Przestępcy kontra Technologia: Jak Podpis Biometryczny Zmienia Grę w Walce z Fałszerstwami
Świat przestępczości podąża za każdym postępem technologicznym. Wraz z rozwojem nowych metod zabezpieczeń, fałszerze nieustannie poszukują sposobów na ich obejście. Jednym z najbardziej wysublimowanych pól zmagań jest dziedzina fałszerstw dokumentów. Jednak czy najnowsza technologia może w końcu położyć kres tej groźnej działalności?
Kryminalistyka kontra Fałszerze: Nieustanna Walka
Fałszowanie dokumentów to proceder tak stary, jak sama historia ludzkości. Już w Kodeksie Hammurabiego znajdziemy zapisy o karaniu za tego typu przestępstwa. Przez wieki metody i formy fałszerstw ewoluowały, zmuszając kryminalistyków do nieustannego poszukiwania nowych sposobów identyfikacji podrabianych dokumentów.
Nowe Odkrycia, Nowe Możliwości
Przełomem w tej dziedzinie okazały się badania nad podpisem biometrycznym, prowadzone w Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji w Warszawie. Jak mówi kom. Anna Przewor, kierownik Zakładu Badań Dokumentów i Technik Audiowizualnych: „Połączenie wiedzy i doświadczenia z zakresu klasycznych badań dokumentów oraz informatycznej pracy zakładu dało w stosunkowo szybkim czasie przełomowy wynik badań”.
Podpis biometryczny, w przeciwieństwie do tradycyjnego podpisu, nie tylko rejestruje obraz, ale także całą serię cech takich jak nacisk, czas kreślenia czy kąty nachylenia. Te parametry, zapisywane w postaci ciągów cyfrowych, okazały się kluczowe w walce z fałszerstwami.
„Nikomu z ekspertów ani osób włączonych do badań jako probanci nie udało się podrobić podpisu autentycznego ze zgodnościami wszystkich zespołów cech nacisku, czasu i tempa nakreślenia tego podpisu” – podkreśla kom. Anna Przewor.
Wyzwania w Badaniu Podpisów Biometrycznych
Choć sama idea wydaje się prosta, praktyczne wdrożenie tej technologii do codziennej pracy kryminalistycznej napotkało na wiele przeszkód. Jednym z pierwszych problemów było samo pozyskanie materiału do badań.
„Wszyscy zleceniodawcy przysyłali nam wydruk takiego podpisu elektronicznego, który kojarzył się z kopią techniczną, kopią kserograficzną rękopisu. Ogólnie krążyła opinia, że tego nie da się zbadać, bo może to być podpis stworzony na potrzeby jednej sprawy przez modyfikację, wklejenie czy montaż” – mówi kom. Anna Przewor.
Kluczowe okazało się zgromadzenie tysięcy próbek porównawczych, co pozwoliło ekspertom na dogłębne zbadanie fenomenu podpisu biometrycznego i opracowanie skutecznych metod jego identyfikacji.
Kolejnym wyzwaniem była różnorodność aplikacji wykorzystywanych do składania takich podpisów. Każda z nich rejestrowała nieco inne parametry, co zmuszało biegłych do nieustannego doskonalenia metod badawczych.
„Aplikacje różnią się od siebie sposobem i ilością zapisywanych cech biometrycznych, co wymusza na biegłych ciągłe doskonalenie metod badawczych. W momencie pojawienia się podpisów złożonych na nowych aplikacjach i urządzeniach konieczne jest ich poznanie i dokładne zweryfikowanie” – dodaje mł. asp. Łukasz Kocielnik.
Sukces Badań i Jego Konsekwencje
Po ponad dwóch latach wytężonej pracy, eksperci z CLKP osiągnęli przełomowy sukces. Udało im się opracować metody pozwalające na kategoryczne opiniowanie w zakresie autentyczności podpisów biometrycznych.
„Badania pozwoliły biegłym na kategoryczne opiniowanie w tym obszarze” – podkreśla kom. Anna Przewor.
Wiadomość o tych osiągnięciach szybko obiegła środowisko kryminalistyczne, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Podczas XIX Wrocławskiego Sympozjum Badań Pisma, po wystąpieniu kom. Anny Przewor, zaczęły napływać do CLKP pytania o możliwość wymiany doświadczeń.
Odkrycia polskich ekspertów mają daleko idące konsekwencje. Podpis biometryczny, jako najbezpieczniejsza forma podpisu elektronicznego, może stać się kluczowym narzędziem w walce z fałszerstwami dokumentów. Stawia to Polskę w awangardzie światowej kryminalistyki.
Klasyczne vs. Biometryczne: Rewolucja w Badaniach Dokumentów
Choć podpis biometryczny otwiera nowy rozdział w badaniach dokumentów, klasyczne metody grafologiczne wciąż odgrywają kluczową rolę. Kom. Anna Przewor wyjaśnia, że „katalog identyfikacyjnych cech pisma i podpisu” składa się z pięciu podstawowych zespołów cech, pozwalających na rzetelną analizę i porównanie materiału dowodowego.
