Padanie ofiarą oszustw podatkowych może być zatrważającym doświadczeniem, nie tylko z powodu strat finansowych, ale także emocjonalnych i prawnych komplikacji. Jednakże, dzięki świadomości i odpowiednim środkom ostrożności, można znacznie zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą takich przestępstw. W tym artykule przyjrzymy się bliżej jednemu z najbardziej powszechnych schematów oszustw podatkowych i omówimy sposoby, aby się przed nimi ustrzec.
Phishing: Jak cyberprzestępcy wykorzystują podstęp, aby ukraść twoje dane podatkowe
Jednym z najczęstszych sposobów, w jaki oszuści próbują przejąć nasze dane podatkowe, jest phishing. Phishing to technika, w której przestępcy internetowi wykorzystują inżynierię społeczną, próbując namówić nas do ujawnienia poufnych informacji lub wykonania niebezpiecznych działań.
Zazwyczaj odbywa się to poprzez wysyłanie fałszywych wiadomości e-mail lub SMS-ów, podszywających się pod zaufane instytucje, takie jak urzędy skarbowe, firmy kurierskie lub operatorów telekomunikacyjnych. Zespół reagowania na incydenty cyberbezpieczeństwa – CSIRT NASK zarejestrował w 2019 roku 6484 incydentów, z których 4100 było atakami typu fraud, czyli oszustw internetowych. Phishing wykorzystuje wrażliwość ludzi na autorytet i skłonność do ufania tym, którzy podszywają się pod znane marki.
Przestępcy bardzo starannie przygotowują te wiadomości, aby wyglądały na autentyczne. Mogą one zawierać linki do fałszywych stron internetowych, które przypominają oficjalne witryny rządowe lub firmowe, lub mieć dołączone załączniki zainfekowane szkodliwym oprogramowaniem. Celem jest skłonienie ofiary do kliknięcia w link lub otwarcia załącznika, co umożliwia wykradzenie danych logowania, numerów kart kredytowych lub innych poufnych informacji.
Szczególnie niebezpieczną odmianą phishingu jest tzw. spear-phishing, gdzie przestępcy przeprowadzają ukierunkowane ataki na konkretne osoby lub organizacje. Wykorzystują w tym celu informacje zdobyte na temat danej firmy lub pracownika, dzięki czemu wiadomości stają się jeszcze bardziej wiarygodne.
Jak rozpoznać i uniknąć ataków phishingowych
Aby chronić się przed phishingiem, należy zachować czujność i nauczyć się rozpoznawać oznaki fałszywych wiadomości. Oto kilka kluczowych wskazówek:
-
Sprawdzaj nadawcę: Uważnie przyjrzyj się adresowi e-mail lub numerowi telefonu nadawcy. Mogą one wyglądać na autentyczne, ale często zawierają subtelne różnice, takie jak literówki lub dodatkowe znaki.
-
Weryfikuj linki i załączniki: Przed kliknięciem na link lub otwarciem załącznika, zawsze sprawdzaj, czy prowadzą one do oczekiwanej, autentycznej strony. Najlepiej jest wpisywać adres ręcznie, zamiast klikać w link.
-
Bądź podejrzliwy wobec żądań informacji: Legitymne instytucje rzadko będą żądać, abyś natychmiast ujawniał poufne dane przez e-mail lub SMS. Jeśli otrzymasz takie żądanie, skontaktuj się bezpośrednio z daną organizacją, aby je zweryfikować.
-
Zgłaszaj podejrzane wiadomości: Jeśli podejrzewasz, że otrzymałeś wiadomość phishingową, zgłoś to do swojego dostawcy poczty elektronicznej lub zespołu ds. bezpieczeństwa IT. Możesz również zgłosić incydent na stronie CERT Polska.
-
Aktualizuj oprogramowanie i używaj silnych haseł: Upewnij się, że twoje urządzenia i oprogramowanie są zawsze aktualne, a hasła do kont są bezpieczne. Pomoże to chronić cię przed infekcjami złośliwym oprogramowaniem, które mogą być rozpowszechniane przez phishers.
Pamiętaj, że choć phishing jest powszechnym zagrożeniem, możesz zmniejszyć ryzyko, zachowując czujność i podejmując proaktywne kroki w celu ochrony swoich danych podatkowych. Edukacja na temat taktyk stosowanych przez cyberprzestępców jest kluczem do zachowania bezpieczeństwa.
Oszustwa w programie „Czyste Powietrze”: Jak nie dać się nabrać na zawyżone ceny i niedostosowane urządzenia
Innym przykładem oszustwa podatkowego, któremu warto się przyjrzeć, są próby wyłudzenia środków z rządowego programu „Czyste Powietrze”. Ten program oferuje dofinansowanie na wymianę nieefektywnych źródeł ciepła w domach, ale niestety przyciągnął też nieuczciwych graczy, którzy próbują wykorzystać niewiedzę potencjalnych beneficjentów.
