Osoby starsze stanowią szczególną grupę narażoną na cyberoszustwa. Oszuści bezwzględnie wykorzystują ufność i obniżony poziom czujności seniorów, by wyłudzić od nich ciężko zaoszczędzone pieniądze. Jedną z popularnych i szczególnie dotkliwych metod jest oszustwo na wnuczka lub na policjanta.
Metoda „na wnuczka” – jak działają cyberprzestępcy?
Przestępcy wykorzystują w tej metodzie emocje i zaufanie, jakim darzą oni najbliższych. Początkowo otrzymują oni telefon od osoby podającej się za członka rodziny, najczęściej wnuczka. Sprawca tłumaczy zmieniony głos chorobą lub próbuje wzbudzić w starszej osobie poczucie winy, że go nie poznaje. Następnie prosi o pożyczenie dużej sumy pieniędzy, tłumacząc, że potrzebuje ich na przykład na pokrycie szkód po wypadku, ważną operację lub zakup samochodu w promocyjnej cenie.
Oszuści są przy tym niezwykle wyrafinowani – umiejętnie manipulują rozmową, by uzyskać jak najwięcej informacji o seniorze i jego sytuacji. Chwilę później do ofiary dzwoni kolejna osoba, tym razem podająca się za funkcjonariusza Centralnego Biura Śledczego (CBŚ) lub policjanta. Fałszywy funkcjonariusz informuje, że poprzednia rozmowa była próbą oszustwa, a pieniądze należy przekazać wyznaczonej osobie lub dokonać przelewu na wskazany numer konta. Wywiera przy tym silną presję, by ofiara jak najszybciej podjęła działania.
Przestępcy nie dają seniorom chwili na zastanowienie się lub sprawdzenie informacji. Przekonują ich, że ich pieniądze są zagrożone i muszą je jak najszybciej wypłacić lub przelać, by pomóc w schwytaniu sprawców. Tuż po przekazaniu gotówki kontakt się urywa, a cyberprzestępcy znikają z oszczędnościami ofiary.
Jak nie dać się oszukać?
Aby ustrzec się przed metodą „na wnuczka”, należy zachować szczególną ostrożność w przypadku otrzymania telefonu od osoby podającej się za członka rodziny i proszącą o pilną pomoc finansową. Nie należy podejmować żadnych pochopnych działań, takich jak wypłacanie pieniędzy z banku. Zamiast tego warto zadzwonić do kogoś z bliskich i sprawdzić, czy rzeczywiście potrzebują pomocy.
Równie ważne jest, by nie informować nikogo telefonicznie o ilości posiadanych oszczędności ani nie przekazywać danych osobowych czy bankowych. Pamiętajmy też, że funkcjonariusze Policji nigdy nie informują o prowadzonych sprawach telefonicznie ani nie proszą o przekazanie pieniędzy nieznanej osobie. W przypadku otrzymania takiego telefonu należy go jak najszybciej zakończyć i powiadomić o podejrzeniu oszustwa kogoś z bliskich.
Ważną rolę w walce z tymi przestępstwami odgrywają również seniorzy i ich bliscy. Regularnie rozmawiając z dziadkami i babciami o zagrożeniach, pomagając im w codziennych sytuacjach oraz ucząc bezpiecznych zachowań, możemy skutecznie chronić ich przed oszustami. Warto też zachęcać seniorów do korzystania z programów edukacyjnych na temat bezpieczeństwa w internecie, takich jak Stop Oszustom.
Oszuści nieustannie modyfikują swoje metody
Choć metoda „na wnuczka” pozostaje jedną z najpopularniejszych, oszuści nieustannie wymyślają nowe sposoby na wyłudzenie pieniędzy od seniorów. W ostatnim czasie często wykorzystywaną przez nich metodą jest tzw. kradzież „na policjanta” lub „funkcjonariusza CBŚ”. Tym razem przestępcy wykorzystują zaufanie, jakim seniorzy darzą funkcjonariuszy, by pod ich pretekstem wyłudzić gotówkę.
Schemat działania jest podobny – początkowo ofiara otrzymuje telefon od osoby podającej się za członka rodziny, a następnie od fałszywego policjanta, który informuje ją, że została zidentyfikowana jako potencjalna ofiara oszustwa. Następnie nakłania seniora do wypłacenia gotówki i przekazania jej wyznaczonej osobie lub wykonania przelewu na wskazane konto. Jak w przypadku metody „na wnuczka”, cyberprzestępcy wywierają silną presję, by ofiara jak najszybciej podjęła działania.
Należy pamiętać, że funkcjonariusze Policji nigdy nie informują o prowadzonych sprawach telefonicznie ani nie proszą o przekazanie pieniędzy nieznanej osobie. W przypadku otrzymania takiego telefonu należy go jak najszybciej zakończyć i powiadomić o podejrzeniu oszustwa kogoś z bliskich.
Cyberprzestępcy działają w zorganizowanych grupach
Wykrywanie sprawców tego typu oszustw jest niezwykle trudne, ponieważ cyberprzestępcy działają w ramach zorganizowanych grup przestępczych. Członkowie grupy wykonują telefony z zagranicy, zmieniają numery telefonów i karty SIM, co utrudnia ich namierzenie. Osoby, które spotykają się z ofiarami, by odebrać pieniądze, często są nieświadome swojej roli w przestępczym procederze.
Ponadto, seniorzy padający ofiarami tych oszustw mają często trudności z przywołaniem w pamięci kluczowych informacji, takich jak wygląd sprawców czy używane przez nich numery telefonów. To kolejny czynnik, który utrudnia śledztwo i identyfikację przestępców.
Dlatego tak ważne jest, by seniorzy oraz ich bliscy zachowywali szczególną ostrożność i nie ulegali presji czasu wywieranej przez oszustów. Regularne rozmowy na temat zagrożeń, edukacja w zakresie bezpieczeństwa w internecie oraz uważność w codziennych sytuacjach mogą skutecznie chronić starsze osoby przed staniem się ofiarami cyberprzestępców.
