Ciemna strona internetu: Wzrost zagrożeń w dobie cyfryzacji
Usiądź wygodnie, bo to nie będzie łatwa lektura. Wciągasz się w ten artykuł, a ja zabieram Cię w podróż po mrocznych zakamarkach cyberprzestrzeni, gdzie niebezpieczne trendy w cyberprzestępczości przybierają na sile. Nie jest to opowieść dla osób o słabych nerwach, ale wierzę, że gdy skończysz czytać, będziesz lepiej przygotowany na to, co czeka nas w przyszłości.
Żyjemy w erze nieustannego postępu technologicznego, który niesie ze sobą ogromne korzyści, ale niestety także wyzwania związane z bezpieczeństwem w sieci. Przyglądając się danym z najnowszego raportu Dyżurnet.pl, widzimy, że niektóre trendy w cyberprzestępczości przybierają na sile w zatrważającym tempie. Przede wszystkim mowa tu o wzroście liczby zgłoszeń treści pokazujących seksualne wykorzystywanie dzieci, tzw. CSAM (ang. child sexual abuse material). W porównaniu do 2019 roku, liczba zidentyfikowanych incydentów CSAM w 2020 roku wzrosła aż o 10%! To niepokojąca statystyka, która wskazuje, że ten proceder jest coraz bardziej rozpowszechniony.
Niebezpieczne zjawiska w internecie
Oprócz CSAM, eksperci z Dyżurnet.pl zwracają również uwagę na dwa inne niepokojące trendy – self-generated sexual content oraz sextortion.
Self-generated sexual content
Self-generated sexual content to zjawisko, w którym osoby nieletnie świadomie angażują się w aktywność seksualną lub erotyczną, a następnie tworzą materiały foto lub wideo przedstawiające te treści. W raporcie czytamy, że zespół Dyżurnet.pl odnotował w 2020 roku wzrost liczby zgłoszeń zawierających tego typu materiały pornograficzne wytworzonych przez osoby nieletnie.
Choć na pierwszy rzut oka może to wydawać się mniej niebezpieczne niż CSAM, to należy pamiętać, że self-generated sexual content może być efektem manipulacji dorosłego względem dziecka lub wiązać się z wymuszeniem przez groźbę, czyli szantażem na tle seksualnym. Często jest to także konsekwencja zbyt łatwego dostępu dzieci do treści erotycznych i pornograficznych czy seksualizacji mediów, za co my dorośli w dużej mierze odpowiadamy.
Sextortion
Drugą niepokojącą formą cyberprzestępczości jest sextortion, czyli szantaż na tle seksualnym. Jak wyjaśniają autorzy raportu, jest to zjawisko, które „wymyka się próbom zdefiniowania go” i „niewiele jest badań, które je opisują”, a jednak „wpływ tego fenomenu na ofiary jest w większości przypadków druzgocący”.
Kluczowym elementem sextortion jest posiadanie przez sprawcę zdjęć lub filmów wideo utrwalających intymne zachowania przyszłej ofiary. Bardzo często są to właśnie materiały wygenerowane samodzielnie przez nieletnich dla celów prywatnych, ale mogą też zostać pozyskane przez sprawcę za pośrednictwem złośliwego oprogramowania lub włamania. Następnie sprawca grozi ujawnieniem tych materiałów, jeśli ofiara nie spełni jego żądań, najczęściej o charakterze seksualnym lub finansowym.
Należy pamiętać, że tego typu zachowania są przestępstwem i należy je zgłaszać na Policję. Jednak, jak podkreślają eksperci, krzywda, której w wyniku takiego szantażu doznaje dziecko lub nastolatek, ma wymiar psychiczny, dlatego ważna jest też reakcja rodziców i opiekunów, którzy powinni otoczyć ofiarę opieką, a nie krytyką.
Walka z niebezpiecznymi trendami
Choć te statystyki mogą napawać niepokojem, to dobrą wiadomością jest fakt, że istnieją organizacje, które podejmują konkretne działania w celu przeciwdziałania tym niebezpiecznym zjawiskom. Jedną z nich jest zespół Dyżurnet.pl, działający w strukturach NASK (Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa).
