Pandemia COVID-19 oraz związana z nią niepewna sytuacja społeczno-gospodarcza przyczyniły się do wzrostu przestępczości gospodarczej, w tym również oszustw na tle podatkowym. Jednym z najczęstszych schematów, z którymi muszą mierzyć się współcześni przedsiębiorcy, są naciągacze VAT.
Czym są naciągacze VAT?
Naciągacze VAT to przestępcy, którzy wykorzystują luki w systemie podatkowym, aby wyłudzić nienależny zwrot podatku od towarów i usług (VAT). Najczęstsze metody działania tej grupy przestępców to:
-
Fikcyjne faktury: Oszuści wystawiają dokumenty poświadczające fikcyjne transakcje, często korzystając z kradzionej tożsamości przedsiębiorców. Następnie składają deklaracje VAT-7 z zawyżonymi kwotami naliczonego podatku, domagając się jego zwrotu.
-
Karuzele VAT: Przestępcy tworzą łańcuch fikcyjnych transakcji pomiędzy spółkami-słupami, które pozornie dokonują obrotu towarami lub usługami. Ostatecznie wyłudzają one zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.
-
Niepłacenie VAT: Oszuści prowadzą działalność, w ramach której generują zobowiązania podatkowe, ale celowo nie wpłacają należnego podatku do urzędu skarbowego. Następnie znikają, a państwo ponosi straty.
Według raportu Najwyższej Izby Kontroli, wartość wyłudzeń VAT w Polsce sięga nawet kilkunastu miliardów złotych rocznie. To ogromne obciążenie dla budżetu państwa, a w konsekwencji każdego obywatela.
Jak rozpoznać naciągaczy VAT?
Identyfikacja potencjalnych oszustów podatkowych nie jest łatwa. Jednak istnieją pewne charakterystyczne cechy, na które warto zwrócić uwagę:
Według ekspertów z EY, do głównych symptomów działalności naciągaczy VAT należą:
-
Brak realnej działalności gospodarczej: Spółki-słupy często nie mają własnego majątku, zatrudnienia ani siedziby. Ich jedynym celem jest wyłudzanie zwrotów VAT.
-
Częste zmiany formy prawnej i nazw firm: Przestępcy szybko zakładają i likwidują podmioty, utrudniając identyfikację i ściganie.
-
Nieprawidłowości w dokumentacji: Faktury, umowy i inne dokumenty mogą zawierać błędy, nieścisłości lub niejasności.
-
Podmioty powiązane osobowo lub kapitałowo: Karuzele VAT opierają się na sieci współpracujących ze sobą firm, często należących do tej samej grupy.
-
Nierealistycznie wysokie obroty lub zwroty VAT: Deklarowane wartości transakcji lub wysokość zwrotów podatku mogą budzić wątpliwości.
Wnikliwa analiza tych czynników może pomóc w zidentyfikowaniu potencjalnych naciągaczy VAT jeszcze przed wystąpieniem strat.
Jak chronić się przed naciągaczami VAT?
Ochrona przed wyłudzeniami VAT wymaga czynnego zaangażowania zarówno przedsiębiorców, jak i organów państwa. Oto kluczowe działania, które mogą pomóc w walce z naciągaczami:
Po stronie przedsiębiorców:
-
Należyta staranność w weryfikacji kontrahentów: Przed nawiązaniem współpracy należy dokładnie sprawdzić wiarygodność i rzetelność potencjalnego partnera biznesowego.
-
Monitorowanie transakcji i dokumentacji: Uważne śledzenie przepływów finansowych oraz analizowanie faktur i umów może pomóc w szybkim wykryciu nieprawidłowości.
-
Zgłaszanie podejrzeń organom ścigania: Każde zauważone oznaki oszustwa podatkowego powinny być niezwłocznie zgłaszane policji lub prokuraturze.
-
Korzystanie z systemu STIR: To narzędzie umożliwia automatyczne wykrywanie podejrzanych transakcji i blokowanie wypłat z kont bankowych.
Po stronie organów państwa:
-
Wzmocnienie kontroli i monitoringu: Zwiększenie liczby i jakości audytów, analiz danych oraz współpracy międzyinstytucjonalnej pozwala na skuteczniejsze wykrywanie naciągaczy.
-
Doskonalenie legislacji: Zmiany w przepisach, takie jak wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności (split payment), utrudniają przestępcom działanie.
-
Efektywne ściganie i karanie: Zdecydowane działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości wobec sprawców mogą znacząco ograniczyć skalę nadużyć.
Tylko kompleksowe podejście łączące działania po obu stronach może skutecznie chronić przed naciągaczami VAT i zmniejszyć straty ponoszone przez państwo oraz uczciwych przedsiębiorców.
Jak zgłosić podejrzenie oszustwa?
Jeśli masz podejrzenia, że padłeś ofiarą lub jesteś świadkiem działań naciągaczy VAT, możesz zgłosić to na stronie stop-oszustom.pl. Formularz umożliwia anonimowe lub imienne przekazanie informacji, które trafią do odpowiednich organów ścigania.
Zgłoszenie powinno zawierać dokładny opis zaobserwowanych nieprawidłowości, w tym:
- Dane identyfikacyjne podmiotu budzącego wątpliwości (nazwa firmy, NIP, adres).
- Opis podejrzanych transakcji lub innych działań.
- Posiadane dowody (kopie faktur, umów, wyciągów bankowych itp.).
- Własne wnioski i hipotezy na temat potencjalnego oszustwa.
Każde takie zgłoszenie może pomóc w demaskacji naciągaczy VAT i ochronie uczciwych przedsiębiorców przed stratami.
Podsumowanie
Naciągacze VAT stanowią poważne zagrożenie dla stabilności finansów publicznych i uczciwej konkurencji w gospodarce. Skuteczne przeciwdziałanie tym przestępstwom wymaga zaangażowania zarówno przedsiębiorców, jak i organów państwa.
Kluczowe działania to weryfikacja kontrahentów, monitoring transakcji, zgłaszanie podejrzeń oraz wzmocnienie kontroli i legislacji podatkowej. Tylko kompleksowe podejście może skutecznie chronić przed wyłudzeniami VAT i ich negatywnymi konsekwencjami.
Jeśli masz informacje o potencjalnych naciągaczach VAT, nie wahaj się je zgłosić na stop-oszustom.pl. Twój głos może mieć kluczowe znaczenie w walce z tą szkodliwą przestępczością.
