Martwisz się o swoje dane? I słusznie!
Kradzież tożsamości to powszechne zjawisko – przykładowo co roku dane średnio 9 milionów Amerykanów zostają naruszone. A w Polsce dochodzi do co najmniej 15 milionów fałszerstw rocznie, a ta liczba niestety wciąż rośnie. Brzmi zatrważająco, prawda? Nie popadaj jednak w panikę – dużo lepszym sposobem będzie głębsze poznanie zagrożenia i sposobów chronienia się przed nim.
Czym jest kradzież tożsamości?
Kradzież tożsamości, zwana również fałszerstwem tożsamości lub defraudacją tożsamości, to przestępstwo polegające na wykorzystaniu cudzych danych – takich jak imię, nazwisko, numer PESEL, adres czy wizerunek – bez pozwolenia ich właściciela. Celem takiego zabiegu jest zwykle wyłudzenie pieniędzy lub uzyskanie innych korzyści kosztem ofiary.
Wbrew pozorom, to nie żadna nowinka z epoki internetu. Jego początki sięgają właściwie początków ludzkości – przykładem może być choćby sprytny Jakub z Biblii, który przebierając się za swojego brata Ezawa, ukradł mu ojcowskie błogosławieństwo. A najsłynniejszym oszustem tego typu działającym w realnym świecie był Frank Abagnale – młody chłopak, który naciągnął amerykańskie banki i inne instytucje na setki milionów dolarów, podszywając się pod pilotów, lekarzy i przedstawicieli innych profesji.
Współcześnie jednak mnóstwo danych osobowych znajduje się w internecie, w zasięgu ręki oszustów. Konta w mediach społecznościowych, sklepy internetowe, platformy do gier – wszystko to zawiera poufne informacje, które fałszerze mogą wykorzystać do kradzieży tożsamości. A hakerzy mają coraz więcej sposobów na to, by do nich dotrzeć – choćby poprzez oszustwa typu phishing.
Konsekwencje kradzieży tożsamości
Konsekwencje kradzieży tożsamości mogą być bardzo poważne. Oprócz strat finansowych, związanych na przykład z zaciąganiem pożyczek lub korzystaniem z kart kredytowych w Twoim imieniu, może ona również mieć wpływ na Twoją reputację i prowadzić do różnego rodzaju problemów z prawem.
Wyobraź sobie, że ktoś użył Twoich danych, by popełnić przestępstwo – teraz Ty będziesz musiał się z tym uporać. Odzyskanie utraconej tożsamości to długi i żmudny proces, a w międzyczasie mogą cię spotkać poważne konsekwencje, takie jak problemy z zatrudnieniem czy negatywny wpływ na zdolność kredytową.
Przestępcy działają błyskawicznie, zanim ofiara się zorientuje i zdąży coś zrobić. Często pokrzywdzony nie wie, że jego tożsamość została skradziona, aż zacznie otrzymywać rachunki za rzeczy, których nigdy nie kupował, lub zaczną się z nim kontaktować dłużnicy czy policja. To niezwykle stresująca i frustrująca sytuacja – ale nie musisz jej doświadczyć, jeśli zadbasz o odpowiednie zabezpieczenia.
Jak chronić się przed kradzieżą tożsamości?
Oto kilka praktycznych wskazówek, które pomogą ci zminimalizować ryzyko zostania ofiarą fałszerzy:
1. Regularnie sprawdzaj pocztę e-mail
Twój adres e-mail jest często powiązany z ważnymi danymi osobowymi. Wielu użytkowników przechowuje na nim ważne wiadomości zawierające poufne dane, a nawet loginy do różnych serwisów. Włamanie na skrzynkę pocztową może więc skutkować przejęciem tych informacji i prowadzić do kradzieży tożsamości.
Możesz skorzystać z bezpłatnego narzędzia F-Secure Identity Theft Checker, by sprawdzić, czy Twój adres e-mail nie został naruszony. Wystarczy wpisać go w odpowiednie pole, a otrzymasz raport z listą związanych z nim naruszeń i informacją, jakie dane wyciekły. To w pełni bezpieczne narzędzie, które nie zapisuje nigdzie Twoich danych.