Zespół Dyżurnet.pl nie tylko przyjmuje i analizuje zgłoszenia dotyczące nielegalnych i szkodliwych treści, ale także opracowuje metody i sposoby działania, które będą sprzyjały szybszemu analizowaniu tych treści i skuteczniejszemu ich zgłaszaniu. Jednym z takich rozwiązań jest wtyczka do raportowania, czyli dodatek do przeglądarki Firefox, który ułatwia zgłaszanie nielegalnych treści w internecie.
Ponadto, Dyżurnet.pl współpracuje z Stowarzyszeniem INHOPE – globalną siecią zespołów reagujących z różnych krajów, prowadzących współpracę m.in. z Interpolem w celu przeciwdziałania internetowym treściom prezentującym seksualne wykorzystywanie dzieci.
Oczywiście, reakcje i zgłoszenia internautów oraz działania właścicieli serwisów internetowych są kluczowe dla skutecznej walki z tymi niebezpiecznymi zjawiskami. Dlatego tak ważne jest, abyśmy wszyscy pozostawali czujni i nie wahali się zgłaszać wszelkich podejrzanych treści lub zachowań. Tylko wspólnymi siłami możemy stawić czoła rosnącemu zagrożeniu w cyberprzestrzeni.
Nowe technologie – broń obosieczna
Walka z cyberprzestępczością jest trudna, ale nowe technologie mogą okazać się niezwykle pomocne. Przykładem jest wykorzystanie sztucznej inteligencji do analizowania milionów plików z treściami CSAM. Jak mówi Martyna Różycka, kierownik zespołu Dyżurnet.pl, „ten pierwszy sygnał, zgłoszenie tych treści, musi pójść od użytkowników sieci, a kolejny ważny krok wykonują właściciele serwisów, którzy po naszej lub Policji interwencji blokują nielegalne treści”.
Niestety, nowe technologie mogą być również wykorzystywane przez cyberprzestępców. Jak ostrzega raport ENISA, obserwuje się coraz częstsze ataki na systemy oparte na Linuksie, co sugeruje, że cyberprzestępcy poszukują nowych celów. Ponadto, pojawia się wiele nowych rodzin złośliwego oprogramowania skierowanych przeciwko użytkownikom Linuksa.
Dlatego, niezależnie od systemu operacyjnego, musimy stale aktualizować nasze oprogramowanie, korzystać z narzędzi do ochrony antywirusowej i zachowywać czujność podczas surfowania po internecie. Tylko w ten sposób możemy skutecznie bronić się przed niebezpiecznymi trendami w cyberprzestępczości.
Podsumowanie
Jak widać, cyberprzestrzeń stała się areną nowych, niebezpiecznych zjawisk, takich jak wzrost liczby zgłoszeń treści pokazujących seksualne wykorzystywanie dzieci, self-generated sexual content czy sextortion. Te trendy w cyberprzestępczości przybierają na sile w zatrważającym tempie, co stanowi poważne wyzwanie dla nas wszystkich.
Choć jest to trudna sytuacja, to dobrą wiadomością jest fakt, że istnieją organizacje, takie jak Dyżurnet.pl, które podejmują konkretne działania w celu przeciwdziałania tym niebezpiecznym zjawiskom. Rozwój nowych technologii, takich jak sztuczna inteligencja, może być pomocny w tej walce, jednak musimy pamiętać, że mogą one być również wykorzystywane przez cyberprzestępców.
Dlatego, niezależnie od tego, czy jesteś małym dzieckiem, nastolatkiem czy dorosłym, musisz pozostawać czujny i nie wahać się zgłaszać wszelkich podejrzanych treści lub zachowań. Tylko wspólnymi siłami możemy stawić czoła rosnącemu zagrożeniu w cyberprzestrzeni. Pamiętaj, że na stronie stop-oszustom.pl znajdziesz więcej informacji na temat bezpieczeństwa w sieci i sposobów ochrony przed cyberprzestępczością.
