku za brak współpracy w toku postępowań wyjaśniających ukarani zostali m.in. Marcin Dubiel, Maffashion, Marcin Malczyński, Marlena Soyka i Paweł Malinowski.
Ponadto, w toku są kolejne postępowania wobec Filipa Chajzera, Doroty Rabczewskiej oraz Małgorzaty Rozenek-Majdan, którym Prezes UOKiK postawił zarzuty nieoznaczania reklam na ich kanałach w mediach społecznościowych.
Prezes UOKiK podkreśla, że oznaczanie materiałów reklamowych powinno być jednoznaczne, czytelne i zrozumiałe dla każdego użytkownika platform społecznościowych. Tylko w ten sposób konsumenci mogą podejmować świadome wybory i nie być wprowadzani w błąd przez ukrytą reklamę.
Rekomendacje Prezesa UOKiK
Aby zapewnić większą przejrzystość i ochronę konsumentów, Prezes UOKiK wydał szczegółowe rekomendacje dotyczące prawidłowego oznaczania reklam, autopromocji i prezentów w mediach społecznościowych. Zaleca on m.in. stosowanie takich określeń jak „reklama”, „materiał sponsorowany” lub „płatna współpraca”, a także korzystanie z domyślnych rozwiązań platform społecznościowych do oznaczania treści komercyjnych.
Ponadto, UOKiK przeprowadził badania wśród użytkowników, z których wynika, że aż 85% z nich uważa, iż influencer powinien jednoznacznie oznaczać materiały, w których promuje i zachęca do zakupu własnych produktów lub usług.
Wnioski i zachęta do dalszego zgłębiania tematu
Sprawa Olimp Laboratories to zaledwie jeden z wielu przykładów nieuczciwych praktyk marketingowych, które mogą czaić się za pozornie pozytywnymi opiniami i rekomendacjami w mediach społecznościowych. Warto zachować czujność i krytyczne podejście do treści publikowanych przez influencerów, szczególnie gdy dotyczą one produktów lub usług.
Kwestia przejrzystości i uczciwości reklam w internecie to temat, który wciąż ewoluuje i jest przedmiotem aktywnych badań i interwencji ze strony UOKiK. Zachęcamy czytelników do śledzenia dalszych doniesień na ten temat oraz do zgłaszania wszelkich podejrzanych praktyk do odpowiednich organów.
