Bezpieczny senior online broń się przed wyłudzeniami

Jak oszuści wykorzystują ufność starszych ludzi, by wyłudzać pieniądze

Seniorzy są niestety szczególnie narażeni na różnego rodzaju oszustwa internetowe. Przestępcy wykorzystują ich ufność, nieznajomość nowych technologii oraz chęć pomocy innym, by skłonić ich do przekazania poufnych danych lub pieniędzy. Jeden z takich przykładów to historia pani Marii, która padła ofiarą działalności grupy oszustów podszywających się pod brokerów inwestycyjnych.

Historia pani Marii – naiwna inwestycja, bolesne straty

Pani Maria, 68-letnia emerytka z Warszawy, od kilku lat interesowała się rynkiem finansowym. Choć sama nie była bardzo biegła w obsłudze komputera, to chętnie czytała artykuły online o bezpiecznych inwestycjach i różnych formach pomnażania oszczędności. Pewnego dnia na jednym z portali informacyjnych natknęła się na reklamę platformy inwestycyjnej GlobalMaxis. Zachęcająca oferta zysku bez ryzyka szybko przykuła jej uwagę.

„Wyglądało to bardzo profesjonalnie. Nawet zdjęcia ludzi, którzy mieli być zadowolonymi klientami, wydawały się przekonujące. Nie mogłam się oprzeć wrażeniu, że to naprawdę dobra okazja” – wspomina pani Maria.

Kobieta skontaktowała się z numerem telefonu podanym w reklamie. Rozmówca, przedstawiający się jako doradca inwestycyjny Samuel, zapewnił ją, że platforma GlobalMaxis to w pełni legalna i bezpieczna firma, działająca legalnie w rajach podatkowych. Zapewniał też, że większość inwestorów osiąga tam wspaniałe zyski sięgające nawet kilkuset procent w krótkim czasie.

„Samuel był niezwykle przekonujący. Mówił, że nie muszę się na niczym znać, bo on wszystkim pokieruje. Wystarczy, że dam mu dostęp do mojego komputera, a on zajmie się inwestowaniem za mnie. Brzmiało to zbyt pięknie, by mogło być prawdą, ale dałam się nabrać.” – opowiada pani Maria.

Kobieta, uwiedziona obietnicami łatwego zarobku, zdecydowała się zainwestować swoje oszczędności. Zainstalowała na komputerze oprogramowanie zdalnego pulpitu, które umożliwiło Samuelowi pełną kontrolę nad jej urządzeniem. W ciągu kolejnych dni systematycznie przekazywała na wskazywane przez niego konta coraz większe sumy pieniędzy, wierząc w obietnice szybkich zysków.

„Na początku inwestowałam niewielkie sumy, ale z czasem Samuel coraz bardziej mnie nakręcał, twierdząc, że im więcej zainwestuję, tym większe będą moje zyski. Namawiał mnie, bym wzięła pożyczkę, by móc zainwestować jeszcze więcej. Głupio, że dałam się na to nabrać.” – mówi z żalem pani Maria.

Niestety, historia pani Marii skończyła się tragicznie. Kiedy po kilku tygodniach chciała wypłacić obiecane zyski, okazało się, że cała platforma GlobalMaxis była jedynie elegancką fasadą dla przestępczego procederu. Kobieta straciła wszystkie swoje oszczędności – ponad 120 000 złotych.

„Kiedy zdałam sobie sprawę, że to wszystko było oszustwem, byłam zdruzgotana. Nie mogłam w to uwierzyć. Przecież ten Samuel wydawał się taki miły i godny zaufania. Nigdy bym nie pomyślała, że może mnie tak okraść.” – łzy napływały do oczu pani Marii podczas relacjonowania tej historii.

Jak działa ten rodzaj oszustwa?

Historia pani Marii to niestety nie odosobniony przypadek. Oszustwa na tzw. „pseudoinwestycjach” stają się coraz powszechniejsze, a seniorzy są jedną z najczęściej atakowanych grup. Mechanizm działania grupy przestępczej, która wykorzystała ufność pani Marii, jest dość typowy dla tego rodzaju oszustw.

Kluczowe etapy działania oszustów:

Atrakcyjna reklama i pozory legalności: Przestępcy zakładają fikcyjne, lecz profesjonalnie wyglądające platformy inwestycyjne, często z zagranicznych rajów podatkowych. Reklamują je jako pewną drogę do szybkiego zarobku, wykorzystując zdjęcia rzekomych zadowolonych klientów i celebrytów.
Metoda socjotechniczna: Oszuści nawiązują kontakt telefoniczny z potencjalnymi ofiarami, posługując się perswazyjną, ale pozornie pomocną i życzliwą postawą. Przekonują seniorów, że nie muszą się na niczym znać, bo oni wszystkim pokierują.
Przejęcie kontroli nad urządzeniem ofiary: Wprowadzają ofiarę w instalację oprogramowania do zdalnego dostępu, co umożliwia im pełną kontrolę nad komputerem lub smartfonem seniora.
Stopniowe wyłudzanie coraz większych sum: Wykorzystując zdobyte zaufanie i naiwność ofiary, nakłaniają ją do systematycznego przekazywania coraz wyższych kwot, obiecując nierealne zyski.
Zerwanie kontaktu i brak możliwości odzyskania pieniędzy: W momencie, gdy ofiara chce wypłacić rzekome zyski, przestępcy zrywają kontakt, a pieniądze znikają bez śladu w zagranicznych rachunkach.