Jeśli okaże się, że Twoja skrzynka była naruszana, niezwłocznie zmień hasło i pytania zabezpieczające konto. Rozważ też opcje ochrony poczty oferowane przez programy antywirusowe.
2. Stosuj silne i unikatowe hasła
To podstawa! Ustawiając hasło, zadbaj, aby było ono silne – składające się z co najmniej 8 znaków, w tym dużych i małych liter, cyfr oraz znaków specjalnych. Nie używaj łatwych do odgadnięcia haseł, takich jak 123456 czy imiona członków rodziny.
Najlepiej skorzystać z narzędzia do tworzenia haseł frazowych, np. Diceware – takie hasło będzie zarazem unikatowe i łatwe do zapamiętania. Możesz też użyć menedżera haseł, który przechowa je w zaszyfrowanej bazie danych.
Nigdy nie udostępniaj nikomu swojego hasła i nie używaj tego samego na kilku serwisach. Zadbaj też o to, by na każdym koncie, gdzie to możliwe, włączyć uwierzytelnianie dwuskładnikowe – dodatkową warstwę zabezpieczeń, która znacznie zmniejsza ryzyko włamania.
3. Chroń się przed złośliwym oprogramowaniem
Złośliwe oprogramowanie to główna przyczyna wycieku danych osobowych. Keyloggery i inne tego typu programy potrafią wykraść Twoje dane logowania i inne informacje bez Twojej wiedzy.
Dlatego korzystaj tylko z wysokiej jakości programów antywirusowych i aktualizuj je na bieżąco. Zdecydowanie odradzam korzystanie z darmowych narzędzi pobranych z internetu – ich skuteczność jest zwykle żadna, a źródła wątpliwe. Wybieraj tylko rozwiązania sprawdzonych producentów, takich jak Kaspersky, Norton, McAfee, Panda, ESET czy Bitdefender.
Zachowuj też ostrożność przy otwieraniu załączników lub klikaniu w linki przesłane w wiadomościach email – mogą one zawierać właśnie takie szkodliwe oprogramowanie.
4. Unikaj publicznych sieci Wi-Fi
Publiczne hotspoty nie dają żadnej gwarancji bezpieczeństwa – Twoje loginy, hasła, dane do bankowości elektronicznej i inne poufne informacje mogą zostać przechwycone przez hakerów. Co gorsza, cyberprzestępcy często sami tworzą takie sieciowe pułapki, licząc, że ktoś z nich skorzysta.
Dlatego unikaj używania publicznych Wi-Fi do celów innych niż zwykłe przeglądanie internetu. Jeśli już musisz to zrobić, skorzystaj z usługi VPN, która zaszyfruje Twój ruch internetowy. Pamiętaj jednak, by wybrać ją uważnie – rezygnuj z darmowych opcji na rzecz rozwiązań sprawdzonych dostawców.
5. Dbaj o aktualizacje i prywatność
Regularnie aktualizuj oprogramowanie i sprzęt, by korzystać z najnowszych poprawek zabezpieczeń. Czyść też pamięć podręczną przeglądarki, usuwając pliki cookie. Co jakiś czas warto też sprawdzić uprawnienia prywatności na swoich kontach i usunąć nieużywane aplikacje.
Bądź również ostrożny przy podawaniu informacji o sobie, zwłaszcza online. Ograniczaj liczbę udostępnianych danych osobowych, a na portalach społecznościowych unikaj publikowania zdjęć, lokalizacji czy szczegółów na temat pracy i rodziny.
Podsumowanie
Kradzież tożsamości to coraz powszechniejsze i niebezpieczne przestępstwo, które może mieć poważne konsekwencje. Pamiętaj jednak, że możesz się przed nim skutecznie chronić, stosując odpowiednie środki ostrożności.
Regularnie sprawdzaj swoją pocztę e-mail, stosuj silne i unikatowe hasła, chroń komputer przed złośliwym oprogramowaniem, unikaj publicznych sieci Wi-Fi i dbaj o aktualizacje oraz prywatność. Dzięki tym prostym krokom znacznie zminimalizujesz ryzyko zostania ofiarą fałszerzy.
Nie daj się więc przestraszyć – działaj i miej wszystko pod kontrolą!
