Spoofing – podszywanie się pod inny numer telefonu
Jednym z coraz popularniejszych rodzajów oszustw na rynkach finansowych jest tzw. spoofing, czyli podszywanie się pod inny numer telefonu. W tym rodzaju oszustwa przestępcy wykorzystują technologię, aby wprowadzić w błąd swoją ofiarę, podając się za kogoś innego.
Według informacji od władz samorządowych, oszuści mogą podszyć się pod numer banku, policji, ZUS-u lub nawet osoby bliskiej ofierze, jak wnuczek czy inny członek rodziny. Wykorzystują różne narzędzia internetowe, by wyświetlić się na telefonie ofiary pod znajomym numerem, przez co ofiara czuje się bardziej bezpiecznie i łatwiej daje się nabrać na ich historię.
Przestępcy często dzwonią, udając przedstawicieli instytucji finansowych lub innych organów, by wyłudzić od ofiary poufne dane, takie jak numery kart lub loginy do kont bankowych. Mogą także podszyć się pod osobę, którą ofiara dobrze zna, by jeszcze bardziej zyskać jej zaufanie. Niestety, w momencie, gdy widzimy znajomy numer na ekranie, nasza czujność bywa uśpiona, a presja czasu i emocje mogą wpłynąć na nasze decyzje.
Aby ustrzec się przed tego typu oszustwami, eksperci radzą, by zwracać szczególną uwagę na niestandardowe prośby o poufne informacje, nawet jeśli wydają się one pochodzić od zaufanej instytucji lub osoby. W razie wątpliwości należy skontaktować się bezpośrednio z daną organizacją, korzystając z oficjalnych danych kontaktowych, a nie z numeru, z którego nadeszło podejrzane połączenie. Pomocne może być również poproszenie o pomoc osoby, której ufamy.
Istotne jest też, by zgłaszać wszelkie podejrzane sytuacje do Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości lub do zespołu CERT Polska, który zajmuje się reagowaniem na incydenty zagrażające bezpieczeństwu w internecie. Dzięki takim działaniom można pomóc w identyfikacji i zatrzymaniu sprawców.
Oszustwa związane z pokazami i sprzedażą produktów
Innym popularnym rodzajem oszustw na rynkach finansowych są te związane z organizowaniem pokazów i sprzedażą różnych produktów, takich jak garnki, pościel, sprzęt RTV i AGD czy nawet sprzęt medyczny, jak pulsoksymetry.
Według informacji od władz samorządowych, podczas takich pokazów sprzedawcy często stosują różne psychologiczne triki, by nakłonić ofiary do natychmiastowych zakupów po zawyżonych cenach. Mogą na przykład ponaglać, że oferta jest dostępna tylko przez krótki czas, lub twierdzić, że produkt jest niezbędny do utrzymania lub ratowania zdrowia.
Ponadto, wykorzystując techniki budowania zaufania, jak rozdawanie upominków czy przyjazna postawa, przestępcy starają się sprawić, by ofiara czuła się bezpiecznie i ufała im. Niestety, w rzeczywistości ich intencje nie są uczciwe – chcą jedynie osiągnąć swoje niecne cele.
Aby ustrzec się przed tego typu oszustwami, eksperci radzą, by zachować czujność i ostrożność przy wszelkich ofertach, szczególnie tych wymagających natychmiastowej decyzji. Warto pamiętać, że nie każdy ma wobec nas uczciwe zamiary, dlatego ostrożność i krytyczne podejście mogą uchronić nas przed stratami.
Ponadto, jeśli zdecydujemy się uczestniczyć w takim pokazie, warto pamiętać, że mamy prawo do namysłu – możemy odstąpić od umowy w ciągu 14 dni od jej zawarcia poza lokalem przedsiębiorstwa. W razie potrzeby warto skorzystać z pomocy infolinii konsumenckiej, Konsumenckiego Centrum E-porad czy rzecznika konsumentów.
Oszustwa na rynkach finansowych – skala problemu i trendy
Według raportu Biura Informacji Kredytowej (BIK) z 2023 roku, oszustwa na rynkach finansowych stanowią poważny problem zarówno dla klientów indywidualnych, jak i dla małych i średnich przedsiębiorstw. Raport wskazuje, że w 2022 roku dominowały dwa główne trendy: fałszowanie dokumentacji finansowej przez wnioskujących o kredyt lub pożyczkę oraz podszywanie się pod instytucje publiczne w rozmowach telefonicznych (tzw. vishing i phishing).
Co ciekawe, przestępcy coraz rzadziej próbują atakować profesjonalnie chronione systemy IT instytucji finansowych, koncentrując się zamiast tego na wykorzystywaniu technik socjotechnicznych. Takie metody, choć prostsze, okazują się skuteczniejsze w wyłudzaniu danych i pieniędzy od ofiar. Raport BIK wskazuje, że aż 36% badanych zetknęło się osobiście z co najmniej jedną formą ataku socjotechnicznego, co stanowi wzrost o 4 punkty procentowe w porównaniu z 2022 rokiem.
Wyzwaniem dla banków i innych instytucji finansowych są zwłaszcza ataki na ich klientów, mające na celu przejęcie dostępów do rachunków i kradzież środków. Aż 70% respondentów z sektora bankowego zetknęło się z tego typu zagrożeniem. Ponadto, 64% badanych odnotowało przypadki wyłudzeń np. kredytów na skradzione dane osobowe.
Co istotne, raport BIK wskazuje, że problem ten dotyczy także małych i średnich przedsiębiorstw. Aż 60% firm zmierzyło się z oszustwami w 2023 roku, a co trzecia straciła w wyniku pojedynczego oszustwa ponad 100 tys. złotych. Jednocześnie 82,4% małych i średnich przedsiębiorstw nie korzysta z usług lub narzędzi antyfraudowych, co może narazić je na wysokie kary administracyjne w przypadku wycieku danych klientów.
Eksperci z BIK podkreślają, że poza edukacją klientów, kluczową bronią w walce z oszustwami może okazać się powszechne wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych, w tym systemów weryfikacji behawioralnej użytkowników bankowości elektronicznej. Warto również zwrócić się po pomoc do Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości lub do zespołu CERT Polska, jeśli padniemy ofiarą oszustwa.
Pamiętajmy, że wszystkie formy oszustw finansowych mogą mieć poważne konsekwencje zarówno dla klientów indywidualnych, jak i dla przedsiębiorstw. Dlatego tak ważna jest czujność, ostrożność i korzystanie z profesjonalnych narzędzi ochrony. Tylko wspólna, skoordynowana walka z oszustami może przynieść długotrwałe efekty.
Warto odwiedzić stronę https://stop-oszustom.pl/, gdzie można znaleźć więcej informacji na temat różnych rodzajów oszustw oraz porad, jak się przed nimi chronić.