Istotne jest również, aby materiał porównawczy był zgromadzony z zachowaniem takich samych warunków, w jakich powstał dokument kwestionowany. Tylko wtedy biegły może wiarygodnie ocenić autentyczność danego rękopisu czy podpisu.
Nowe technologie nie oznaczają jednak, że tradycyjne metody tracą na znaczeniu. Wręcz przeciwnie – jak podkreśla kom. Anna Przewor, „nie można się nigdy zatrzymać, należy stale się edukować i wdrażać nowe metody badawcze, tak by zawsze być o krok przed fałszerzem”.
Od Anonimów po Dokumenty Powojenne: Różnorodność Wyzwań
Zakres technicznych badań dokumentów prowadzonych w CLKP jest niezwykle szeroki. Obejmuje on nie tylko fałszerstwa dokumentów tożsamości, ale także podrabianie pieczątek, pieczęci, faktur, zaświadczeń, a nawet starych maszyn do pisania.
Wśród ciekawych spraw, którymi zajmują się eksperci, są m.in. analizy anonimów trafiających do Kartoteki Dokumentów Anonimowych. Innym interesującym wyzwaniem są badania dokumentów związanych z procesami reprywatyzacyjnymi, wymagające identyfikacji maszyn do pisania sprzed wielu dziesięcioleci.
„Coraz częściej do policyjnych laboratoriów kryminalistycznych wpływają sprawy dotyczące reprywatyzacji kamienic lub obejmujące dokumenty wykonane przed wojną albo tuż po wojnie. Wówczas zadaniem biegłego jest wskazanie typu maszyny do pisania, na których powstały” – mówi podkom. Anna Jachimczak.
Wyjątkowym wyzwaniem były również badania dokumentów wydobytych z dołów śmierci w Charkowie i Miednoje, przeprowadzone na zlecenie Muzeum Katyńskiego. Eksperci CLKP musieli zmierzyć się z mocno zniszczonymi materiałami, by odsłonić zamazane treści.
„Część dokumentów zachowało się fragmentarycznie, nosiły ślady zabrudzeń i zaplamień, były w bardzo złym stanie. Nakreślono je ręcznie z użyciem atramentu lub grafitu” – wspomina podkom. Anna Jachimczak.
Dzięki specjalistycznym metodom badawczym, udało się odczytać treści tych historycznych dokumentów, dostarczając cennych informacji dla badaczy i rodzin ofiar.
Zapobieganie Fałszerstwom: Rola Komisji ds. Dokumentów Publicznych
Wiedza i doświadczenie ekspertów z CLKP znajdują praktyczne zastosowanie nie tylko w codziennej pracy, ale także w działaniach na rzecz poprawy bezpieczeństwa dokumentów publicznych w Polsce. Biegli aktywnie uczestniczą w pracach Komisji ds. Dokumentów Publicznych, powołanej przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Członkowie Komisji opracowują m.in. rekomendacje dotyczące wzorów dokumentów, takich jak dowody osobiste, paszporty czy prawa jazdy. Dbają też o odpowiednie systemy zabezpieczeń, zasady dystrybucji i personalizacji tych kluczowych dokumentów.
Efektem tych prac jest uruchomienie w 2020 roku Rejestru Dokumentów Publicznych na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Każdy obywatel może tam sprawdzić autentyczność okazywanych mu dokumentów.
„Zatem każdy może, a nawet powinien, dla własnego bezpieczeństwa przeprowadzić weryfikację autentyczności dokumentu przez sprawdzenie jego podstawowych zabezpieczeń” – podkreśla podkom. Anna Jachimczak.
Wnioski: Nieustanna Walka, Nieprzerwany Postęp
Historia fałszerstw dokumentów to nieustanna gra z przestępcami, którzy bezustannie poszukują nowych metod obejścia zabezpieczeń. Jednak postęp technologiczny i zaangażowanie ekspertów kryminalistycznych dają nadzieję na skuteczniejszą walkę z tym procederem.
Podpis biometryczny, jako najbezpieczniejsza forma podpisu elektronicznego, stanowi przełomowe osiągnięcie polskich specjalistów. Dzięki temu narzędziu, walka z fałszerstwami dokumentów wkracza w nową erę. Jednocześnie klasyczne metody grafologiczne wciąż odgrywają kluczową rolę, wymagając nieustannego doskonalenia.
Zaangażowanie ekspertów z CLKP w prace Komisji ds. Dokumentów Publicznych jest kolejnym krokiem w kierunku zapobiegania fałszerstwom. Dzięki temu coraz więcej obywateli może samodzielnie weryfikować autentyczność okazywanych im dokumentów.
Choć walka z przestępcami nigdy się nie skończy, postęp nauki i determinacja kryminalistyków dają nadzieję na skuteczniejsze przeciwdziałanie fałszerstwom dokumentów w przyszłości. Jak podsumowuje kom. Anna Przewor: „Nigdy nie można się zatrzymać, należy stale się edukować i wdrażać nowe metody badawcze, tak by zawsze być o krok przed fałszerzem”.