Taka działalność jest nie tylko niezwykle szkodliwa dla seniorów, ale również trudna do zwalczenia. Oszuści często działają z zagranicznych rajów podatkowych, gdzie trudno jest ich ścigać. Dodatkowo, wykorzystują socjotechnikę, by nakłonić ofiary do dobrowolnego przekazywania środków. W efekcie, starsi ludzie tracą całe swoje oszczędności, które stanowiły niekiedy dorobek ich całego życia.

Jak uchronić seniorów przed tego typu wyłudzeniami?

Aby zapobiegać tego typu oszustwom, niezbędne jest kompleksowe podejście, obejmujące edukację, profilaktykę oraz ścisłą współpracę służb z organizacjami działającymi na rzecz ochrony praw seniorów.

1. Edukacja i zwiększanie świadomości

Kluczowe jest podnoszenie poziomu wiedzy wśród seniorów na temat zagrożeń związanych z nowymi technologiami. Należy uświadamiać starsze osoby, jak łatwo można paść ofiarą socjotechniki i perswazji stosowanej przez przestępców. Edukacja powinna obejmować:

Informowanie o mechanizmach działania oszustw na fikcyjnych inwestycjach
Uczenie, jak rozpoznawać podejrzane oferty i zachowania manipulacyjne
Wskazywanie, gdzie szukać pomocy i jak zgłaszać podejrzane sytuacje

Ważną rolę w tym zakresie mogą odegrać organizacje senioralne, ośrodki pomocy społecznej, a także funkcjonariusze policji, prowadząc cykliczne spotkania i prelekcje.

2. Wzmocnienie mechanizmów ochronnych

Oprócz edukacji, niezbędne jest również wzmocnienie mechanizmów prawnych i organizacyjnych, które będą chronić seniorów przed wyłudzeniami. Kluczowe działania to m.in.:

Upowszechnianie bezpłatnych narzędzi do kontroli zdalnego dostępu, np. oprogramowania antywirusowego
Ułatwienie seniorom kontaktu z organami ścigania w przypadku podejrzenia oszustwa
Wzmocnienie współpracy policji z organizacjami senioralnymi w celu szybszego reagowania

Takie kompleksowe podejście, łączące edukację z wzmocnieniem mechanizmów ochronnych, może stanowić skuteczną barierę przed narastającą falą wyłudzeń.

3. Wzmocnienie współpracy międzyinstytucjonalnej

Walka z oszustwami na „pseudoinwestycjach” wymaga także ścisłej współpracy różnych instytucji – organów ścigania, urzędów, organizacji pozarządowych oraz mediów. Tylko wspólne działania na wielu płaszczyznach mogą przynieść trwałe efekty:

Policja powinna intensywnie ścigać sprawców, niezależnie od tego, gdzie działają
Urzędy powinny jak najszybciej blokować podejrzane platformy internetowe
Organizacje senioralne muszą być partnerami w edukacji i szybkim reagowaniu
Media mogą odegrać kluczową rolę w nagłaśnianiu takich spraw i ostrzeganiu społeczeństwa

Kompleksowe podejście z udziałem różnych podmiotów może znacząco ograniczyć skalę tego rodzaju przestępczości.

Jak ustrzec się przed podobnymi oszustwami?

Choć skala zagrożenia jest duża, a przestępcy coraz bardziej wyrafinowani, to istnieje kilka praktycznych sposobów, które mogą pomóc seniorom uniknąć bycia ofiarą takich oszustw:

Zachowaj ostrożność przy nowych, nieznanych ofertach inwestycyjnych. Jeśli coś wydaje się zbyt atrakcyjne, by mogło być prawdziwe – prawdopodobnie jest to oszustwo.
Nigdy nie instaluj oprogramowania zdalnego dostępu na swoim komputerze lub telefonie na prośbę obcych osób. Pozwala to przestępcom na pełną kontrolę nad twoimi danymi.
Nie przekazuj osobom z internetu haseł, loginów ani danych karty płatniczej. Takie informacje nigdy nie powinny być udostępniane osobom, których nie znasz osobiście.
Skonsultuj podejrzane oferty z zaufanymi osobami, np. rodziną lub doradcą finansowym. Unikaj podejmowania pochopnych decyzji inwestycyjnych.
Zgłaszaj wszelkie niepokojące sytuacje na policję lub do organizacji senioralnych. Szybka reakcja może pomóc w zidentyfikowaniu i zatrzymaniu przestępców.

Pamiętajmy, że seniorzy stanowią grupę szczególnie narażoną na ten rodzaj oszustw. Dlatego tak ważne jest, by chronić ich przed skutkami tych niebezpiecznych i coraz powszechniejszych praktyk.

Na koniec warto podkreślić, że niezależnie od wieku, każdy z nas powinien zachować czujność i rozwagę, gdy przychodząc do nas z propozycjami inwestycyjnymi czy pożyczkowymi. Należy pamiętać, że za pozorami legalności i rzekomymi zyskami mogą kryć się niebezpieczni przestępcy, gotowi wyłudzić nasze oszczędności.