Rozwój technologii, a wraz z nim wzrost popularności różnego rodzaju usług internetowych i mobilnych, sprawił, że cyberprzestępcy zyskali nowe, skuteczne narzędzia do oszukiwania swoich ofiar. Jedną z coraz bardziej rozpowszechnionych metod jest vishing – oszustwo głosowe, polegające na nakłanianiu ofiary do ujawnienia poufnych danych lub wykonania określonych czynności za pośrednictwem telefonu.
Jak wynika z danych Europejskiego Miesiąca Cyberbezpieczeństwa, vishing to przestępstwo, w którym cyberprzestępcy, podszywając się pod pracowników banków, firm kurierskich, instytucji publicznych czy organów ścigania, próbują wyłudzić od ofiary poufne dane, takie jak numery kart płatniczych, kody dostępu lub hasła. Wykorzystują przy tym różnorodne techniki inżynierii społecznej, by wzbudzić w rozmówcy poczucie zagrożenia i zmusić go do podjęcia pożądanych działań.
Jak rozpoznać próbę vishingu?
Jedną z kluczowych cech vishingu jest nienaturalność rozmowy – cyberprzestępca często posługuje się sztywnym, formalnym językiem, a w jego wypowiedziach brakuje typowych dla autentycznej interakcji elementów, takich jak spontaniczność czy empatia. Ponadto, osoba dzwoniąca może wydawać się nerwowa, zdenerwowana lub nalegać na natychmiastowe działanie, wywierając w ten sposób presję na rozmówcy.
Innym charakterystycznym elementem vishingu jest żądanie przekazania poufnych danych lub wykonania poleceń, których autentyczność trudno zweryfikować w trakcie samej rozmowy. Prawdziwe instytucje, takie jak banki czy organy ścigania, nigdy nie będą kontaktować się w ten sposób z klientami czy obywatelami. Jeśli ktoś zadzwoni, podając się za przedstawiciela takiej organizacji i zażąda podania danych lub wykonania określonych czynności, należy natychmiast przerwać rozmowę i zweryfikować tożsamość dzwoniącego.
Cyberprzestępcy mogą również próbować wzbudzić poczucie pilności lub zagrożenia, sugerując na przykład, że na koncie ofiary doszło do nieautoryzowanej transakcji lub że toczy się przeciwko niej postępowanie karne. Takie próby manipulacji emocjami mają na celu skłonienie rozmówcy do podjęcia szybkiej, nieprzemyślanej decyzji, co zwiększa szanse na powodzenie oszustwa.
Jak się chronić przed vishingiem?
Najważniejsze zasady, które pozwolą uniknąć bycia ofiarą vishingu, to:
- Nigdy nie podawaj poufnych danych na żądanie osoby dzwoniącej, nawet jeśli twierdzi, że jest przedstawicielem banku, firmy kurierskiej czy innej instytucji.
- Przerwij rozmowę i samodzielnie skontaktuj się z daną organizacją w celu weryfikacji tożsamości rozmówcy.
- Bądź szczególnie ostrożny, jeśli dzwoniący stara się wzbudzić w Tobie poczucie pilności lub zagrożenia – to często taktyka stosowana przez cyberprzestępców.
- Regularnie monitoruj swoje konta bankowe i karty płatnicze, by szybko wykryć ewentualne nieautoryzowane transakcje.
- Porozmawiaj ze swoimi bliskimi, szczególnie osobami starszymi lub mniej zorientowanymi w nowych technologiach, o zagrożeniach związanych z vishingiem i sposobach ochrony przed nimi.
Pamiętaj, że całe społeczeństwo musi współpracować, by skutecznie walczyć z cyberprzestępczością. Dlatego ważne jest nie tylko wzmacnianie własnej świadomości i czujności, ale także dzielenie się wiedzą z innymi, by chronić siebie nawzajem przed podstępnymi metodami oszustów.
Jak reagować w przypadku podejrzenia vishingu?
Jeśli w trakcie rozmowy telefonicznej pojawią się symptomy vishingu, takie jak żądanie poufnych danych lub próba wzbudzenia poczucia zagrożenia, należy natychmiast:
- Przerwać rozmowę – nie kontynuuj dalszej dyskusji.
- Zweryfikować tożsamość dzwoniącego – samodzielnie skontaktuj się z instytucją, którą rzekomo reprezentuje rozmówca, by upewnić się, czy faktycznie pochodzi z niej to połączenie.
- Zgłosić incydent – w przypadku potwierdzenia próby oszustwa, poinformuj o niej odpowiednie organy, takie jak CERT Polska, które zajmują się walką z cyberprzestępczością.
Szybka reakcja i raportowanie takich incydentów może pomóc w identyfikacji i zatrzymaniu sprawców, a także chronić innych potencjalne ofiary przed podobnymi próbami wyłudzeń.
Podsumowanie
Vishing, czyli oszustwo głosowe, jest coraz bardziej rozpowszechnioną metodą działania cyberprzestępców, którzy wykorzystują telefon do wyłudzania poufnych danych od ofiar. Rozpoznanie próby takiego oszustwa opiera się na kilku kluczowych elementach, takich jak nienaturalność rozmowy, żądanie przekazania danych lub wykonania poleceń oraz próby wzbudzenia poczucia pilności lub zagrożenia.
Aby chronić się przed vishingiem, należy przede wszystkim nigdy nie podawać poufnych informacji na żądanie osoby dzwoniącej, a w razie podejrzenia próby oszustwa natychmiast przerwać rozmowę i skontaktować się samodzielnie z daną instytucją. Ważne jest również regularne monitorowanie własnych kont i kart płatniczych oraz informowanie bliskich, szczególnie osób starszych lub mniej zorientowanych w nowych technologiach, o zagrożeniach związanych z vishingiem.
Walka z cyberprzestępczością to odpowiedzialność całego społeczeństwa. Dlatego tak istotne jest nie tylko wzmacnianie własnej świadomości i czujności, ale także dzielenie się wiedzą i zgłaszanie incydentów do odpowiednich organów, by chronić siebie nawzajem przed podstępnymi metodami oszustów.
