Natura ludzka a pułapki na Kickstarterze – jak je rozpoznać i uniknąć?

Crowdfundingowe platformy, takie jak Kickstarter, Indiegogo czy Wspieramto, stały się popularnym sposobem na zbieranie funduszy na nowe innowacyjne projekty. Jednak niestety nie wszystkie kampanie realizują obietnice złożone współfinansującym. Na przestrzeni lat wielu twórców wykorzystało naiwność i entuzjazm inwestorów, aby uzyskać finansowanie, a następnie nie dostarczyć produktów lub zrealizować ich w znacznie gorszej formie niż planowano.

Badanie przeprowadzone przez Narodowe Centrum Kultury pokazuje, że prawie 60% wydawców gier planszowych w Polsce korzystało z crowdfundingu w celu sfinansowania produkcji. Natomiast kampania gry Slawia na Wspieramto zgromadziła ponad 69 tysięcy złotych, o ponad 350 złotych więcej niż wynosił pierwotny cel. Te dane potwierdzają ogromną popularność crowdfundingu wśród twórców i entuzjastyczne wsparcie ze strony społeczności.

Niestety, nie wszystkie tego typu kampanie kończą się sukcesem. Niektórzy twórcy wykorzystują naiwność i entuzjazm inwestorów, aby uzyskać fundusze, a następnie nie dostarczają produktów lub realizują je w formie znacznie gorszej niż zapowiadali. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku i poznamy sposoby, w jaki można uniknąć takich pułapek.

Natura ludzka a crowdfunding

Crowdfunding opiera się na naturze ludzkiej – pragnieniu bycia częścią czegoś nowego i wyjątkowego. Wielu inwestorów jest motywowanych nie tylko chęcią otrzymania produktu, ale również możliwością bycia pionierem i uczestniczenia w rozwoju innowacyjnego projektu. To właśnie ten emocjonalny aspekt często wykorzystują nieuczciwi twórcy.

Ludzie mają tendencję do niedoszacowywania ryzyka i przeceniania prawdopodobieństwa sukcesu. Badania psychologiczne pokazują, że ludzie generalnie są nadmiernie optymistyczni i mają tendencję do ignorowania negatywnych sygnałów. To sprawia, że są podatni na przekonujące prezentacje obiecujące wspaniałe produkty i łatwe zyski.

Dodatkowo, ludzie mają problem z porównaniem hipotetycznej przyszłości do obecnej rzeczywistości. Gdy projektodawca przedstawia wizję innowacyjnego produktu, który jeszcze nie istnieje, jest to łatwiejsze do wyobrażenia niż realnie oszacowanie, czy ten projekt uda się zrealizować. To zwiększa podatność inwestorów na nierealistyczne obietnice.

Poczucie bycia częścią czegoś wyjątkowego i entuzjazm związany z nowym projektem sprawia, że ludzie często ignorują sygnały ostrzegawcze. Nieuczciwi twórcy wykorzystują te mechanizmy ludzkie, aby zmaksymalizować wsparcie dla swoich kampanii.

Typowe pułapki na Kickstarterze

Jednym z najsłynniejszych przypadków oszustwa na Kickstarterze była kampania gry wideo „Coolest Cooler”. Twórca zebrał ponad 13 milionów dolarów na „najfajniejszy w historii” przenośny cooler z wieloma dodatkowymi funkcjami. Jednak po latach opóźnień i rozczarowań wielu inwestorów nigdy nie otrzymało obiecanego produktu.

Innym przykładem jest kampania na Indiegogo dotycząca inteligentnych okularów Everysight Raptor. Twórcy obiecywali innowacyjne okulary z funkcjami rozszerzonej rzeczywistości dla sportowców. Mimo zebrania ponad 2 milionów dolarów, produkt nigdy nie trafił do inwestorów, a firma ogłosiła bankructwo.

Niestety takich przykładów jest wiele. Badania pokazują, że ponad 9% projektów na Kickstarterze nie zostaje ukończonych, a blisko 60% dostarcza produkty ze znacznymi opóźnieniami lub w gorszej jakości niż obiecywano.

