W dzisiejszych czasach, gdy możliwość szybkiego uzyskania dodatkowych środków finansowych jest tak łatwo dostępna, warto zachować czujność i uważać, by nie paść ofiarą nieuczciwych pożyczkodawców. Coraz więcej osób, znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, staje się celem tzw. lichwy – nielegalnego procederów pobierania nadmiernie wysokich odsetek od pożyczonych kwot.
Analiza danych z serwisu Business Insider pokazuje, że ofiarą lichwy może paść praktycznie każdy, kto nie może uzyskać kredytu w banku ze względu na niską zdolność kredytową. Pożyczki na bardzo wysokie oprocentowanie, często oparte na kosztownych opłatach dodatkowych, mogą prowadzić do nieuczciwie wysokich zysków po stronie pożyczkodawcy, kosztem osoby zadłużającej się.
Czym jest lichwa i jak ją rozpoznać?
Lichwa to instytucja uważana za nieetyczną, polegającą na czerpaniu korzyści ze słabszej pozycji finansowej dłużnika. Najczęściej dotyczy osób potrzebujących środków na pilne potrzeby, takie jak leczenie, odbudowę domu po pożarze czy ratowanie firmy. Lichwiarze to osoby lub firmy, które pobierają bardzo wysokie odsetki od pożyczonych sum, wykorzystując trudną sytuację finansową pożyczkobiorcy.
Przepisy prawne wprowadzone w 2016 roku miały na celu ograniczenie działalności takich nieuczciwych pożyczkodawców. Zgodnie z Kodeksem karnym, lichwa to przestępstwo zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności. Dotyczy to sytuacji, gdy ktoś „wyzyskuje przymusowe położenie innej osoby” i zawiera z nią umowę „nakładając na nią obowiązek świadczenia niewspółmiernego ze świadczeniem wzajemnym”.
Jak zatem rozpoznać, że mamy do czynienia z lichwą? Przede wszystkim należy dokładnie przeanalizować umowę pożyczki – często realna roczna stopa oprocentowania jest bardzo wysoka, sięgając nawet kilkuset procent. Niepokojącym sygnałem mogą być również wysokie opłaty początkowe lub dotkliwe kary za opóźnienia w spłacie.
Ponadto, obserwacja zachowania pożyczkodawcy może dostarczyć cennych wskazówek. Jeśli nieprzerwanie nęka nas SMS-ami lub telefonami, a przy tym wywiera psychologiczną presję, to mogą to być oznaki próby oszustwa.
Rodzaje niebezpiecznych pożyczek
Jednym z najczęstszych przykładów lichwy są pożyczki określane jako „chwilówki”. To krótkoterminowe pożyczki, które często muszą być spłacone już w następnym dniu lub tygodniu. Są one szczególnie niebezpieczne, ponieważ można je otrzymać w bardzo łatwy sposób, bez konieczności posiadania dobrej historii kredytowej. Jednak koszty takiej pożyczki są bardzo wysokie i sięgają nawet kilkudziesięciu procent w skali roku.
Inną formą pożyczki podatnej na nadużycia są pożyczki pod zastaw, najczęściej samochodu. Polega to na przekazaniu tytułu własności pojazdu pożyczkodawcy w zamian za pieniądze. Niestety, w przypadku niewywiązania się ze spłaty w wyznaczonym terminie, istnieje wysokie ryzyko utraty samochodu, a pożyczkobiorca może popaść w jeszcze większe długi.
Pojawiają się również oferty pożyczek bez weryfikacji w Biurze Informacji Kredytowej (BIK). Często wymagają one jedynie posiadania nieruchomości jako zabezpieczenia. Takie pożyczki mogą wiązać się z bardzo wysokim oprocentowaniem i dodatkowymi kosztami, a po szczegółowym rozliczeniu okazać się wręcz niespłacalne.
Jak chronić się przed lichwą?
Aby uniknąć pułapki lichwy, należy dokładnie przeanalizować wszelkie warunki pożyczki przed jej zaciągnięciem. Warto sprawdzić rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, wysokość opłat i kar, a także zweryfikować wiarygodność pożyczkodawcy.
Zgodnie z przepisami, maksymalna wysokość odsetek od pożyczek to dwukrotność wysokości odsetek ustawowych. Jeśli dana oferta znacznie przekracza ten limit, to może to być sygnał, że mamy do czynienia z lichwą.
W przypadku podejrzenia nielegalnych praktyk, warto skorzystać z pomocy profesjonalnego doradcy finansowego, który pomoże uporządkować finanse i wskaże bezpieczniejsze alternatywy, takie jak pożyczki społecznościowe. Można również złożyć wniosek do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który zajmuje się zwalczaniem nieuczciwych praktyk na rynku pożyczkowym.
Zachowanie rozsądku, dokładna analiza warunków umowy oraz czujność na niepokojące sygnały to kluczowe elementy ochrony przed lichwą. Pamiętajmy, że pożyczka udzielona na zbyt wygórowanych warunkach może jedynie pogorszyć naszą sytuację finansową, zamiast jej poprawy. Warto zatem starannie przeanalizować każdą ofertę i nie dać się zwieść pozornie korzystnym, ale w rzeczywistości niebezpiecznym warunkom.
