Żyjemy w cyfrowej erze, gdzie internet stał się nieodłączną częścią naszego życia codziennego. Niestety, wraz z tą powszechnością, przestępcy wykorzystują coraz więcej możliwości, by nielegalnie czerpać zyski z ataków hakerskich, kradzieży tożsamości, phishingu czy szantażu ransomware. Kontrola przeprowadzona przez Najwyższą Izbę Kontroli wykazała, że w latach 2019-2021 nastąpił znaczący wzrost liczby incydentów komputerowych, w tym oszustw i kampanii phishingowych, wymierzonych w indywidualnych użytkowników internetu.
Kradzież Tożsamości: Podszywanie się pod Niczego Niespodziewających Ofiar
Jedną z najbardziej powszechnych metod oszustw internetowych jest kradzież tożsamości. Przestępcy wykorzystują tu fakt, że wielu z nas korzysta regularnie z bankowości elektronicznej, mediów społecznościowych czy innych usług wymagających logowania się przy użyciu naszych danych osobowych. Poprzez wyłudzenie tych informacji, mogą oni podszyć się pod daną osobę i wyrządzić jej poważne szkody majątkowe lub osobiste.
Badania przeprowadzone na zlecenie NIK wykazały, że w przypadku 85% zgłoszonych przez respondentów cyberataków, nie doszło do wykrycia sprawcy lub odzyskania straconych środków finansowych. Tylko w 2% spraw udało się ustalić i ukarać przestępców. Ta niska skuteczność organów państwa w ściganiu tego typu przestępstw jest niepokojąca i wskazuje na konieczność podjęcia dodatkowych działań w celu lepszej ochrony indywidualnych użytkowników internetu.
Przestępcy coraz częściej wykorzystują też element socjotechniki, manipulując ofiarami i wzbudzając w nich fałszywe poczucie bezpieczeństwa. Mogą na przykład podszyć się pod pracowników banków, firm kurierskich lub instytucji rządowych, by wyłudzić kluczowe dane logowania czy numer karty płatniczej. Nieświadome ofiary padają wówczas ofiarą kradzieży tożsamości, która może mieć poważne konsekwencje.
Phishing: Wyłudzanie Danych za Pomocą Podstępnych Wiadomości
Inną popularną metodą oszustw internetowych jest phishing, polegający na wysyłaniu fałszywych wiadomości e-mail lub SMS-ów, w których przestępcy podszywają się pod różne podmioty. Badania przeprowadzone przez NIK wykazały, że w latach 2019-2021 nastąpił szczególny wzrost liczby tego typu kampanii, często wykorzystujących wydarzenia związane z pandemią COVID-19.
Celem phishingu jest wyłudzenie od ofiary wrażliwych informacji, takich jak numery kart płatniczych czy dane do logowania do bankowości elektronicznej. Przestępcy mogą następnie wykorzystać te dane do dokonywania nielegalnych transakcji lub dalszej kradzieży tożsamości. Nieświadomi użytkownicy, którzy dadzą się nabrać na te podstępne wiadomości, stają się łatwym celem dla cyberprzestępców.
Metody phishingowe stają się coraz bardziej wyrafinowane, a oszuści nieustannie opracowują nowe sposoby, by zmylić czujność potencjalnych ofiar. Dlatego tak ważne jest, aby użytkownicy internetu byli świadomi tych zagrożeń i potrafili je rozpoznać.
Ransomware: Szantaż Cyfrowy Paraliżujący Działalność
Innym niebezpiecznym rodzajem cyberprzestępstw jest ransomware – złośliwe oprogramowanie, które blokuje dostęp do systemu komputerowego lub uniemożliwia odczyt zapisanych w nim danych. Jego celem jest zmuszenie ofiary do zapłacenia okupu w zamian za przywrócenie pierwotnego stanu.
Dane przygotowane dla Kancelarii Prezesa Rady Ministrów wskazują, że w okresie pandemii COVID-19 policja odnotowała wzrost wykorzystania domen internetowych służących do dystrybucji tego typu złośliwego oprogramowania. Cyberprzestępcy coraz częściej wykorzystują luki w zabezpieczeniach, by infiltrować systemy i paraliżować działalność ofiar.
