Chciałbym pomóc, ale skąd mam wiedzieć, że to nie oszustwo?
Filantropii towarzyszyły oszustwa i nadużycia od zawsze. Niestety, podczas gdy większość z nas pragnie pomagać innym, są też niestety tacy, którzy wykorzystują naszą życzliwość dla własnych, nielegalnych celów. Jako odpowiedzialny darczyńca, chcę mieć pewność, że mój datek trafi w odpowiednie ręce i posłuży dobrej sprawie. Dlatego też postanowiłem przyglądnąć się bliżej temu, jak odróżnić legalną zbiórkę od oszustwa.
Dlaczego warto sprawdzać zbiórki?
Nawet jeśli na pierwszy rzut oka wszystko wygląda uczciwie, niestety nie możemy ufać tylko pozorom. Oszuści często wykorzystują naszą dobroć, tworząc fałszywe kampanie lub podszywając się pod znane organizacje. Dlatego warto poświęcić chwilę, by dokładnie sprawdzić, z kim mamy do czynienia.
Badania pokazują, że rocznie w samej tylko Polsce tracimy miliony złotych na nielegalne zbiórki. Często są to pieniądze, które mogłyby realnie pomóc potrzebującym. Dlatego tak ważne jest, by nauczyć się odróżniać zbiórkę legalną od oszustwa.
Jak rozpoznać legalną zbiórkę?
Zanim weźmiesz udział w jakiejkolwiek zbiórce, warto zrobić kilka podstawowych rzeczy, by upewnić się, że jest ona legalna. Oto moje wskazówki:
1. Sprawdź status organizacji
Pierwszą rzeczą, którą powinieneś zrobić, to sprawdzenie, czy organizacja prowadząca zbiórkę posiada status organizacji pożytku publicznego (OPP). Listę wszystkich uprawnionych OPP znajdziesz na stronie e-pity.pl. Organizacje te mają prawo do zbierania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.
Jeśli organizacja nie znajduje się na tej liście, to nie oznacza od razu, że jest nielegalna. Mogą to być np. małe, lokalne inicjatywy, które jeszcze nie uzyskały tego statusu. Warto jednak zachować wtedy szczególną ostrożność.
2. Sprawdź numer KRS
Każda organizacja pozarządowa, w tym OPP, musi mieć numer Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Numer ten jest swego rodzaju „dowodem tożsamości” organizacji i powinien być widoczny na jej stronie internetowej lub w materiałach promocyjnych.
Jeśli organizacja nie podaje numeru KRS lub jest on nieprawidłowy, to może to być sygnał ostrzegawczy.
3. Poszukaj opinii i recenzji
Zanim zdecydujesz się wesprzeć daną zbiórkę, warto poszukać informacji na temat organizacji w internecie. Sprawdź, czy ma swoją stronę www, prowadzi media społecznościowe i czy można znaleźć opinie innych darczyńców.
Pamiętaj też, że w sieci można trafić na fałszywe konta podszywające się pod znane organizacje. Dlatego zwróć uwagę, czy profil jest autentyczny i dobrze sprawdzony.
4. Upewnij się, co dokładnie wspierasz
Nie wstydź się zadawać pytań o to, na co dokładnie przeznaczane będą Twoje pieniądze. Organizacja powinna jasno i przejrzyście informować o celu zbiórki.
Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości lub organizacja nie chce udzielić Ci wyjaśnień, lepiej zrezygnuj z wpłaty. Lepiej dmuchać na zimne niż później żałować utraty pieniędzy.
5. Sprawdź, jak organizacja rozlicza się z datków
Legalna organizacja pożytku publicznego ma obowiązek publikowania sprawozdań finansowych ze swojej działalności. Możesz je znaleźć na stronie internetowej organizacji lub w Biuletynie Informacji Publicznej.
Jeśli organizacja nie udostępnia takich informacji lub są one nieczytelne, lepiej wstrzymaj się z wpłatą. Pamiętaj, że jako darczyńca masz prawo wiedzieć, na co zostały przeznaczone Twoje pieniądze.
