Nieuctciwe metody wyłudzania pieniędzy od starszych osób
W ostatnim czasie odnotowuje się coraz więcej przypadków prób oszukiwania seniorów przez przestępców podszywających się pod różne instytucje zaufania publicznego. Jedną z popularnych metod jest „oszustwo na wnuczka”, ale oszuści nie cofają się również przed korzystaniem z wizerunku policjantów czy pracowników instytucji finansowych. Celem jest jedno – wyłudzenie pieniędzy od najbardziej narażonych na te nieetyczne praktyki osób.
„Wnuczek” w potrzebie
Klasyczny schemat „oszustwa na wnuczka” wygląda następująco. Przestępca dzwoni do starszej osoby, podając się za bliskiego krewnego – najczęściej wnuczka, siostrzeńca lub kuzyna. Przedstawia zmyśloną historię, w której potrzebuje pilnej pomocy finansowej – na przykład na pokrycie kosztów leczenia lub nagłego zakupu samochodu. Ofiara, przekonana, że pomaga swojemu bliskiemu, godzi się udzielić pożyczki. Oszust prosi wtedy, by pieniądze odebrał dla niego ktoś zaufany, na przykład kolega lub sąsiad, i często tłumaczy, że z powodu wstydu nie może tego zrobić osobiście.
Taka sytuacja dotknęła panią Marię, 82-letnią mieszkankę Warszawy. Kilka miesięcy temu odebrała telefon od mężczyzny podającego się za jej wnuka Michała. Mężczyzna poinformował panią Marię, że miał poważny wypadek samochodowy i pilnie potrzebuje pieniędzy na pokrycie kosztów leczenia. Przerażona kobieta bez wahania zgłosiła się do banku, by wypłacić 15 000 złotych. Następnie przekazała gotówkę nieznanemu mężczyźnie, który odebrał pieniądze w określonym miejscu. Dopiero po rozmowie z prawdziwym wnukiem pani Maria zorientowała się, że padła ofiarą oszustwa.
„Byłam tak zdenerwowana i spanikowana, że nie pomyślałam racjonalnie. Naprawdę wierzyłam, że to mój wnuk potrzebuje pomocy” – wspomina kobieta. Niestety, pieniądze przepadły, a oszust jak kamień w wodę. Pani Maria do dziś obwinia się, że dała się nabrać na tę perfidną metodę wyłudzania pieniędzy.
Policjanci w potrzebie
Inną używaną przez oszustów metodą jest podszywanie się pod funkcjonariuszy Policji lub Centralnego Biura Śledczego. Przestępcy dzwonią do ofiary i informują ją, że jej bliski członek rodziny wpadł w poważne tarapaty. Następnie przekonują starszą osobę, że jedynym sposobem, by uniknąć poważnych konsekwencji, jest przekazanie gotówki „funkcjonariuszowi”, który ma się pojawić pod wskazanym adresem.
Pan Andrzej, 71-letni mieszkaniec Gdańska, doświadczył tego rodzaju oszustwa. Kilka tygodni temu odebrał telefon od mężczyzny podającego się za policjanta z Centralnego Biura Śledczego. Rozmówca poinformował pana Andrzeja, że jego syn jest podejrzewany o udział w nielegalnej działalności i aby uniknąć poważnych konsekwencji, musi wpłacić 25 000 złotych na wskazane konto. Przerażony mężczyzna nie zwlekał i udał się do banku, by wypłacić i przekazać żądaną sumę.
„Byłem przekonany, że jeśli nie pomogę synowi, ten trafi do więzienia. Nie zadawałem zbyt wielu pytań, bo bałem się, że opóźni to procedurę ratowania go” – relacjonuje pan Andrzej. Dopiero po pewnym czasie zorientował się, że padł ofiarą perfidnego oszustwa i że jego syn nigdy nie miał żadnych problemów z prawem.
Jak uniknąć bycia ofiarą?
Aby ustrzec się przed tego typu nielegalnymi praktykami, należy zachować szczególną ostrożność. Po pierwsze, nigdy nie należy przekazywać pieniędzy nieznanym osobom, nawet jeśli podają się one za członków rodziny lub funkcjonariuszy. Zawsze warto zweryfikować taką informację, kontaktując się bezpośrednio z osobami, których rzekomo dotyczy problem.
„Najważniejsze, by nie dać się sprowokować i zachować zimną krew. Przestępcy liczą na to, że strach i panika sprawią, iż ofiara nie będzie w stanie logicznie myśleć i podejmować racjonalnych decyzji” – radzi Joanna Kubacka, ekspertka ds. bezpieczeństwa seniorów.
Ponadto warto mieć pod ręką numery telefonów do najbliższych członków rodziny, by móc natychmiast skontaktować się i upewnić, że rzeczywiście potrzebują pomocy. „Jeśli ktoś dzwoni, podając się za krewnego, zawsze warto zapytać o szczegóły, które mogłyby potwierdzić jego tożsamość. Można też zaproponować, że oddzwonimy pod znany nam numer telefonu tej osoby” – dodaje ekspertka.
W przypadku, gdy ktoś podaje się za funkcjonariusza, należy zachować szczególną ostrożność. Policjanci nigdy nie proszą telefonicznie o przekazanie pieniędzy lub współpracy w żadnych operacjach. Jeśli ktoś twierdzi, że jest funkcjonariuszem i potrzebuje naszej pomocy, warto zadzwonić na numer alarmowy 112 lub bezpośrednio na komendę, by zweryfikować te informacje.
