Nie daj się okraść przez fałszywych wnuków – poznaj metody obrony

Historia Barbary – ofiary „oszustwa na wnuczka”

Barbara, 82-letnia emerytka z Warszawy, była pewnego dnia zaskoczona niespodziewanym telefonem od rzekomego wnuka. Mężczyzna w panice prosił o pilną pomoc finansową, twierdząc, że wpadł w kłopoty i potrzebuje natychmiast 15 000 złotych, by uniknąć poważnych konsekwencji. Zdenerwowana i zmartwiona Barbara bez wahania udała się do banku, by wypłacić żądaną kwotę. Przekazała pieniądze nieznanemu kurierowi, który wkrótce się pojawił. Dopiero później zorientowała się, że padła ofiarą oszustwa. Prawdziwy wnuk Barbary był bezpieczny, a mężczyzna na telefonie okazał się zwykłym złodziejem.

Niestety historia Barbary nie jest odosobniona. Przestępcy coraz częściej wykorzystują zaufanie i emocje seniorów, by wyłudzić od nich pieniądze. Metoda „oszustwa na wnuczka” to jedna z najbardziej rozpowszechnionych technik oszukiwania osób starszych. Sprawcy podszywają się pod członków rodziny, wzbudzając poczucie zagrożenia i pilnej potrzeby udzielenia pomocy.

Jak działają sprawcy „oszustwa na wnuczka”?

Mechanizm „oszustwa na wnuczka” jest stosunkowo prosty, ale niestety niezwykle skuteczny. Przestępcy zdobywają informacje o seniorach, często z ogólnodostępnych źródeł, takich jak Internet czy książki telefoniczne. Następnie dzwonią do ofiary, podając się za członka rodziny – najczęściej wnuka lub inną bliską osobę. Wykorzystując emocje starszej osoby, szybko tworzą fikcyjną historię, w której potrzebują pilnej pomocy finansowej.

Sprawcy z reguły proszą o przekazanie gotówki przez kuriera lub wysłanie na wskazane konto bankowe. Ofiara, zaniepokojona i pragnąca pomóc bliskiej osobie, nie sprawdza tożsamości rozmówcy i bez wahania spełnia prośbę. Niestety dopiero później orientuje się, że padła ofiarą oszustwa.

Przestępcy doskonale wykorzystują podatność i zaufanie seniorów. Liczą na to, że w obliczu sytuacji kryzysowej osoby starsze nie będą w stanie racjonalnie zweryfikować tożsamości rozmówcy. Liczą również na to, że ofiary nie powiadomią na czas właściwych organów i nie zgłoszą kradzieży.

Skala problemu i konsekwencje oszustw

Według danych Komendy Głównej Policji, tylko w 2021 roku odnotowano ponad 6 tysięcy zgłoszeń dotyczących „oszustw na wnuczka”. Łączna suma strat przekroczyła 100 milionów złotych. Eksperyment przeprowadzony przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów pokazał, że aż 40% osób powyżej 65 roku życia może paść ofiarą tego typu przestępstwa.

Konsekwencje „oszustwa na wnuczka” są dotkliwe nie tylko dla samych ofiar, ale także dla ich rodzin. Utrata oszczędności lifetime’u może drastycznie pogorszyć sytuację materialną seniora, zmuszając go do rezygnacji z podstawowych wydatków. Wielu starszych ludzi, będąc świadomymi swojej naiwności, zapada na depresję lub inne choroby psychiczne. Poderwane zaufanie do bliskich utrudnia im również dalsze funkcjonowanie w społeczeństwie.

Ponadto tego typu oszustwa często wiążą się z szerszymi konsekwencjami. Przestępcy mogą wykorzystać skradzione dane osobowe ofiary do dalszych wyłudzeń, zaciągania kredytów lub innych nielegalnych działań. Seniorzy stają się również potencjalnymi ofiarami kolejnych prób wyłudzenia.

