Czy crowdfunding to nowa strefa wolna od reguł według Stop Oszustom?

Ciemna strona crowdfundingu – jak oszuści wykorzystują dobroczynność Polaków

W ostatnich latach crowdfunding stał się bardzo popularną metodą pozyskiwania środków na różnego rodzaju projekty i inicjatywy. Platformy takie jak Kickstarter czy polskie Zrzutka.pl ułatwiają szybkie zbieranie funduszy od szerokiego grona internautów. Niestety, obok pozytywnych przykładów pojawiają się również oszuści, którzy wykorzystują dobroć Polaków do nielegalnego wzbogacania się.

Według danych opublikowanych przez platformę Zrzutka.pl, tylko w 2021 roku w Stanach Zjednoczonych niemal 100 tys. osób zostało pokrzywdzonych w ten sposób na kwotę 770 mln dolarów. W Polsce z kolei, tylko w samej Warszawie i powiatach ościennych, doszło do 45 tysięcy oszustw internetowych opiewających na łączną kwotę ponad 16 mln zł.

Tomasz Chołast, członek zarządu Zrzutki.pl, podkreśla, że pomysłowość naciągaczy nie zna granic. Główne czynniki sprzyjające rozwojowi tego typu przestępczości to: rozwój technologii, upowszechnienie się kart płatniczych oraz niska świadomość Polaków na temat zagrożeń w sieci.

Najpopularniejsze rodzaje oszustw crowdfundingowych

Według platformy Zrzutka.pl, na trzech najpopularniejszych obecnie oszustwach na platformach umożliwiających organizowanie zbiórek pieniędzy znajdują się:

1. Zbiórki na fikcyjne leczenie lub pomoc osobom chorym: Oszuści często podszywają się pod osoby zmagające się z poważnymi chorobami lub wypadkami, prosząc o wsparcie finansowe na leczenie. W rzeczywistości pieniądze trafiają do kieszeni sprawców, a ofiara nigdy nie otrzymuje obiecanej pomocy.

2. Zbiórki na fikcyjną pomoc zwierzętom: Podobna metoda, gdzie sprawcy tworzą fałszywe zbiórki na leczenie lub utrzymanie zwierząt. Apeluję do emocji darczyńców, którzy chcą wesprzeć słabe i bezbronne stworzenia.

3. Zbiórki na pomoc Ukrainie: W obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, oszuści nie zawahali się wykorzystać szlachetnej chęci Polaków do niesienia pomocy ukraińskim uchodźcom. Fałszywe zbiórki podszywają się pod znane organizacje charytatywne, aby wyłudzić pieniądze.

Oczywiście te trzy kategorie nie wyczerpują listy sposobów, jakie stosują internetowi naciągacze. Ich pomysłowość i brak skrupułów nie zna granic.

Jak weryfikować zbiórkę przed wpłatą?

Jak zatem ustrzec się przed oszustwami i upewnić, że nasze pieniądze trafią do właściwych odbiorców? Przedstawiciele Zrzutki.pl wskazują kilka kluczowych kroków, które warto podjąć:

1. Sprawdzenie organizatora zbiórki: Jeśli organizator nie przejdzie procesu weryfikacji na platformie, jego konto może zostać zablokowane, a w uzasadnionych przypadkach – zgłoszone do prokuratury.
2. Kontakt ze służbami medycznymi: W przypadku zbiórek na cele medyczne, warto skontaktować się bezpośrednio z placówkami lub personelem medycznym, aby zweryfikować przedstawione dokumenty i informacje.
3. Weryfikacja ze schroniskami: Dla zbiórek dotyczących pomocy zwierzętom, schroniska często mogą potwierdzić autentyczność danej akcji.
4. Uważne czytanie opisu zbiórki: Sprawdzanie, czy organizator podaje wystarczające informacje, takie jak cel zbiórki, plan wydatkowania środków czy terminy realizacji.
5. Śledzenie przebiegu zbiórki: Obserwowanie, czy wpłacane sumy rosną w oczekiwanym tempie i czy organizator na bieżąco informuje o postępach.

Jeśli cokolwiek wzbudzi nasze wątpliwości, lepiej zrezygnować z wpłaty i zgłosić podejrzenie oszustwa na stronie Stop Oszustom. Dzięki temu pomożemy chronić innych przed staniem się ofiarami nieuczciwych praktyk.

Crowdfunding – alternatywa dla tradycyjnego finansowania

Warto jednak pamiętać, że crowdfunding to także świetna alternatywa dla tradycyjnych metod finansowania, szczególnie dla początkujących firm, projektów artystycznych czy społecznych inicjatyw. Umożliwia on szybkie pozyskanie środków od szerokiego grona zainteresowanych odbiorców.

Według ekspertów, crowdfunding może przyjmować różne formy, od zbiórek charytatywnych, przez przedsprzedaż produktów, aż po inwestycje kapitałowe. Ta ostatnia odmiana, zwana crowdfundingiem udziałowym, staje się coraz popularniejsza jako alternatywa dla giełdowych debiutów czy kredytów bankowych.

Oczywiście, inwestowanie w projekty crowdfundingowe wiąże się z wysokim ryzykiem, gdyż firmy te nie mają obowiązku publikacji raportów i sprawozdań, a informacje na ich temat są ograniczone. Mimo to, dla niektórych przedsiębiorców może to być szansa na zrealizowanie innowacyjnych pomysłów, a dla inwestorów – okazja do wczesnego wejścia w perspektywiczne biznesy.

Regulacje prawne – konieczność zmian

Obecne przepisy prawne w Polsce nie regulują wprost działalności crowdfundingowej. Branża crowdfundingowa działa w swoistej szarej strefie, co rodzi liczne wątpliwości interpretacyjne i zwiększa ryzyko nadużyć.

Według ekspertów, konieczne jest wprowadzenie kompleksowej ustawy crowdfundingowej, która określałaby zasady funkcjonowania tego rynku. Pozwoliłoby to na zwiększenie transparentności, ochrony konsumentów oraz skuteczniejsze ściganie oszustw.

Pierwsze kroki w tym kierunku zostały już poczynione. Rzecznik Finansowy wydał wezwanie do spółki Tenczynek Dystrybucja, należącej do Janusza Palikota, aby zaprzestała stosowania nieuczciwej praktyki rynkowej polegającej na wprowadzaniu konsumentów w błąd poprzez posługiwanie się terminologią charakterystyczną dla crowdfundingu.

To pokazuje, że organy nadzorcze są coraz bardziej czujne i nie tolerują nadużyć w tej przestrzeni. Dalsze prace legislacyjne i wzmocnienie regulacji wydają się konieczne, aby chronić uczestników crowdfundingu przed nieuczciwymi praktykami.