Pandemia COVID-19 i wojna w Ukrainie – trudne czasy pożywką dla oszustów
Okres pandemii COVID-19 oraz konflikt zbrojny w Ukrainie okazały się być istotnym bodźcem do wzrostu aktywności oszustów. Wykorzystując ludzkie obawy, lęki oraz chęć niesienia pomocy, przestępcy opracowali liczne, wyrafinowane schematy wyłudzania pieniędzy. Według raportu firmy doradczej EY, od początku 2020 roku zanotowano ponad 16 000 nowych domen internetowych związanych z COVID-19, z których ponad 2000 uznano za podejrzane.
Przestępcy w coraz bardziej wyrafinowany sposób wykorzystują ludzką empatię oraz chęć niesienia pomocy potrzebującym. Eksperci podkreślają, że w obliczu kryzysu, gdy uczciwość traci sprzymierzeńców na rzecz szybkich zysków, oszustwo staje się dla wielu sposobem na życie. Ofiarami nieuczciwych praktyk mogą paść przedsiębiorstwa, zwykli ludzie, a nawet nasi bliscy.
Jednym z najbardziej alarmujących przykładów oszustw związanych z pandemią COVID-19 oraz konfliktem zbrojnym w Ukrainie są fałszywe zbiórki charytatywne. Dane wskazują, że przestępcy, podszywając się pod znane organizacje pomocowe, rozsyłają prośby o wsparcie finansowe rzekomej pomocy uchodźcom z Ukrainy. W rzeczywistości zebrane środki trafiają na konta oszustów, a osoby, które uwierzyły w dobre intencje, bezpowrotnie tracą swoje pieniądze.
Oszustwa na rzekomą pomoc medyczną
Innym alarmującym trendem jest wykorzystywanie przez przestępców lęku przed ograniczonym dostępem do środków medycznych. Według raportu firmy EY, oszuści regularnie oferują domowe testy na COVID-19, maseczki czy żele do dezynfekcji po cenach znacznie przekraczających poziom rynkowy. Kuszeni perspektywą szybkiego zabezpieczenia się przed wirusem, konsumenci często dokonują przedpłaty, nigdy nie otrzymując zamówionego towaru.
Podobna schemat dotyczy rzekomych obowiązkowych szczepień na COVID-19. Przestępcy informują o konieczności dokonania opłaty za szczepienie, a czasem również o możliwości uzyskania refundacji. Celem jest wyłudzenie danych osobowych oraz loginów do kont bankowych ofiar. Zazwyczaj już po kilku minutach od dokonania płatności konto ofiary zostaje całkowicie opróżnione.
Phishing i kradzież tożsamości
Jedną z najczęstszych i najbardziej niebezpiecznych metod stosowanych przez oszustów jest phishing. Przestępcy podszywają się pod znane instytucje, takie jak banki, Zakład Ubezpieczeń Społecznych czy Ministerstwo Zdrowia, rozsyłając wiadomości e-mail lub SMS z prośbą o potwierdzenie danych osobowych lub logowanie do konta. W ten sposób uzyskują dostęp do wrażliwych informacji, umożliwiających im kradzież tożsamości i środków finansowych ofiar.
Według raportu Rzecznika Praw Obywatelskich, oszuści często wykorzystują również technikę „smishing”, czyli wysyłanie fałszywych wiadomości SMS. Przykładowo, mogą podawać się za pracowników Sanepidu, informując o konieczności wykonania testu na COVID-19 i prosząc o podanie danych osobowych. W ten sposób uzyskują dostęp do wrażliwych informacji, które mogą wykorzystać do dalszych przestępstw, takich jak wzięcie pożyczki na cudze nazwisko.
Ataki na platformy społecznościowe
Przestępcy nie stronią również od wykorzystywania popularności platform społecznościowych. Według raportu firmy EY, oszuści tworzą fałszywe artykuły lub posty na Facebooku, Twitterze czy Instagramie, które sugerują na przykład wstrzymanie przez rząd świadczenia 500+. Aby uzyskać dostęp do pełnej treści, ofiara musi zalogować się na sfałszowanej stronie, umożliwiając tym samym kradzież danych do logowania.
Innym przykładem jest próba wyłudzenia danych do konta na Facebooku pod pretekstem weryfikacji wieku w celu uzyskania dostępu do artykułu na temat pandemii lub konfliktu w Ukrainie. W rzeczywistości link prowadzi do spreparowanej strony wzorującej się na Facebooku, umożliwiając przestępcom przejęcie profilu ofiary.
Oszustwa na rynkach finansowych
Pandemia COVID-19 oraz wojna w Ukrainie stały się również pretekstem do licznych prób wyłudzenia środków na rynkach finansowych. Według raportu EY, oszuści wykorzystują strach przed niepewnością i chęć szybkiego zysku, kusząc oferty inwestycji w kryptowaluty, waluty obce czy surowce. Rzekomo mają one gwarantować stałe, bezpieczne i wysokie zyski. W rzeczywistości są to nowe wersje klasycznych piramid finansowych, których celem jest wyłudzenie pieniędzy.
Innym przykładem są fałszywe oferty pracy, w ramach których przestępcy proponują dochód z przekazywania darowizn na walkę z pandemią. W tym schemacie ofiara, pod pretekstem prowizji, dokonuje przelewów na wskazane konta, nieświadomie wspierając proceder prania brudnych pieniędzy.
Ochrona przed oszustwami
Przedstawione powyżej przykłady to zaledwie wycinek rosnącej skali oszustw wykorzystujących trudne czasy pandemii i wojny. Dlatego tak ważne jest, aby być zawsze o krok przed cyberprzestępcami. Kluczowe są czujność, krytyczne myślenie oraz weryfikacja każdej podejrzanej oferty czy wiadomości.
Jeśli zauważysz coś niepokojącego, nie wahaj się zgłosić tego na stronie stop-oszustom.pl. Możesz tam opisać swoje doświadczenie, aby ostrzec innych przed niebezpiecznymi schematami. Razem możemy skuteczniej chronić siebie, naszych bliskich i przedsiębiorstwa przed narastającą falą nadużyć.
