Kolekcjonerstwo jest pasjonującą i niezwykle atrakcyjną dziedziną, pozwalającą na zgłębianie historii, zdobywanie rzadkich przedmiotów oraz tworzenie wyjątkowych zbiorów. Jednak radość z posiadania autentycznej, wartościowej monety czy innego eksponatu może zostać zaburzona przez lęk przed nabyciem podróbki. Fałszerze nieustannie poszukują coraz doskonalszych metod, by wprowadzić kolekcjonerów w błąd. Dlatego umiejętność rozpoznawania oryginałów staje się kluczową kompetencją w tym hobby.
Nazewnictwo i definicje
Aby efektywnie walczyć z fałszerstwami, należy zrozumieć podstawowe pojęcia z tej dziedziny. Często w internecie można znaleźć informacje o podrówkach, replikach, imitacjach i falsyfikatach, a te terminy nie są tożsame.
Podrówki, inaczej falsyfikaty, to monety celowo stworzone w celu uzyskania korzyści materialnych. Fałszerz, podrabiając pieniądze będące w obiegu lub monety inwestycyjne, okrada emitenta, czyli na przykład Narodowy Bank Polski. Jeśli natomiast fałszuje monety kolekcjonerskie, oszukuje osobę, która nabędzie taką fałszywkę.
Repliki lub kopie to natomiast numizmaty tworzone w celach edukacyjnych, pamiątkowych lub wystawienniczych. Najczęściej mają one wyraźne oznakowanie, by można je było łatwo odróżnić od oryginałów.
Imitacje to z kolei kopie monet, których przedstawianie jedynie naśladuje pierwowzór, nie mając wiernego odwzorowania rzeczywistości.
Metody fałszowania monet
Pomimo surowych kar grożących za fałszowanie pieniędzy, chętnych do tego procederu nie brakuje. Fałszerze dysponują całą gamą coraz doskonalszych technik, od najstarszych po najnowocześniejsze.
Jedną z najpopularniejszych metod jest odlewanie. Fałszerz odciskał wizerunek monety w glinie, a następnie wlewał do formy płynny metal. Wprawne oko bez trudu jednak odróżni taką monetę od oryginału.
Innym sposobem jest wybijanie monet, czyli faktyczne tworzenie ich w taki sam sposób, jak w mennicy. Wymagało to jednak niezwykłej precyzji i talentu, a stempel szybko się zużywał, więc nie stosowano tej metody zbyt często.
Platerowanie polegało na pokrywaniu cienkimi warstwami srebra lub złota monety wykonanej z miedzi. Dzięki temu można było uzyskać monetę, której wygląd nie wzbudzał podejrzeń.
Podobną metodą jest technika ogniowa, gdzie monetę pokrywa się warstwą amalgamatu złota w rtęci, która następnie ulega odparowaniu, pozostawiając warstwę czystego złota.
Najnowszą i niezwykle szkodliwą metodą jest galwanoplastyka. Polega ona na pokryciu monety warstwą metalu w procesie elektrolizy. Dzięki temu uzyskuje się idealne odwzorowanie, łącznie z najdrobniejszymi szczegółami. Problemem jest jednak konieczność wykonania osobno awersu i rewersu, a miejsce ich połączenia można łatwo zauważyć.
Oprócz tego fałszerze często wykorzystują oryginalne monety jako źródło metalu, przerabiając je na nowe „egzemplarze”. Innym sposobem jest nanoszenie drobnych zmian na monetę, by upodobnić ją do rzadszego, a więc droższego wariantu.
W przypadku monet bulionowych fałszerze często zalewają sztabki wolframu złotem, uzyskując w ten sposób monetę o właściwej wadze, ale niższej próbie.
Rozwój technologii a fałszerstwa
Postęp technologiczny niestety ułatwia fałszerzom pracę. Drukarki 3D w połączeniu ze skanami 3D pozwalają na wytworzenie podróbek nie do odróżnienia od oryginałów. Ponadto ciągły rozwój metod analitycznych stosowanych do badania składu monet zmusza fałszerzy do poszukiwania coraz bardziej zaawansowanych technik.
Dlatego tak ważna jest umiejętność identyfikacji autentycznych egzemplarzy. Kolekcjonerzy powinni korzystać z usług doświadczonych numizmatyków, a także zapoznawać się z metodami sprawdzania autentyczności. Tylko wtedy mogą mieć pewność, że ich zbiory są wolne od fałszerstw.
Sposoby weryfikacji autentyczności
Istnieje kilka podstawowych metod pozwalających zidentyfikować oryginalne monety:
-
Badanie wagi: Oryginalne monety mają ściśle określoną wagę, która jest podawana przez emitenta. Znaczne odchylenia mogą wskazywać na fałszerstwo.
-
Analiza wymiarów: Średnica i grubość monety również powinny odpowiadać specyfikacjom. Różnice mogą sugerować, że mamy do czynienia z podróbką.
-
Ocena jakości wykonania: Oryginalne monety cechują się precyzyjnym, wysokiej jakości odwzorowaniem detali. Niedokładności lub nieregularności mogą zdradzać fałszerstwo.
-
Badanie materiału: Nowoczesne techniki analityczne, takie jak spektrometria fluorescencji rentgenowskiej, pozwalają zweryfikować skład metalu monety. Odchylenia od normy mogą wskazywać na podróbkę.
-
Sprawdzenie cech zabezpieczających: Wiele monet posiada dodatkowe zabezpieczenia, jak hologramy lub mikroteksty, które trudno jest skopiować. Ich brak lub niewłaściwe wykonanie może zdradzać fałszerstwo.
-
Konsultacja z ekspertami: W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z doświadczonymi numizmatykami, którzy mogą przeprowadzić dogłębną analizę i potwierdzić autentyczność monety.
Poznanie tych metod pozwoli kolekcjonerom na uniknięcie przykrych niespodzianek związanych z nabyciem podróbki. Choć fałszerze nieustannie poszukują nowych sposobów, staranność i wiedza mogą okazać się skuteczną bronią w walce z oszustwami.
Warto pamiętać, że profesjonalna weryfikacja autentyczności przedmiotów to klucz do bezpiecznego kolekcjonowania. Tylko wtedy można cieszyć się posiadaniem wartościowych, oryginalnych eksponatów.
