Oszustwa telefoniczne stanowią poważne zagrożenie dla osób starszych, którzy często stają się celem cyberłotrów wykorzystujących różne wyrafinowane metody socjotechniczne. Seniorzy są szczególnie narażeni na takie ataki ze względu na ich większe zaufanie do innych oraz trudności w ocenie wiarygodności informacji podawanych przez rozmówców. W tym artykule przyjrzymy się bliżej jednemu z popularnych schematów oszustw telefonicznych, aby pomóc starszym osobom zabezpieczyć się przed tego typu zagrożeniami.
Mechanizm działania oszustw telefonicznych
Zasadniczy schemat oszustwa telefonicznego opiera się na próbie wyłudzenia poufnych danych lub pieniędzy od ofiary pod pozorem pilnej konieczności. Przestępcy często podszywają się pod pracowników banków, firm telekomunikacyjnych lub innych zaufanych instytucji, budząc w seniorze poczucie zagrożenia lub konieczności natychmiastowego działania.
Według informacji z Prokuratury Stanu Nowy Jork, schemat ten wygląda następująco:
-
Nawiązanie kontaktu i budowanie zaufania: Oszuści dzwonią do seniora, przedstawiając się jako pracownicy banku, firmy telekomunikacyjnej lub innej instytucji. Wykorzystują przy tym techniki socjotechniczne, aby wzbudzić poczucie bezpieczeństwa i zaufania u rozmówcy.
-
Wywieranie presji i pobudzanie emocji: Następnie naciągacze informują seniora o rzekomym zagrożeniu, takim jak próba włamania na konto bankowe lub kradzież tożsamości. Wywierają presję, grożąc poważnymi konsekwencjami, jeśli ofiara natychmiast nie podejmie sugerowanych działań.
-
Wyłudzanie poufnych informacji: W celu rzekomego zażegnania zagrożenia, oszuści domagają się od seniora podania poufnych danych, takich jak numery kart bankowych, hasła czy kody dostępu do konta. Manipulują ofiarą, wzbudzając poczucie pilności i konieczności natychmiastowego działania.
-
Uzyskanie dostępu do kont i kradzież środków: Zdobywszy wrażliwe dane, przestępcy mogą uzyskać dostęp do kont bankowych seniora i dokonywać nielegalnych transakcji, wyprowadzając z nich pieniądze.
Według raportu CSIRT KNF z 2023 roku, oszustwa tego typu stanowią jedno z największych zagrożeń dla środków finansowych konsumentów. Przestępcy wykorzystują w nich zaawansowane techniki socjotechniczne, takie jak podszywanie się pod znane osobistości czy instytucje, a nawet deepfake – dynamiczne symulacje wizerunku oraz wypowiedzi danej osoby.
Dlaczego seniorzy są szczególnie narażeni?
Osoby starsze są częstym celem tego typu ataków z kilku powodów:
-
Większe zaufanie: Seniorzy często wykazują większe zaufanie do rozmówcy, szczególnie gdy ten podaje się za przedstawiciela instytucji lub firmy, z którą senior już współpracował.
-
Trudności z oceną wiarygodności: Starsze osoby mogą mieć trudności z krytyczną oceną informacji podawanych przez rozmówcę oraz szybkim zidentyfikowaniem próby oszustwa.
-
Podatność na emocje: Seniorzy mogą być bardziej podatni na próby wzbudzenia w nich strachu, poczucia pilności czy innych silnych emocji, które utrudniają racjonalne myślenie.
-
Mniejsza znajomość technologii: Starsze osoby niekoniecznie nadążają za rozwojem technologii i mogą być mniej świadome nowoczesnych metod manipulacji, takich jak deepfake.
-
Izolacja społeczna: Samotność i ograniczone kontakty społeczne sprawiają, że seniorzy mogą być bardziej podatni na manipulacje i chętniej nawiązują rozmowy z obcymi osobami.
Wszystkie te czynniki sprawiają, że starsi ludzie stanowią szczególnie atrakcyjny cel dla cyberprzestępców prowadzących oszustwa telefoniczne.
Jak się chronić przed telefonicznymi naciągaczami?
Aby uchronić się przed tego typu atakami, seniorzy powinni zachować szczególną ostrożność oraz stosować kilka podstawowych zasad:
-
Zachowaj krytycyzm: Zawsze kwestionuj tożsamość rozmówcy, nawet jeśli podaje się za reprezentanta znanej instytucji. Nigdy nie podawaj poufnych danych na żądanie.
-
Sprawdzaj informacje: Jeśli masz wątpliwości, samodzielnie skontaktuj się z bankiem lub inną instytucją, korzystając z oficjalnych numerów telefonów, a nie tych podawanych przez rozmówcę.
-
Proś o potwierdzenie na piśmie: Jeśli otrzymujesz informacje o rzekomych problemach z kontem, poproś rozmówcę o przesłanie pisemnego potwierdzenia. Nigdy nie podejmuj natychmiastowych działań.
-
Ograniczaj dostęp do danych: Nie udostępniaj nikomu telefonicznie lub online wrażliwych informacji, takich jak numery kart, hasła czy kody dostępu.
-
Informuj rodzinę i znajomych: Rozmawiaj z bliskimi o próbach oszustw i zgłaszaj je odpowiednim organom, takim jak policja lub urząd ochrony konsumentów.
-
Korzystaj z bezpłatnej pomocy: Odwiedź stronę stop-oszustom.pl, aby uzyskać więcej informacji na temat zabezpieczania się przed różnymi formami oszustw.
Wyposażeni w tę wiedzę, seniorzy mogą skutecznie chronić swoje finanse przed naciągaczami i uchronić się przed staniem się ofiarą sztuczek socjotechnicznych stosowanych przez cyberprzestępców. Zachowując czujność i rozsądek, mogą zapobiec wielu nieprzyjemnym konsekwencjom.