Ofiary ataków ransomware mogą stanąć przed trudnym wyborem – zapłacić okup i ryzykować, że dane nie zostaną odblokowane, czy też odmówić i narażać się na trwałą utratę kluczowych informacji. W obu przypadkach konsekwencje mogą być poważne, zarówno finansowo, jak i wizerunkowe.
Dlatego tak ważne jest, aby użytkownicy internetu byli przygotowani na tego typu zagrożenia i stosowali odpowiednie środki ochrony, takie jak regularne tworzenie kopii zapasowych danych. Jednocześnie organy państwa muszą podjąć zdecydowane kroki, by skuteczniej zwalczać tego typu cyberprzestępczość.
Spoofing: Podszywanie się pod Urządzenia lub Użytkowników
Kolejną niebezpieczną metodą jest spoofing, czyli podszywanie się pod inne urządzenie lub użytkownika w sieci. Przestępcy mogą w ten sposób ominąć mechanizmy kontroli dostępu, wykraść dane lub zainstalować złośliwe oprogramowanie.
Istnieje wiele rodzajów spofingu, np. telefoniczny, gdzie oszuści podszywają się pod numery zaufanych instytucji. Badania przeprowadzone przez NIK wykazały, że w trakcie pandemii COVID-19 odnotowano wzrost tego typu działań, często wykorzystujących fałszywe sklepy internetowe, które miały na celu wyłudzenie danych osobowych lub środków finansowych.
Ofiary spofingu mogą paść ofiarą kradzieży tożsamości, strat finansowych, a także mieć naruszoną prywatność. Dlatego tak ważne jest, aby użytkownicy internetu byli czujni i krytycznie podchodzili do wszelkich zaskakujących lub podejrzanych wiadomości, a także regularnie aktualizowali swoje oprogramowanie i uważali na nieznane źródła.
Zintegrowane Podejście do Ochrony
Przeciwdziałanie cyberprzestępczości to złożone wyzwanie, wymagające skoordynowanych działań na wielu płaszczyznach. Kontrola przeprowadzona przez NIK wskazuje, że obecne działania państwa w tej dziedzinie są niewystarczające. Organy odpowiedzialne za cyberbezpieczeństwo, takie jak Ministerstwo Cyfryzacji czy Pełnomocnik Rządu do Spraw Cyberbezpieczeństwa, nie podejmują wystarczających kroków, by chronić indywidualnych użytkowników internetu.
Konieczne jest zatem podjęcie kompleksowych działań na rzecz poprawy cyberbezpieczeństwa, w tym:
- Wzmocnienie kadrowe i technologiczne organów ścigania, by mogły skuteczniej reagować na zgłoszenia i prowadzić dochodzenia
- Stworzenie jasnych procedur i wytycznych dla użytkowników, gdzie i jak zgłaszać incydenty
- Intensyfikacja działań edukacyjnych i informacyjnych na temat zagrożeń oraz metod ochrony
- Lepsza koordynacja i współpraca między instytucjami odpowiedzialnymi za cyberbezpieczeństwo
Tylko takie zintegrowane podejście może zapewnić skuteczną ochronę obywateli przed rosnącą falą cyberprzestępczości. Warto odwiedzić stronę stop-oszustom.pl, gdzie można znaleźć więcej informacji i porad na temat bezpieczeństwa w sieci.
Podsumowując, cyberprzestępcy nieustannie wypracowują nowe metody oszukiwania użytkowników internetu. Kradzież tożsamości, phishing, ransomware i spoofing to tylko niektóre z popularnych technik, którymi posługują się cyberprzestępcy. Aby skutecznie bronić się przed tymi zagrożeniami, potrzebne jest zintegrowane podejście obejmujące wzmocnienie organów ścigania, lepszą edukację społeczeństwa oraz ścisłą współpracę różnych instytucji odpowiedzialnych za cyberbezpieczeństwo. Tylko takie kompleksowe działania mogą zapewnić lepszą ochronę obywateli przed rosnącą falą przestępczości internetowej.