Jak uchronić się przed „oszustwem na wnuczka”?

Aby ustrzec się przed tego typu oszustwami, należy przede wszystkim zachować ostrożność i sceptycyzm podczas nieoczekiwanych telefonów od rzekomo bliskich osób. Oto kilka praktycznych porad:

Zweryfikuj tożsamość rozmówcy: Jeśli ktoś podaje się za członka rodziny, poproś o podanie szczegółów, które tylko prawdziwy krewny powinien znać, np. daty urodzenia, imion rodzeństwa czy nazwy ulubionego zwierzaka. Następnie skontaktuj się z innymi bliskimi, by potwierdzić, że rzeczywiście potrzebują pomocy.
Nigdy nie przekazuj pieniędzy nieznanym osobom: Jeśli ktoś prosi o pilną pomoc finansową, odmów i poproś, by zadzwonił do innych członków rodziny. Nigdy nie wysyłaj pieniędzy na wskazane konto ani nie przekazuj gotówki kurierowi.
Naucz się mówić „nie”: Seniorzy często czują się zobowiązani do natychmiastowej pomocy, nawet jeśli coś wydaje im się wątpliwe. Naucz się stanowczo odmawiać, jeśli sytuacja budzi Twoje podejrzenia.
Bądź czujny na podejrzane telefony: Jeśli ktoś dzwoni, podając się za członka rodziny i proszący o pilną pomoc, natychmiast poproś o weryfikację tożsamości. Nie wahaj się zakończyć rozmowy, jeśli coś wydaje Ci się podejrzane.
Powiadamiaj odpowiednie organy: Jeśli padłeś ofiarą oszustwa, niezwłocznie zgłoś to na Policję oraz do banku, by zablokować transakcje. Pamiętaj, że im szybciej zareagujesz, tym większa szansa na odzyskanie utraconych pieniędzy.
Edukuj siebie i bliskich: Rozmawiaj z rodziną i przyjaciółmi na temat zagrożeń związanych z „oszustwem na wnuczka”. Dziel się wiedzą i ostrzegaj innych przed podobnymi próbami wyłudzeń.

Zachowanie czujności, weryfikacja informacji oraz umiejętność mówienia „nie” to kluczowe elementy obrony przed tego typu oszustwami. Pamiętajmy, że przestępcy licząc na ludzką życzliwość i podatność seniorów, mogą sięgać po coraz bardziej wyrafinowane techniki. Dlatego wiedza i czujność to najskuteczniejsza broń w walce z „oszustwem na wnuczka”.

Przypadek Janiny – oszukana na „metodzie na ZUS”

Janina, 75-letnia emerytka z Krakowa, odebrała pewnego dnia telefon od mężczyzny podającego się za pracownika ZUS-u. Nieznajomy poinformował ją, że w związku z wprowadzonymi zmianami, musi ona pilnie dopłacić 3500 złotych, aby uniknąć wstrzymania wypłaty renty. Zdenerwowana i przestraszona Janina niezwłocznie udała się do banku, by wykonać przelew na wskazane konto.

Dopiero po kilku dniach, gdy skontaktowała się z prawdziwym pracownikiem ZUS-u, odkryła, że padła ofiarą oszustwa. Rzekomym urzędnikiem okazał się bowiem sprytny przestępca, który wykorzystał jej zaufanie i strach przed utratą świadczeń emerytalnych.

Metoda „na ZUS” jest kolejnym popularnym sposobem wyłudzania pieniędzy od seniorów. Sprawcy podają się za pracowników różnych instytucji, takich jak ZUS, KRUS czy Urząd Skarbowy, informując o rzekomych zaległościach lub konieczności dopłaty. Wykorzystując strach i zagubienie osób starszych, nakłaniają je do natychmiastowego uregulowania fikcyjnych zobowiązań.

