Oszuści wyłudzają pieniądze od seniorów – jak się bronić

Metoda „na policjanta” – oszuści wykorzystują zaufanie starszych ludzi

W ostatnich latach coraz częściej dochodzi do oszustw na szkodę seniorów, którzy padają ofiarami zwodniczych schematów opracowanych przez bezwzględnych przestępców. Jeden z najczęściej wykorzystywanych sposobów to metoda „na policjanta”. Jak to działa w praktyce i jak można się bronić przed tego typu oszustwami?

Sprawą, która wstrząsnęła opinią publiczną, był przypadek 77-letniej mieszkanki Krakowa-Bronowic. W kwietniu 2022 roku kobieta padła ofiarą oszustwa, w którym wykorzystano legendę policjanta. Wszystko zaczęło się od telefonu rzekomego pracownika poczty, który wypytywał o dane osobowe i adres seniorki. Następnie kobieta otrzymała połączenie od osoby podającej się za pracownika banku, dopytującej o środki na koncie.

Jednak największe zaskoczenie czekało na 77-latkę, gdy chwilę później zadzwonił do niej mężczyzna, który przedstawił się jako policjant. Przekonywał on, że jej oszczędności mają paść łupem złodziei i przekonał seniorkę, by włożyła wszystkie pieniądze do reklamówki i wyrzuciła je przez balkon. Fałszywy funkcjonariusz zapewniał, że policja odbierze gotówkę, spisze numery banknotów, a następnie zwróci je właścicielce.

Kierowana instrukcjami rzekomego policjanta kobieta uwierzyła, że bierze udział w tajnej akcji i faktycznie wyrzuciła przez balkon 22 000 złotych. Niestety, wbrew obietnicom, pieniądze nigdy nie zostały jej zwrócone. Zrozumiała wtedy, że padła ofiarą perfidnego oszustwa.

Jak działają oszuści?

Metoda „na policjanta” opiera się na budowaniu fałszywego poczucia zaufania i bezpieczeństwa u ofiary. Przestępcy doskonale wiedzą, że osoby starsze charakteryzują się dużą otwartością i skłonnością do pomagania innym. Wykorzystują to, aby wzbudzić w seniorach przekonanie, że znajdują się w niebezpieczeństwie i konieczna jest natychmiastowa reakcja.

Zazwyczaj schemat wygląda następująco:
1. Początkowo do ofiary dzwoni rzekomych pracownik poczty lub banku, który prosi o potwierdzenie danych osobowych i adresu zamieszkania.
2. Wkrótce później seniora kontaktuje mężczyzna podający się za policjanta. Informuje on, że oszczędności starszej osoby są zagrożone i potrzebna jest natychmiastowa akcja, aby je uratować.
3. Fałszywy funkcjonariusz przekonuje ofiarę, aby przygotowała pieniądze i wyrzuciła je przez okno lub umieściła w jakimś miejscu, skąd „policjant” je odbierze. Zapewnia, że po spisaniu numerów banknotów gotówka zostanie niezwłocznie zwrócona.
4. W rzeczywistości pieniądze trafiają w ręce oszustów, a seniora pozostaje bez oszczędności swojego życia.

Sprawcy bardzo często wykorzystują stres i presję czasu, aby sparaliżować zdolność krytycznego myślenia ofiary. Ponadto powoływanie się na autorytet policji budzi poczucie bezpieczeństwa i zaufanie wśród starszych ludzi.

Inne popularne metody wyłudzeń

Schemat „na policjanta” to jednak nie jedyna taktyka stosowana przez nieuczciwych przestępców. Równie popularnym sposobem jest metoda „na wnuczka”.

Oszustwo „na wnuczka”

W tym przypadku przestępcy dzwonią do seniora, podając się za członka jego najbliższej rodziny – najczęściej wnuka. Informują, że mają pilną potrzebę pieniędzy, np. z powodu wypadku lub innej nagłej sytuacji. Wzbudzają w ofierze poczucie zagrożenia i natychmiastowej konieczności pomocy. Następnie przekonują starszą osobę, aby jak najszybciej przekazała im gotówkę lub dane dostępowe do konta bankowego.

Oszustwa na fałszywe zbiórki i nagrody

Inną częstą metodą jest wyłudzanie pieniędzy pod pretekstem fikcyjnych zbiórek charytatywnych lub rzekomych wygranych w konkursach. Oszuści dzwonią do seniorów, informując o konieczności uiszczenia opłaty, aby odebrać rzekomo wygraną nagrodę lub wesprzeć potrzebującą osobę. Ofiara, ulegając emocjom, przekazuje nieznanym osobom swoje oszczędności.

Oszustwa na fałszywych pracowników firm

Kolejna metoda to podszywanie się pod pracowników różnych instytucji, takich jak administracja, ZUS lub firmy energetyczne. Przestępcy informują seniora o konieczności uregulowania zaległych płatności lub dopłaty i namawiają na natychmiastowe przekazanie gotówki.

