Oszustwa wykorzystujące zaufanie osób starszych – jak się bronić
W ciągu ostatnich kilku lat seniorzy stanowili jedną z najbardziej narażonych grup na różnego rodzaju przestępstwa, w tym kradzieże i oszustwa. Przestępcy świadomie i cynicznie wykorzystują łatwowierność, obniżony poziom czujności oraz samotność osób starszych.
Jedną z najczęstszych metod stosowanych przez oszustów wobec seniorów jest oszustwo „na wnuczka” lub „na policjanta”. Tego typu działania są szczególnie dotkliwe, ponieważ często doprowadzają do utraty całych oszczędności całego życia przez starsze osoby. Na szczęście coraz więcej seniorów ma świadomość, w jaki sposób działają sprawcy tych oszustw i jak nie stać się ich ofiarą. Niestety przestępcy nieustannie modyfikują swoje metody, aby dostosować się do zmieniających się okoliczności.
Według danych Policji, w ostatnim czasie coraz popularniejszą metodą wśród oszustów jest tzw. „kradzież na policjanta” lub „na funkcjonariusza CBŚ”. Sprawcy wykorzystują zaufanie społeczeństwa do służb mundurowych, aby w ten sposób wyłudzić pieniądze od starszych osób.
Jak działają sprawcy?
Sposób działania oszustów jest zazwyczaj podobny. Najpierw wykonują telefon, podając się za członka rodziny – najczęściej za wnuczka. Tłumaczą zmieniony głos chorobą lub wzbudzają poczucie winy u starszej osoby, że jej nie poznaje. Następnie proszą o pożyczenie dużej sumy pieniędzy, tłumacząc, że mają być one wykorzystane na pokrycie szkód po wypadku drogowym, ważną operację, zakup samochodu lub tańsze wakacje.
Sprawcy są bezwzględni – umiejętnie manipulują rozmową, aby uzyskać jak najwięcej informacji i w ten sposób wykorzystać starsze osoby. Chwilę po zakończeniu pierwszej rozmowy, do ofiary dzwoni kolejna – podająca się za funkcjonariusza CBŚ lub Policji.
Policjant informuje rozmówcę, że był on potencjalną ofiarą oszustwa, a poprzednia rozmowa telefoniczna była próbą wyłudzenia pieniędzy. Mówi, że oszust został namierzony i nalega, aby ofiara wypłaciła określoną sumę pieniędzy z banku i przekazała ją wyznaczonej osobie lub wykonała przelew bankowy na wskazany numer konta. Fałszywy funkcjonariusz podaje często wymyślone nazwisko, a nawet numer odznaki, oraz prosi, aby ofiara nie przerywała rozmowy telefonicznej i wybrała numer na Policję. Wtedy inny głos w słuchawce przekonuje ofiarę, że bierze udział w akcji rozpracowania oszusta.
Sprawcy oszustw wywierają na ofiarach presję czasu. Nie dają im chwili na zastanowienie się lub sprawdzenie informacji o dzwoniącym. Przekonują starsze osoby, że ich pieniądze pomogą w schwytaniu przestępców, a gotówka przechowywana na koncie nie jest bezpieczna, ponieważ oszust ma do niej łatwy dostęp. Grożą również konsekwencjami prawnymi, jeśli ofiara nie będzie współpracować.
Tuż po przekazaniu pieniędzy kontakt się urywa i przestępcy znikają ze wszystkimi oszczędnościami ofiary.
Jak nie stać się ofiarą oszustów?
Przede wszystkim należy zachować ostrożność, jeśli dzwoni ktoś, kto podszywa się pod członka naszej rodziny i prosi o pieniądze. Nie podejmujmy w takich sytuacjach żadnych pochopnych działań. Nie informujmy nikogo telefonicznie o ilości pieniędzy, które mamy w domu lub na koncie. Nie wypłacajmy z banku wszystkich oszczędności.
Zamiast tego zadzwońmy do kogoś z rodziny i zapytajmy, czy osoba, która prosiła nas o pomoc, rzeczywiście jej potrzebuje. Pamiętajmy, że nikt nie będzie mieć nam za złe, że zachowujemy się rozsądnie.
Nie ulegajmy również presji czasu wywieranej przez oszustów. Pamiętajmy, że funkcjonariusze Policji nigdy nie informują o prowadzonych przez siebie sprawach telefonicznie ani nie proszą o przekazanie pieniędzy nieznanej osobie. W momencie, gdy ktoś będzie chciał nas oszukać, podając się przez telefon za policjanta, zakończmy rozmowę telefoniczną i nie wdawajmy się w nią.
Jeżeli nie wiemy, jak zareagować, powiedzmy o podejrzanym telefonie komuś z bliskich.
Sprawcy wyłudzeń działają w ramach zorganizowanych grup przestępczych, tworząc rozbudowane struktury, w których każdy pełni określoną rolę. Wykrywanie i ściganie sprawców tego typu oszustw jest niezwykle trudne z kilku powodów:
* Są to grupy międzynarodowe, członkowie wykonują telefony z zagranicy, zmieniają numery telefonów i karty SIM, co utrudnia ich namierzenie.
* Dobierają ofiary spośród osób starszych, samotnych, często na podstawie książek telefonicznych.
* Osoby, które spotykają się z ofiarami aby odebrać pieniądze, są często nieświadome swojej roli w przestępczym procederze.
* Osoby pokrzywdzone nie są w stanie przywołać w pamięci wielu szczegółów wymienianych przez oszustów, w tym ich wyglądu i głosu.
Dlatego tak ważne jest, aby bliscy seniorów pomagali im w takich sytuacjach i rozmawiali z nimi o zagrożeniach, na jakie mogą być narażeni. Należy również przestrzegać, aby nigdy nie wpuszczali osób nieznajomych do domu.
Podsumowując, bądź wiernym pomocnikiem swoich dziadków i babć, rozmawiaj z nimi o zagrożeniach i sposobach, które mogą ich ustrzec przed problemami. Przypominaj, aby nigdy nie wpuszczali osób nieznajomych do domu.
Tylko solidarna postawa i czujność całej społeczności mogą pomóc w skutecznej walce z metodami działania oszustów, którzy bez skrupułów wykorzystują osoby starsze i samotne. Pamiętaj, że możesz również skorzystać z kompleksowej pomocy na stronie stop-oszustom.pl, gdzie znajdziesz wiele praktycznych porad i wskazówek.