Najczęstsze pułapki, w które wpadają inwestorzy, to:

• Nierealistyczne obietnice – twórcy prezentują produkt, który jest technologicznie niemożliwy do zrealizowania lub znacznie przewyższa ich faktyczne możliwości.
• Niedoszacowanie kosztów – twórcy nie biorą pod uwagę wszystkich wydatków związanych z produkcją i dostawą, co prowadzi do opóźnień i niedostarczenia produktów.
• Brak doświadczenia – nieświadomi twórcy, którzy nigdy wcześniej nie prowadzili takiego projektu, nie są w stanie rzetelnie ocenić ryzyka i wyzwań.
• Niewiara w słowo inwestorów – niektórzy twórcy traktują kampanię crowdfundingową jako szybki sposób na pozyskanie gotówki, nie mając zamiaru dotrzymywać obietnic.

Jak uniknąć pułapek?

Aby zminimalizować ryzyko wpadnięcia w pułapkę nieuczciwej kampanii crowdfundingowej, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych czynników:

1. Sprawdź historię twórców: Dokładnie przeanalizuj profil i doświadczenie twórców. Upewnij się, że mają oni doświadczenie w realizacji podobnych projektów.

2. Oceń realność obietnic: Badaj szczegółowo przedstawiane funkcje i specyfikacje produktu. Sprawdź, czy są one technicznie wykonalne w danym budżecie i terminie.

3. Przeanalizuj plan realizacji: Dokładnie zapoznaj się z harmonogramem produkcji, dostawami i planami logistycznymi. Poszukaj oznak niedoszacowania kosztów lub nieuwzględnienia kluczowych etapów.

4. Sprawdź zaangażowanie społeczności: Śledź reakcje i komentarze innych inwestorów. Duże zaangażowanie i pozytywne opinie mogą być dobrym znakiem.

5. Bądź ostrożny z „wczesnym dostępem”: Obietnice szybkiej dostawy produktu w ramach „wczesnego dostępu” często okazują się nierealne.

6. Rozważ mniejsze wsparcie na początek: Zamiast od razu dużej sumy, rozważ mniejszy wkład, aby zminimalizować ryzyko.

7. Bądź przygotowany na opóźnienia: Nawet dobrze przygotowane projekty często borykają się z opóźnieniami. Nie oczekuj natychmiastowej dostawy.

8. Korzystaj z bezpiecznych metod płatności: Unikaj przekazywania danych płatniczych poza bezpiecznymi platformami crowdfundingowymi.

9. Śledź aktualizacje twórców: Obserwuj uważnie wszelkie komunikaty i aktualizacje od twórców. Brak lub opóźnienia w komunikacji mogą być niepokojącym sygnałem.

Pamiętaj, że choć crowdfunding niesie ze sobą wiele ekscytujących możliwości, zawsze istnieje pewne ryzyko. Zachowaj zdrowy rozsądek, starannie analizuj projekty i nie inwestuj więcej, niż możesz sobie pozwolić stracić.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat unikania oszustw w internecie, odwiedź stronę stop-oszustom.pl. Znajdziesz tam wiele przydatnych informacji i porad.

Podsumowanie

Crowdfunding to fascynująca i szybko rozwijająca się forma finansowania innowacyjnych projektów. Niestety, niektórzy nieuczciwi twórcy wykorzystują entuzjazm i naiwność inwestorów, aby uzyskać fundusze, a następnie nie dostarczać obiecywanych produktów.

Kluczem do uniknięcia takich pułapek jest zachowanie zdrowego rozsądku, staranne badanie projektów, ocena realności obietnic oraz świadomość ryzyka związanego z crowdfundingiem. Zachowując ostrożność, można czerpać radość z bycia częścią ekscytującego rozwoju nowych technologii i produktów.

Pamiętaj, aby zawsze dogłębnie analizować każdy projekt, śledzić aktualizacje twórców i nie inwestować ponad swoje możliwości. Dzięki takim środkom ostrożności możesz cieszyć się crowdfundingiem, przy jednoczesnej ochronie przed niebezpieczeństwami.