Łączącym czynnikiem tych schematów jest umiejętne manipulowanie emocjami starszych ludzi, wzbudzanie poczucia zagrożenia i presji czasu, a także powoływanie się na autorytet instytucji, która rzekomo potrzebuje pomocy ofiary.

Jak chronić się przed oszustami?

Chociaż metody stosowane przez przestępców stają się coraz bardziej wyrafinowane, istnieją skuteczne sposoby, aby ustrzec się przed tego typu wyłudzeniami. Oto kilka kluczowych zasad, które warto znać:

1. Zachowaj ostrożność w kontaktach z nieznajomymi. Nigdy nie udzielaj osobistych informacji ani nie realizuj poleceń otrzymywanych nieoczekiwanie przez telefon lub internet, nawet jeśli osoba podaje się za przedstawiciela instytucji.

2. Zweryfikuj tożsamość rozmówcy. Jeśli ktoś dzwoni, podając się za członka rodziny lub funkcjonariusza, poproś o podanie więcej szczegółów. Następnie skontaktuj się z prawdziwą osobą (np. wnukiem) lub zadzwoń na policję, aby potwierdzić informacje.

3. Nie ulegaj presji czasu. Oszuści często próbują wywrzeć na ofierze presję, aby zmusiła ją do szybkiej reakcji. Pamiętaj, że nigdy nie powinieneś działać pod presją.

4. Pytaj i rozmawiaj z bliskimi. Nie obawiaj się prosić o pomoc lub wyjaśnienie osoby, której ufasz. Podziel się swoimi obawami i wątpliwościami z rodziną lub przyjaciółmi.

5. Zgłaszaj podejrzane sytuacje. Jeśli doszło do próby oszustwa lub masz wątpliwości co do intencji rozmówcy, niezwłocznie skontaktuj się z organami ścigania.

Wiedza i świadomość zagrożeń to klucz do ochrony przed wyrafinowanymi metodami działania oszustów. Warto także pamiętać, że przestępcy stale udoskonalają swoje techniki, dlatego stała czujność i ostrożność są niezbędne, aby ustrzec się przed ich perfidnymi machinacjami.

Jak postępować, gdy już padnie się ofiarą oszustwa?

Niestety, nawet zachowując najwyższą ostrożność, seniorzy mogą paść ofiarą sprytnych manipulacji przestępców. Co wtedy należy zrobić?

Najważniejsze to jak najszybciej zgłosić incydent na policję. Funkcjonariusze niezwłocznie podejmą czynności w celu ustalenia sprawców i odzyskania utraconych środków. Nie należy też obawiać się o konsekwencje – ofiary oszustw nie ponoszą żadnej odpowiedzialności.

Równie istotne jest poinformowanie najbliższej rodziny lub zaufanych osób. Wsparcie bliskich może okazać się nieocenione w tej trudnej sytuacji. Warto także skontaktować się z organizacjami pomagającym seniorom, które mogą udzielić porady prawnej i psychologicznej.

Choć strata oszczędności życia to ogromny cios, nie należy poddawać się rozpaczy. Zgłoszenie sprawy organom ścigania oraz otoczenie opieką najbliższych dają realną szansę na odzyskanie utraconych pieniędzy, a także ochronę przed kolejnymi próbami wyłudzeń.

Podsumowanie

Przedstawione przykłady pokazują, że przestępcy nieustannie poszukują coraz to nowych metod, by wyłudzać pieniądze od seniorów. Wykorzystują przy tym ludzką dobroć, ufność i chęć niesienia pomocy, aby pozbawić starsze osoby ich ciężko odłożonych oszczędności.

Jednakże, wiedza i czujność to najlepsza broń w walce z oszustami. Przestrzeganie podstawowych zasad ostrożności, weryfikowanie tożsamości rozmówców oraz szybkie reagowanie na podejrzane sytuacje mogą uchronić seniorów przed staniem się ofiarami perfidnych machinacji.

Jeśli jednak najgorsze się stanie i ktoś padnie ofiarą wyłudzenia, niezwłoczne zgłoszenie sprawy organom ścigania oraz wsparcie najbliższych może okazać się kluczowe w odzyskaniu utraconych pieniędzy. Pamiętajmy – ofiara oszustwa nie ponosi żadnej winy, a jedynie winna jest nieuczciwość i bezwzględność przestępców.

Tylko poprzez edukację, wzajemną troskę i czujność możemy skutecznie chronić seniorów przed narastającą falą cyfrowych i telefonicznych wyłudzeń. Dlatego warto stale przypominać starszym osobom w naszym otoczeniu o zagrożeniach i sposobach obrony przed nimi. Wspólnie możemy uczynić nasz świat bezpieczniejszym miejscem.