Aukcje dzieł sztuki to ekscytujący i dynamiczny rynek, w którym kolekcjonerzy i inwestorzy rywalizują o zdobycie najcenniejszych i najbardziej pożądanych obiektów. Niestety, ta przestrzeń przyciąga również nieuczciwych graczy, którzy próbują wykorzystać nieoświadczonych kupujących i zmanipulować rynek na swoją korzyść. Jeden z takich przypadków oszustwa na aukcjach sztuki, który w ostatnich latach zyskał szeroką uwagę, to sprawa Knoedlera & Company.
Skandal z Knoedlera & Company
Galeria Knoedlera & Company, założona w 1846 roku, przez wiele dekad była jednym z najbardziej prestiżowych domów aukcyjnych na rynku sztuki w Stanach Zjednoczonych. Cieszyła się znakomitą reputacją, obsługując najbogatszych kolekcjonerów i zapewniając autentyczność sprzedawanych dzieł. Jednak w 2011 roku ta renoma została brutalnie zburzona, gdy ujawniono, że galeria przez lata sprzedawała sfałszowane obrazy o wartości ponad 80 milionów dolarów.
Przestępstwo to odkryto, gdy jeden z kolekcjonerów, który zakupił obraz za 8,3 miliona dolarów, postanowił go sprzedać. Poddano go ekspertyzie, która wykazała, że dzieło jest niezgodne z twórczością rzekomo odpowiedzialnego za nie artysty – Jacksona Pollocka. Śledztwo wykazało, że odpowiedzialny za tę aferę był Glafira Rosales, Meksykanka, która przez wiele lat dostarczała Knoedlerowi sfałszowane obrazy pod pozorem, że pochodzą one od tajemniczego kolekcjonera.
Rosales tworzyła złożoną sieć kłamstw i fałszerstw, aby uwiarygodnić źródło i autentyczność obrazów. Podawała fikcyjne nazwiska rzekomych właścicieli, fałszowała dokumentację i stosowała różne metody, aby zmylić klientów i ekspertów. W ostateczności galeria Knoedlera, która przez wiele lat sprzedawała te falsyfikaty, została zmuszona do zamknięcia w 2011 roku.
Skandal Knoedlera pokazuje, jak krucha może być pozorna solidność renomowanych instytucji na rynku sztuki. Nawet największe domy aukcyjne nie są wolne od niebezpieczeństwa infiltracji przez nieuczciwych graczy. Skutki tej afery były dotkliwe – setki milionów dolarów strat dla kolekcjonerów, zniszczenie reputacji Knoedlera i poważne konsekwencje prawne dla osób zamieszanych.
Metody Stosowane przez Oszustów
Schemat działania Glafiry Rosales i jej wspólników na aukcjach sztuki opierał się na kilku kluczowych elementach:
-
Fałszowanie autentyczności: Rosales wytwarzała sfałszowane obrazy, podszywając się pod znanych artystów takich jak Jackson Pollock czy Willem de Kooning. Wykorzystywała stare płótna i materiały, aby nadać dziełom pozór autentyczności.
-
Tworzenie fikcyjnej historii: Aby uwiarygodnić źródło obrazów, Rosales wymyślała złożoną historię o tajemniczym kolekcjonerze, który rzekomo odziedziczył te dzieła. Fałszowała dokumenty i provenience, by przekonać kupców o legalnym pochodzeniu.
-
Manipulowanie reputacją: Rosales wykorzystywała wysoką renomę domu aukcyjnego Knoedlera, aby nadać większą wiarygodność swojej działalności. Liczyła, że klienci będą ufać zaufanemu pośrednikowi.
-
Stopniowanie oferty: Aby nie wzbudzać podejrzeń, Rosales stopniowo wprowadzała do sprzedaży kolejne sfałszowane obrazy, zamiast od razu zalać rynek dużą liczbą podróbek.
-
Wykorzystywanie naiwności kolekcjonerów: Licytujący, zauroczeni rzadkimi dziełami znanych artystów i kusząc niską ceną, nie weryfikowali wystarczająco dokładnie autentyczności obrazów.
Kombinacja tych wyrafinowanych metod pozwoliła Rosales i jej wspólnikom na wieloletnią działalność bez wzbudzania większych podejrzeń. Dopiero odkrycie jednego z fałszerstw doprowadziło do demaskacji całej afery.
Konsekwencje dla Rynku Sztuki
Skandal Knoedlera miał daleko idące konsekwencje dla całego rynku aukcyjnego. Obnażył on podatność na manipulacje nawet najsilniejszych graczy na tym rynku. Wzmocnił on również potrzebę jeszcze ściślejszej weryfikacji autentyczności i pochodzenia dzieł, zarówno po stronie domów aukcyjnych, jak i samych kolekcjonerów.
Wiele domów aukcyjnych zaostrzyło procedury badania proweniencji i ekspertyzy techniczne przed wystawieniem dzieł na sprzedaż. Kolekcjonerzy stali się też bardziej ostrożni i wymagający w procesie weryfikacji autentyczności obiektów, które chcą nabyć.
Dodatkowo, sprawa Knoedlera doprowadziła do zwiększenia regulacji i nadzoru nad rynkiem sztuki. Pojawiły się propozycje stworzenia centralnego rejestru dzieł sztuki, który ułatwiłby identyfikację falsyfikatów. Rośnie też rola niezależnych ekspertów i laboratoriów badawczych w procesie potwierdzania autentyczności.
Pomimo tych zmian, rynek aukcyjny wciąż pozostaje podatny na manipulacje. Nieuczciwi gracze wciąż poszukują luk i nowych metod wprowadzania fałszerstw. Dlatego tak ważne jest, aby kolekcjonerzy, domy aukcyjne i cała branża sztuki nieustannie doskonaliły procedury weryfikacji i wspólnie walczyły z plagą fałszerstw.
Wnioski i Rekomendacje
Sprawa Knoedlera & Company jest dobitnym przykładem, jak nieuczciwi gracze mogą infiltrować nawet najsolidniejsze instytucje rynku sztuki. Przestępcy coraz częściej wykorzystują wyrafinowane metody, by przekonywać o autentyczności sfałszowanych dzieł i wprowadzać je do obiegu.
Choć branża podejmuje działania w celu wzmocnienia zabezpieczeń, to wciąż istnieją luki, które mogą być wykorzystywane przez sprytnych oszustów. Dlatego kluczowe jest, aby:
- Kolekcjonerzy dokładnie weryfikowali pochodzenie i autentyczność nabywanych dzieł, nawet jeśli sprzedawane są przez renomowane domy aukcyjne.
- Domy aukcyjne stale doskonaliły swoje procedury sprawdzania obiektów przed wystawieniem ich na sprzedaż.
- Eksperci, laboratoria badawcze i cała branża ściśle współpracowali w celu identyfikowania i zwalczania fałszerstw.
- Wprowadzono bardziej kompleksowe regulacje i nadzór nad rynkiem sztuki w celu ograniczenia luk wykorzystywanych przez oszustów.
Tylko kompleksowe działania mogą skutecznie przeciwdziałać narastającej fali fałszerstw na rynku aukcyjnym. Wymaga to zaangażowania wszystkich uczestników tego ekscytującego, ale i niebezpiecznego segmentu rynku sztuki.