Jak działają oszuści podszywający się pod instytucje?
Metody stosowane przez przestępców, którzy podszywają się pod instytucje, są niezwykle wyrafinowane. Często wykorzystują oni nowoczesne technologie, aby uwiarygodnić swoją tożsamość i wzbudzić zaufanie potencjalnej ofiary.
Spoofing i phishing
Jednym z popularnych narzędzi używanych przez oszustów jest spoofing, czyli podszywanie się pod numery telefoniczne lub adresy e-mail znanych i godnych zaufania instytucji. W ten sposób potrafią przekonująco odegrać rolę pracownika banku, policjanta lub innego urzędnika.
„Przestępcy często wykorzystują także techniki phishingowe, wysyłając fałszywe wiadomości e-mail, które mają nakłonić ofiarę do podania poufnych danych lub zainstalowania złośliwego oprogramowania” – tłumaczy Paweł Nowak, ekspert ds. cyberbezpieczeństwa.
Takie komunikaty mogą wyglądać bardzo autentycznie, podszywając się pod znane marki lub instytucje finansowe. Zawierają one na przykład informacje o rzekomych problemach z kontem bankowym ofiary i prośbę o zalogowanie się na podaną stronę internetową w celu weryfikacji danych.
Presja czasu i groźby
Kolejną charakterystyczną cechą metod stosowanych przez oszustów jest wywieranie presji na ofiarę. Przestępcy często podkreślają pilny charakter sprawy i grożą poważnymi konsekwencjami, jeśli ofiara nie podejmie natychmiastowego działania. Może to być na przykład groźba aresztowania lub utraty oszczędności.
„Celem jest wzbudzenie u starszych osób stresu i paniki, które uniemożliwią im racjonalne myślenie i podjęcie właściwej decyzji” – wyjaśnia ekspertka Joanna Kubacka. Ofiary są przekonywane, że jedynym sposobem na uniknięcie problemów jest natychmiastowe przekazanie pieniędzy lub podanie poufnych danych.
Wykorzystanie technologii
Oszuści coraz częściej sięgają po zaawansowane narzędzia technologiczne, aby uwiarygodnić swoją tożsamość. Mogą na przykład podszyć się pod numery telefonów należące do instytucji zaufania publicznego lub wykorzystać oprogramowanie do podmiany numeru telefonu w wyświetlanym ID rozmówcy.
Ponadto, fałszywe strony internetowe służące do wyłudzania danych są tworzone w sposób, który ma imitować autentyczne serwisy banków, urzędów czy firm. Często zawierają one nawet logo i grafiki znanych marek, by wzbudzić zaufanie ofiary.
Jak ustrzec się przed oszustwami?
Aby uniknąć bycia ofiarą tego typu nieetycznych praktyk, należy zachować szczególną czujność i ostrożność. Oto kilka kluczowych rad, które mogą pomóc w skutecznej obronie przed oszustami:
- Nigdy nie przekazuj pieniędzy nieznanym osobom, nawet jeśli podają się one za członków rodziny lub funkcjonariuszy.
- Zawsze weryfikuj tożsamość rozmówcy, kontaktując się bezpośrednio z osobami, których sprawa rzekomo dotyczy.
- Zachowaj spokój i nie daj się sprowokować do pochopnych decyzji. Przestępcy liczą na Twój stres i panikę.
- Nie otwieraj podejrzanych wiadomości e-mail ani załączników, szczególnie tych, które wzywają do natychmiastowego działania.
- Sprawdzaj uważnie adresy stron internetowych, na które masz być przekierowany – upewnij się, że są to autentyczne serwisy instytucji.
- Nigdy nie podawaj poufnych danych, takich jak loginy, hasła czy numery kart, na żądanie nieznanych osób.
- Bądź czujny na wszelkie próby wyłudzenia informacji telefonicznie lub przez Internet – natychmiast przerwij taką rozmowę.
- Informuj najbliższych o próbach oszukania Cię, by mogli Ci pomóc w weryfikacji i podjęciu właściwych kroków.
Pamiętaj – ostrożność i czujność to klucz do bezpieczeństwa. Warto również dzielić się wiedzą na temat tych nieetycznych praktyk z osobami starszymi w Twoim otoczeniu, by mogli ustrzec się przed staniem się ofiarami oszustów.
Podsumowanie
Oszustwa, w których przestępcy podszywają się pod instytucje zaufania publicznego, stają się coraz powszechniejsze. Starsze osoby są szczególnie narażone na te nieetyczne praktyki, dlatego tak ważne jest, by były one świadome niebezpieczeństw i wiedziały, jak się chronić.
Kluczem do obrony jest zachowanie czujności, ostrożności i zdrowego rozsądku. Nigdy nie należy przekazywać pieniędzy nieznanym osobom ani podawać poufnych danych na żądanie. Zawsze warto zweryfikować tożsamość rozmówcy i skontaktować się z bliskimi, by upewnić się, że sprawa jest autentyczna.
Edukacja i wzajemna troska mogą pomóc w ochronie seniorów przed perfidnymi metodami stosowanymi przez oszustów. Dzielmy się wiedzą, ostrzegajmy najbliższych i wspólnie czuwajmy nad naszym bezpieczeństwem.
