Świat cyfrowych randkowania stał się popularnym narzędziem poszukiwania miłości, ale niestety niesie ze sobą również poważne zagrożenia. Jednym z nich są oszustwa romantyczne (ang. romance scams), które mogą prowadzić do dotkliwych strat finansowych, a także emocjonalnych.
Romance scam to oszustwo polegające na nawiązywaniu fałszywej, romantycznej relacji online w celu wyłudzenia pieniędzy lub innych wartościowych dóbr od ofiary. Przestępcy wykorzystują ludzi szukających miłości, budują z nimi bliską więź, a następnie podstępnie nakłaniają do przekazywania środków finansowych pod różnymi pretekstami.
Geneza i skala problemu
Rozwój technologii i popularność serwisów randkowych online sprawiły, że coraz więcej osób decyduje się na poszukiwanie partnera życiowego za pośrednictwem internetu. Niestety, ta wygoda i szeroka dostępność nowych narzędzi ułatwiają również działanie przestępców.
Według danych Federalnej Komisji Handlu (FTC) w Stanach Zjednoczonych w 2022 roku zgłoszono 64 003 przypadki oszustw romantycznych, a łączna suma strat poniesionych przez ofiary przekroczyła 1 miliard dolarów. Źródło
Inny raport sugeruje, że rzeczywista skala zjawiska może być jeszcze większa, ponieważ wiele oszustw tego typu nie jest nigdzie zgłaszanych. Badacze z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin obliczyli, że w latach 2020-2024 straty spowodowane przez oszustwa rzeźnicze (ang. pig butchering scams), będące odmianą romance scamów, przekroczą 75 miliardów dolarów. Źródło
Dane te pokazują, że romance scamy stanowią poważny i narastający problem, któremu warto się przyjrzeć bliżej.
Mechanizm działania romance scamów
Istota romance scamów polega na budowaniu fałszywej, romantycznej relacji online, w celu wyłudzenia pieniędzy lub innych wartościowych dóbr od ofiary.
Przestępcy zakładają atrakcyjne profile na portalach randkowych lub w mediach społecznościowych, przedstawiając się jako osoby poszukujące miłości. Często podszywają się pod fikcyjne postacie, takie jak amerykańscy żołnierze, bogaci inwestorzy lub sukcesywne biznesmeny.
Stopniowo zdobywają zaufanie ofiary, prowadząc regularne rozmowy i sprawiając, że potencjalna ofiara czuje się doceniana i ważna. W ten sposób manipulują emocjami ofiary, tworząc fałszywe poczucie bezpieczeństwa.
Gdy uda im się nawiązać bliższą relację, pod pretekstem troski o finanse rzekomego ukochanego nakłaniają ofiarę do inwestowania w kryptowaluty lub inne produkty finansowe. Często zaczyna się to od niewielkiej kwoty, która szybko przynosi zyski, co kusi do inwestowania kolejnych, większych sum.
Pieniądze trafiają najczęściej na fałszywe aplikacje lub giełdy do handlu kryptowalutami, które skutecznie udają prawdziwe serwisy, pozwalając na przedstawienie oszukiwanym osobom, jak szybko pomnażane są ich inwestycje. Po wyłudzeniu satysfakcjonującej sumy kontakt się urywa, a ofiara zostaje nie tylko bez pieniędzy, ale przede wszystkim ze złamanym sercem i poczuciem krzywdy.
Nowa odmiana romance scamów: oszustwa rzeźnicze
W ostatnich latach coraz częściej obserwuje się odmianę oszustwa romantycznego określaną jako „pig butchering” (rzeź świń) lub „rzeźnicze oszustwo”. Jest to technika, która łączy wątek emocjonalny z promowaniem fałszywej inwestycji.
Mechanizm działania jest podobny do klasycznego romance scamu, ale z pewnym kluczowym dodatkiem. Oszust najpierw nawiązuje z poszkodowaną osobą relację przyjacielską lub romantyczną, co określane jest jako etap „tuczenia świni”. Następnie nakłania ją do przekazania pieniędzy, np. na zakup kryptowalut.
Kiedy ofiara orientuje się, że jej zasoby finansowe zostały wyczerpane lub zaczyna coś podejrzewać, oszust nagle znika – to etap „zarzynania świni”. Badacze z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin, analizując rynek kryptowalut w kontekście tych oszustw, szacują, że w latach 2020-2024 spowodowane nimi straty przekroczą 75 miliardów dolarów.
Kto pada ofiarą romance scamów?
Ofiarami romance scamów mogą paść osoby w różnym wieku i z różnym statusem materialnym. Jednak pewne cechy lub sytuacja życiowa mogą zwiększać podatność na tego typu oszustwa.
Częściej ofiarami padają osoby:
– samotne i poszukujące partnera życiowego,
– starsze, szczególnie samotne wdowy i wdowcy,
– z niską świadomością zagrożeń w sieci,
– z trudną sytuacją finansową, podatne na obietnice szybkiego zysku.
Niezależnie od profilu demograficznego, każdy może stać się ofiarą romance scamu, jeśli nie zachowa należytej ostrożności podczas randkowania online.
Konsekwencje romance scamów
Ofiary romance scamów ponoszą nie tylko dotkliwe straty finansowe, ale również poważne konsekwencje emocjonalne. Poczucie wstydu, krzywdy i wykorzystania może prowadzić do depresji, lęku, a nawet myśli samobójczych.
Ponadto, w przypadku niektórych odmian oszustw romantycznych, takich jak „rzeź świń”, ofiara może również doświadczyć naruszenia prywatności czy wręcz intymności. Dość często przestępcy wykorzystują zdobyte informacje lub materiały do szantażu.
Skutki romance scamów mogą być długotrwałe i trudne do przezwyciężenia. Ofiary często borykają się z poczuciem winy, wstydu i braku zaufania, co może wpływać na ich dalsze relacje i życie osobiste.
Dlatego tak ważne jest uświadamianie społeczeństwa o zagrożeniach związanych z romance scamami i wyposażanie ludzi w narzędzia, które pomogą im bezpiecznie nawigować w świecie cyfrowych randek.
Jak chronić się przed romance scamami?
Aby uniknąć stania się ofiarą romance scamu, warto przestrzegać kilku podstawowych zasad:
-
Zachowaj ostrożność i ograniczone zaufanie – pamiętaj, że w internecie nigdy nie masz pewności, kim jest osoba po drugiej stronie ekranu.
-
Weryfikuj tożsamość potencjalnego partnera – sprawdzaj dostępne informacje, prosź o zdjęcia z określonej sytuacji, aby potwierdzić jego prawdziwość.
-
Nie spiesz się z nawiązywaniem bliskiej relacji – budowanie autentycznej więzi online wymaga czasu. Bądź czujny, jeśli ktoś zbyt szybko chce stać się Twoim „jedynym”.
-
Nie ulegaj presji finansowej – nigdy nie przekazuj pieniędzy lub innych cennych dóbr osobie poznanej online, nawet jeśli wydaje się wiarygodna.
-
Zaufaj swojej intuicji – jeśli coś wydaje Ci się podejrzane lub zbyt dobre, aby było prawdziwe, zaufaj temu odczuciu.
-
Poszukaj pomocy i wsparcia – w przypadku, gdy padłeś ofiarą romance scamu, zgłoś to na policję i skorzystaj z pomocy specjalistów, np. na stronie stop-oszustom.pl.
Trzymanie się tych zasad może znacząco zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą oszustwa romantycznego. Pamiętaj, aby nigdy nie lekceważyć swoich obaw i zawsze zachowywać zdrowy rozsądek podczas randkowania online.