Podobnie jak w przypadku „oszustwa na wnuczka”, ofiary tracą swoje oszczędności, a przestępcy często wykorzystują zdobyte dane do dalszych nielegalnych działań. Janina, oprócz utraty 3500 złotych, musiała radzić sobie z poczuciem wstydu i lęku przed utratą świadczeń.

Jak uniknąć oszustwa „na ZUS”?

Aby ustrzec się przed „metodą na ZUS”, należy stosować podobne środki ostrożności jak w przypadku „oszustwa na wnuczka”:

Nigdy nie przekazuj pieniędzy nieznanym osobom telefonicznie: Jeśli ktoś dzwoni, podając się za pracownika ZUS-u czy innej instytucji i żąda natychmiastowej dopłaty, odmów i poproś o kontakt w innej formie.
Zweryfikuj tożsamość rozmówcy: Poproś o podanie imienia, nazwiska oraz innych szczegółów identyfikacyjnych. Następnie skontaktuj się bezpośrednio z daną instytucją, by potwierdzić prawdziwość informacji.
Nie ulegaj presji i żądaniom natychmiastowej reakcji: Przestępcy liczą na to, że strach i panika seniorów spowodują, iż nie będą oni w stanie racjonalnie ocenić sytuacji. Zachowaj spokój i nie podejmuj decyzji pod presją czasu.
Powiadom rodzinę i służby: Jeśli masz podejrzenia, że ktoś próbuje Cię oszukać metodą „na ZUS”, niezwłocznie poinformuj o tym najbliższych oraz Policję. Dzięki szybkiej reakcji zwiększysz szanse na powstrzymanie przestępców.
Edukuj siebie i innych: Rozmawiaj z rodziną i przyjaciółmi na temat zagrożeń związanych z metodą „na ZUS”. Dziel się wiedzą, aby chronić siebie i osoby w Twoim otoczeniu.

Seniorzy stanowią szczególnie podatną grupę na tego typu oszustwa ze względu na czynniki takie jak samotność, zaufanie do instytucji oraz obawy o własną sytuację materialną. Dlatego kluczowe jest, aby osoby starsze oraz ich bliscy byli świadomi zagrożeń i potrafili skutecznie im przeciwdziałać.

Podsumowanie – jak chronić się przed oszustwami

Przypadki „oszustwa na wnuczka” oraz „metody na ZUS” pokazują, jak sprytni i bezwzględni mogą być przestępcy, którzy celują w osoby starsze. Wykorzystując ich podatność, emocje oraz zaufanie do instytucji, potrafią wyłudzić ogromne sumy pieniędzy, przynosząc ofiarom dotkliwe straty materialne i psychiczne.

Aby ustrzec się przed podobnymi próbami oszukania, seniorzy oraz ich bliscy powinni pamiętać o kilku kluczowych zasadach:

Zachowaj czujność i sceptycyzm: Nie ufaj bezkrytycznie osobom, które kontaktują się z Tobą nieoczekiwanie, zwłaszcza gdy proszą o pilną pomoc finansową.
Weryfikuj informacje i tożsamość rozmówcy: Żądaj potwierdzenia tożsamości i kontaktuj się bezpośrednio z instytucjami, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania.
Nigdy nie przekazuj pieniędzy nieznanym osobom: Odmów, jeśli ktoś nalega na natychmiastową wpłatę lub odbiór gotówki.
Informuj rodzinę i służby o podejrzanych sytuacjach: Szybka reakcja zwiększa szanse na powstrzymanie oszustów i odzyskanie straconych środków.
Edukuj siebie i innych na temat zagrożeń: Dziel się wiedzą, aby chronić siebie i bliskich przed naciągaczami.

Tylko zachowanie czujności, weryfikacja informacji oraz stanowczość w odmawianiu mogą skutecznie uchronić seniorów przed coraz bardziej wyrafinowanymi metodami oszustw. Wiedza i czujność to najlepsza broń w walce z naciągaczami.