Jak ustrzec się przed fikcyjnymi firmami pożyczkowymi?

Rynek pożyczek konsumenckich w Polsce jest bardzo rozwinięty, ale niestety nie zawsze uczciwych i rzetelnych podmiotów. Jednym z poważniejszych i najgroźniejszych problemów są fikcyjne firmy pożyczkowe, które wykorzystują konsumentów, stosując nieuczciwe praktyki i naruszając ich prawa. Aby uchronić się przed takimi oszustwami, warto dokładnie poznać ten problem i dowiedzieć się, jak można się przed nim ustrzec.

Przykład nieuczciwej praktyki firmy LoanMe

Jedną z firm, która została ukarana przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) za stosowanie nieuczciwych praktyk, była spółka LoanMe. Prezes UOKiK wydał decyzję wobec tej spółki, nakładając na nią karę ponad 550 tys. zł. Główne zarzuty dotyczyły:

1. Odmowy zwrotu kosztów przy wcześniejszej spłacie pożyczki
Spółka LoanMe odmawiała zwrotu pieniędzy konsumentom, którzy spłacili pożyczkę przed umówionym terminem, twierdząc, że przed wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z września 2019 r. regulacje prawne nie nakładały na nią obowiązku zwrotu kosztów pożyczki. Tym samym wprowadzała konsumentów w błąd.

2. Stosowanie praktyki rolowania pożyczek
LoanMe stosowała praktykę polegającą na naprzemiennym refinansowaniu pożyczek przy udziale innej spółki, bez wyraźnego wniosku konsumenta. Powodowało to, że konsument ponosił bardzo wysokie, przekraczające limit ujęty w przepisach, pozaodsetkowe koszty kredytu i wpadał w spiralę zadłużenia.

Prezes UOKiK podkreśla, że po wyroku TSUE nie ma już wątpliwości co do interpretacji przepisów – instytucje finansowe muszą zwracać konsumentom proporcjonalną część pobranych opłat i prowizji przy wcześniejszej spłacie pożyczki. Natomiast praktyka rolowania pożyczek jest niezgodna z prawem i naraża konsumentów na wysokie koszty.

Pułapki w ofercie szybkich pożyczek

Sytuacja z firmą LoanMe to jeden z wielu przykładów nieuczciwych praktyk firm pożyczkowych, na które narażeni są konsumenci. Szczególnie niebezpieczne mogą być oferty szybkich pożyczek, określanych potocznie jako „chwilówki”.

Obecnie maksymalne koszty pozaodsetkowe takich pożyczek mogą wynieść 25% pożyczonej kwoty plus 30% za każdy rok kredytowania, jednak nie więcej niż 100% kredytu. Przykładowo, pożyczając 1000 zł na 12 miesięcy, maksymalne koszty pozaodsetkowe mogą wynieść 550 zł.

Pomimo tych limitów, nieuczciwi pożyczkodawcy mogą próbować obejść te przepisy, oferując konsumentom alternatywne formy finansowania, takie jak leasing zwrotny sprzętu RTV i AGD. Taka praktyka została zidentyfikowana w przypadku firmy Everest Finanse SA, działającej pod marką Bocian Pożyczki.

Praktyki firmy Everest Finanse SA

Prezes UOKiK nałożył na Everest Finanse SA karę ponad 15 mln zł za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Firma ta stosowała dwie kluczowe praktyki:

Oferowanie leasingu zwrotnego sprzętu AGD i RTV jako obejście limitów kosztów pożyczek
Everest Finanse SA oferowała konsumentom potrzebującym dodatkowego finansowania, oprócz kredytu konsumenckiego, również umowy leasingu zwrotnego sprzętu AGD i RTV. Ta formuła łączonego finansowania służyła obchodzeniu limitów ustawowych, co skutkowało tym, że konsumenci musieli spłacać bardzo wysokie raty.
Nieodpowiednie informowanie konsumentów o warunkach finansowania
Podczas zawierania umów konsumenci mieli ograniczone możliwości zapoznania się z warunkami, na jakie musieli wyrazić zgodę. Przedstawiciele firmy prezentowali dokumenty jedynie na ekranie tabletu, uniemożliwiając konsumentom ich dokładne przeczytanie.

Prezes UOKiK podkreśla, że takie praktyki to próba obejścia przepisów mających chronić konsumentów przed nadmiernym zadłużeniem, szczególnie w trudnych czasach pandemii.