Historia Janka, który stracił wszystko
Doskonale rozumiem Twoje obawy. Sam kiedyś dałem się nabrać na fałszywą zbiórkę i do dziś żałuję tej decyzji.
Pamiętam, jak kiedyś Janek, mój sąsiad, opowiadał mi o tragicznej sytuacji rodziny chorego na raka chłopca. Przyjaciele Janka stworzyli internetową zbiórkę na leczenie dziecka i Janek, wzruszony tą historią, postanowił wspomóc ją sporą kwotą. Niestety, okazało się, że cała ta historia była zmyślona, a pieniądze trafiły w ręce oszustów.
Janek stracił wszystkie swoje oszczędności i popadł w długi. Do dziś nie może dojść do siebie po tej przykrej sytuacji. Dlatego tak ważne jest, byśmy nauczyli się odróżniać prawdziwe zbiórki od fałszywych.
Jak sprawdzić zbiórkę krok po kroku?
Oczywiście, nie chcę Cię martwić, ale prawda jest taka, że oszuści są coraz bardziej pomysłowi. Dlatego warto mieć pod ręką konkretne narzędzia, które pomogą nam zweryfikować daną zbiórkę.
Oto mój 5-punktowy plan bezpiecznej filantropii:
- Sprawdź status organizacji na liście OPP uprawnionych do zbierania 1% podatku.
- Zweryfikuj numer KRS organizacji na jej stronie internetowej lub w materiałach promocyjnych.
- Poszukaj opinii i recenzji o organizacji w internecie.
- Upewnij się, co dokładnie wspierasz – poproś o jasne informacje na ten temat.
- Sprawdź, jak organizacja rozlicza się z datków – czy publikuje sprawozdania finansowe.
Jeśli wszystko się zgadza, możesz być w miarę spokojny, że Twoje pieniądze trafią w dobre ręce. Pamiętaj jednak, że nawet najlepiej sprawdzone organizacje mogą czasem paść ofiarą oszustw. Dlatego zawsze zachowuj czujność!
Jak wspierać bezpiecznie?
Gdy już masz pewność, że dana zbiórka jest legalna, pora na dalsze działanie. Oto kilka moich sprawdzonych sposobów na bezpieczne wspieranie dobrych inicjatyw:
- Wpłacaj darowizny bezpośrednio na konto organizacji, a nie przez pośredników. Dzięki temu masz pewność, że Twoje pieniądze trafią do właściwego miejsca.
- Korzystaj z zaufanych platform crowdfundingowych, które weryfikują organizacje przed uruchomieniem kampanii.
- Wspieraj organizacje, które znasz i którym ufasz – np. te, w które angażujesz się jako wolontariusz.
- Przekazuj 1% podatku na wybraną organizację pożytku publicznego. To prosty i bezpieczny sposób na wsparcie.
Pamiętaj też, by nigdy nie ulegać presji ze strony organizacji czy zbiórki. Nikt nie powinien Cię nakłaniać do wpłaty, jeśli nie jesteś do tego przekonany.
Podsumowanie
Bezpieczeństwo naszych datków jest niezwykle ważne. Jako odpowiedzialni darczyńcy musimy nauczyć się odróżniać legalne zbiórki od tych, które mogą być oszustwem.
Kluczowe jest, by zawsze dokładnie sprawdzać organizację prowadzącą zbiórkę – jej status, numer KRS, opinie w internecie, cel zbiórki i rozliczanie się z datków. Tylko wtedy możemy mieć pewność, że nasze pieniądze trafią w dobre ręce.
Pamiętajmy też, by wspierać wyłącznie zaufane, sprawdzone organizacje, a nie ulegać presji ze strony nowych, nieznanych nam inicjatyw. Dzięki tej ostrożności możemy z czystym sumieniem pomagać innym i wspierać szczytne cele.
Mam nadzieję, że te wskazówki pomogą Ci zostać bezpiecznym filantropem. Razem możemy zwalczać oszustwa i sprawić, by każda złotówka trafiała do tych, którzy jej najbardziej potrzebują.
