Oszustwa z prefinansowaniem w Programie Czyste Powietrze
Programy rządowe mające na celu wspieranie inwestycji proekologicznych, takie jak termomodernizacja budynków, niosą ze sobą wiele korzyści, ale niestety też stwarzają okazje dla nieuczciwych podmiotów do nielegalnych praktyk. Jednym z przykładów jest wykorzystywanie przez niektóre firmy systemu prefinansowania w ramach Programu Priorytetowego Czyste Powietrze.
Program Czyste Powietrze umożliwia osobom uprawnionym do podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania ubieganie się o prefinansowanie. Oznacza to, że NFOŚiGW przekazuje pieniądze bezpośrednio na konto firmy wykonawczej, a nie przelewem na konto beneficjenta, który musiałby najpierw zapłacić za prace z własnych środków. Jest to bardzo pomocne rozwiązanie dla osób, które nie dysponują wystarczającymi funduszami na rozpoczęcie inwestycji.
Niestety, niektóre firmy zaczęły nadużywać tego mechanizmu. Zamiast rzetelnie wykonywać powierzone im prace, pobierają zaliczki w ramach prefinansowania, a następnie znikają lub opóźniają realizację prac. Beneficjent programu, który powierzył wykonanie inwestycji danej firmie, traci w ten sposób dostęp do przyznanego dofinansowania.
Zdaniem rzecznika prasowego Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, w ostatnich miesiącach do WFOŚiGW docierały informacje o takich nieprawidłowościach. Firmy zewnętrzne, które zawarły umowy z przyszłymi beneficjentami Programu Priorytetowego Czyste Powietrze, nie wywiązywały się z powierzonych im zadań, a jednocześnie pobierały zaliczki w ramach prefinansowania.
Jak uniknąć oszustwa w Programie Czyste Powietrze?
Aby ustrzec się przed nieuczciwymi praktykami, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie radzi, aby beneficjenci programu dokładnie weryfikowali firmy wykonawcze, z którymi podpisują umowy. Przede wszystkim należy sprawdzić, czy dana firma spełnia wymagania stawiane wykonawcom w Programie Czyste Powietrze.
Kluczowe kwestie, na które warto zwrócić uwagę, to:
- Doświadczenie firmy: Wykonawca musi działać na rynku usług budowlanych, remontowych lub montażowych co najmniej 1 rok albo posiadać doświadczenie w realizacji co najmniej pięciu inwestycji dla beneficjentów Programu Czyste Powietrze.
- Rzetelność firmy: Warto zweryfikować firmę w dostępnych rejestrach, takich jak CEIDG, KRS czy Biała lista podatników VAT. Pomocne mogą być także opinie i referencje od zadowolonych klientów.
- Oferta firmy: Należy uważać na wykonawców, którzy oferują usługi wyłącznie w ramach Programu Czyste Powietrze i domagają się, aby dofinansowanie było przelewane bezpośrednio na ich konto.
Odpowiedzialność za wybór firmy wykonawczej spoczywa na beneficjencie programu. Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej nie ponoszą odpowiedzialności za nieprawidłowości związane z realizacją umów zawieranych przez beneficjentów z wykonawcami.
Konsekwencje oszukańczych praktyk
Nieuczciwe działania firm wykonawczych niosą poważne konsekwencje zarówno dla beneficjentów Programu Czyste Powietrze, jak i dla samego systemu dofinansowań.
Po pierwsze, beneficjenci, którzy padli ofiarą oszustwa, tracą dostęp do przyznanego im dofinansowania. Oznacza to, że muszą sfinansować inwestycję z własnych środków lub zrezygnować z niej, co jest dużym obciążeniem, zwłaszcza dla osób o niższych dochodach.
Po drugie, takie praktyki nadwyrężają zaufanie do całego Programu Czyste Powietrze i mogą negatywnie wpłynąć na chęć udziału w nim kolejnych beneficjentów. To z kolei utrudnia realizację kluczowych celów programu, którymi są poprawa jakości powietrza oraz zwiększenie efektywności energetycznej budynków.
Dlatego tak ważne jest, aby beneficjenci programu dokładnie weryfikowali firmy wykonawcze i nie ulegali presji szybkiego działania lub atrakcyjnym, ale podejrzanym ofertom. Tylko wnikliwa analiza i świadoma decyzja mogą uchronić przed przykrymi konsekwencjami oszustwa.
Rola państwa w przeciwdziałaniu nadużyciom
Mimo że odpowiedzialność za wybór wykonawcy spoczywa na beneficjentach, państwo podejmuje działania, aby ograniczyć skalę nadużyć w Programie Czyste Powietrze.
Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, będące partnerami operacyjnymi programu, informują beneficjentów o zagrożeniach i sposobach weryfikacji firm wykonawczych. Taki komunikat opublikował już WFOŚiGW w Lublinie, ostrzegając przed nieuczciwymi ofertami i podkreślając, że to beneficjent ponosi odpowiedzialność za wybór wykonawcy.
Ponadto, NFOŚiGW, który zarządza Programem Czyste Powietrze, stale monitoruje sytuację i analizuje wpływające informacje o nieprawidłowościach. W razie potrzeby podejmowane są kroki, aby ukrócić nieuczciwe praktyki i wzmocnić ochronę beneficjentów.
Walka z oszustwami w programach rządowych to złożone wyzwanie, wymagające współpracy wielu instytucji. Jednak dzięki zaangażowaniu państwa, wiedzy ekspertów i czujności samych beneficjentów, można skutecznie przeciwdziałać takim nadużyciom i chronić uczciwych uczestników programu.
Podsumowując, prefinansowanie w Programie Czyste Powietrze, choć dobrym rozwiązaniem dla beneficjentów, niestety stało się również celem nieuczciwych praktyk ze strony niektórych firm wykonawczych. Dlatego tak ważne jest, aby beneficjenci dokładnie weryfikowali podmioty, z którymi współpracują, a państwo podejmowało działania na rzecz ochrony uczestników programu. Tylko dzięki wspólnemu wysiłkowi można ograniczyć skalę tych oszustw i zapewnić, że programy wspierające inwestycje proekologiczne przyniosą zamierzone efekty.