Oszuści często sprzedają beneficjentom urządzenia po zawyżonych cenach, a także instalują źródła ciepła, które nie są odpowiednio dopasowane do rzeczywistego zapotrzebowania na ogrzewanie w danym domu. W efekcie klienci przepłacają za niskiej jakości sprzęt, który nie spełnia ich potrzeb.
Ponadto, nieuczciwi wykonawcy mogą powoływać się na rzekomą współpracę z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, próbując w ten sposób zwiększyć wiarygodność swojej oferty. W rzeczywistości taka współpraca nie istnieje – partnerami operacyjnymi programu „Czyste Powietrze” są wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz wybrane banki.
Aby uchronić się przed takimi praktykami, należy:
- Dokładnie przeczytać regulamin programu i zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi kwalifikujących się urządzeń oraz kosztów kwalifikowanych.
- Sprawdzić cenę rynkową oferowanych urządzeń, zanim podpisze się umowę. Można to zrobić za pomocą wyszukiwarki internetowej.
- Upewnić się, czy firma instalacyjna jest rzetelna i polecana na lokalnym rynku. Warto zweryfikować ją w bezpłatnych rejestrach dostępnych online.
- Skorzystać z konsultacji w gminnym punkcie informacyjnym lub z wojewódzkim funduszem ochrony środowiska, aby uzyskać niezależną poradę.
- Sprawdzić listę zielonych urządzeń i materiałów dostępną na stronie lista-zum.ios.edu.pl, aby upewnić się, że wybrane produkty spełniają wymagania programu.
Zachowanie czujności i weryfikacja informacji mogą uchronić beneficjentów przed finansowymi konsekwencjami nieuczciwych praktyk. Pamiętajmy, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej nie promuje konkretnych firm, a bezpośrednimi partnerami w programie „Czyste Powietrze” są wojewódzkie fundusze i wybrane banki.
Piramidy finansowe: Jak uniknąć pułapki wysokich zysków bez ryzyka
Kolejnym poważnym zagrożeniem są piramidy finansowe, które pod pozorem legalnej działalności gospodarczej próbują zwabić inwestorów obietnicami niemożliwych do osiągnięcia zysków. Zgodnie z polskim prawem, piramidy finansowe są uznawane za nieuczciwe praktyki rynkowe, polegające na oferowaniu korzyści materialnych, które zależą głównie od wprowadzenia nowych osób do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów.
Mechanizm działania piramid opiera się na płynności – wypłaty dla pierwszych uczestników są finansowane z wpłat nowych inwestorów, a nie z realnych zysków z legalnych inwestycji. W pewnym momencie liczba nowych uczestników musi jednak gwałtownie spaść, co prowadzi do upadku całego systemu i straty środków zainwestowanych przez ostatnich dołączających.
Aby uchronić się przed piramidami finansowymi, należy zachować czujność, gdy ktoś oferuje:
- Ponadprzeciętne stopy zwrotu, zazwyczaj przekraczające 10% w skali roku. Takie zyski w środowisku niskich realnych stóp procentowych są mało prawdopodobne.
- Obietnicę wysokich zysków przy niskim ryzyku. Każda inwestycja wiąże się z ryzykiem, a oferty „bezpiecznych” zysków powinny wzbudzać podejrzenia.
- Zachęty do werbowania nowych uczestników w zamian za dodatkowe korzyści. To jeden z kluczowych mechanizmów piramid.
Jeśli natrafisz na takie oferty, dokładnie sprawdź podmiot, który je składa, i upewnij się, że prowadzi on legalną, transparentną działalność zgodną z przepisami. Postaraj się również zweryfikować pochodzenie oferowanych zysków.
Warto pamiętać, że piramidy finansowe mają negatywny wpływ nie tylko na ich uczestników, ale także na cały sektor finansowy. Podważają zaufanie do legalnie działających instytucji i przyczyniają się do utraty środków przez konsumentów.
Podsumowanie i wnioski
Oszustwa podatkowe, takie jak phishing i manipulacje w programach rządowych, a także piramidy finansowe, stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa finansowego obywateli. Cyberprzestępcy nieustannie opracowują coraz bardziej wyrafinowane metody, aby wyłudzić nasze dane i pieniądze.
Kluczem do ochrony jest świadomość, czujność i weryfikacja informacji. Należy bacznie przyglądać się podejrzanym wiadomościom, ofertom i podmiotom finansowym, a w razie wątpliwości niezwłocznie zgłaszać je do właściwych organów.
Ponadto, warto korzystać z bezpłatnych, niezależnych źródeł informacji oraz doradztwa, takich jak strona stop-oszustom.pl, która pomaga identyfikować i chronić się przed różnymi formami oszustw.
Walka z przestępczością podatkową i finansową wymaga zaangażowania zarówno instytucji, jak i świadomych obywateli. Tylko wspólnymi siłami możemy skutecznie przeciwdziałać tym niebezpiecznym praktykom i chronić nasz system podatkowy oraz rynek finansowy.
