Uważaj na metody oszustów – historia 72-letniej emerytki
Pani Jadwiga, 72-letnia emerytka z Warszawy, była przez lata wzorem gospodarności. Przez trzydzieści lat systematycznie odkładała pieniądze na „czarną godzinę”, budując solidne oszczędności, na które mogła liczyć w razie nieprzewidzianych wydatków czy trudności. Niestety, jej długoletnie wysiłki zostały brutalnie zniweczone przez przebiegłego oszusta, który wyłudził od niej wszystkie zgromadzone środki.
Wszystko zaczęło się niewinnie – Pani Jadwiga odebrała telefon od osoby podającej się za pracownika banku, który poinformował ją o podejrzanej aktywności na jej koncie. Rzekomym celem rozmowy było chronienie oszczędności seniorki przed cyberatakami. Oszust przekonująco tłumaczył, że konieczne jest natychmiastowe zabezpieczenie środków przez zainstalowanie specjalnego oprogramowania na komputerze Pani Jadwigi.
Nie mając powodu, by podejrzewać chęć oszukania, kobieta zaufała rozmówcy i poddała się jego instrukcjom. Nieświadomie zainstalowała na swoim komputerze aplikację, która dała przestępcy pełen dostęp do jej komputera, a co za tym idzie – do jej konta bankowego. Wykorzystując te uprawnienia, złodziej dokonał serii przelewów, wyprowadzając z oszczędności seniorki 170 tysięcy złotych.
Co gorsze, nie poprzestał na tym. Wykorzystując skradzione dane, oszust wziął również na nazwisko Pani Jadwigi kredyt w wysokości 80 tysięcy złotych. Bank, mimo że kobieta nawet nie wiedziała o zaciągnięciu zobowiązania, przyznał mu pożyczkę, a następnie wypłacił pieniądze na wskazane konto. Seniorka została zmuszona do spłacania tego długu.
Banki nie zawsze stoją po stronie ofiar
Historia Pani Jadwigi to jeden z wielu podobnych przypadków, z jakimi muszą się mierzyć konsumenci. Niestety, często nie mogą liczyć na pełne wsparcie banków w odzyskaniu utraconych środków. Jak pokazuje analiza skarg składanych do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), instytucje finansowe nie zawsze wywiązują się z ustawowego obowiązku zwrotu pieniędzy klientom, którzy padli ofiarą oszustwa.
Zgodnie z przepisami, banki mają obowiązek niezwłocznego zwrotu kwoty nieautoryzowanej transakcji lub przywrócenia rachunku do stanu sprzed wystąpienia takiej transakcji. Wyjątkiem są sytuacje, gdy:
– Zgłoszenie konsumenta nastąpiło później niż 13 miesięcy po transakcji,
– Istnieje uzasadnione podejrzenie oszustwa ze strony konsumenta, o czym bank zawiadomił organy ścigania.
Jak wynika z ustaleń UOKiK, niektóre banki często odmawiają zwrotu skradzionych pieniędzy, powołując się na to, że transakcja została prawidłowo uwierzytelniona. Tymczasem sam fakt uwierzytelnienia nie oznacza, że konsument autoryzował daną operację lub działał w sposób umyślny bądź z rażącego niedbalstwa.
Co więcej, Prezes UOKiK wskazuje, że banki mogą wprowadzać klientów w błąd w odpowiedziach na reklamacje, nie przedstawiając dowodów, że to konsument ponosi winę za zaistniałą sytuację. W efekcie wiele osób, które padły ofiarą oszustwa, rezygnuje z dochodzenia swoich praw, zniechęconych negatywną reakcją instytucji finansowych.
Jak uchronić się przed podobnymi oszustwami?
Opisany przypadek Pani Jadwigi pokazuje, że uważność i czujność to kluczowe cechy, jeśli chcemy ustrzec się przed wyłudzeniami. Oto kilka praktycznych porad, które pomogą chronić nasze oszczędności:
1. Zachowaj szczególną ostrożność przy kontaktach telefonicznych.
Nigdy nie udostępniaj przez telefon danych logowania do bankowości ani innych poufnych informacji, nawet jeśli rozmówca podaje się za pracownika instytucji finansowej. W razie jakichkolwiek wątpliwości rozłącz się i zweryfikuj informacje, kontaktując się samodzielnie z bankiem.
2. Uważaj na podejrzane linki i aplikacje.
Nigdy nie klikaj w linki otrzymane w wiadomościach SMS lub e-mail, nawet jeśli rzekomo pochodzą od banku czy innej instytucji. Podobnie – nie instaluj aplikacji na polecenie telefonującego, gdyż mogą one umożliwić przestępcom przejęcie kontroli nad Twoim urządzeniem.
3. Monitoruj swoje konto i transakcje.
Regularnie sprawdzaj historię operacji na swoim koncie bankowym. Szybkie wykrycie nieautoryzowanych ruchów zwiększa szansę na odzyskanie utraconych środków.
4. Zgłaszaj niezwłocznie wszelkie podejrzane sytuacje.
Jeśli stwierdzisz, że Twoje dane zostały skradzione lub ktoś dokonał nieautoryzowanych transakcji, natychmiast skontaktuj się z bankiem i zgłoś sprawę na policję. Im szybciej zareagujesz, tym większe są szanse na odzyskanie pieniędzy.
5. Korzystaj z usług BIK.
Rozważ wykupienie usługi alertu w Biurze Informacji Kredytowej. Dzięki temu będziesz otrzymywać powiadomienia, jeśli ktoś podejmie próbę zaciągnięcia kredytu na Twoje dane.
6. Stosuj zasadę ograniczonego zaufania.
Pamiętaj, że nawet jeśli ktoś podaje się za pracownika banku, policjanta czy inną osobę godną zaufania, nie oznacza to, że możesz mu bezgranicznie wierzyć. Zachowaj ostrożność i zdrowy rozsądek, szczególnie w kwestiach finansowych.
Choć przypadek Pani Jadwigi jest przykładem dramatycznej sytuacji, w której seniorka straciła ciężko wypracowane oszczędności, jej historia może posłużyć jako ważna lekcja dla wszystkich, którzy chcą ustrzec się przed podobnymi oszustwami. Zachowanie czujności i stosowanie podstawowych środków ostrożności to klucz do bezpieczeństwa naszych finansów.
Banki pod lupą Prezesa UOKiK
Opisana historia Pani Jadwigi to niestety tylko jeden z wielu przypadków, z jakimi muszą się mierzyć konsumenci padający ofiarą cyberprzestępców. W odpowiedzi na rosnącą skalę problemu, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) Tomasz Chróstny podjął zdecydowane działania, mające na celu ochronę praw klientów instytucji finansowych.
Prezes UOKiK wszczął postępowania wyjaśniające wobec aż 18 banków, aby zbadać, w jaki sposób instytucje te radzą sobie z rosnącą liczbą skarg na nieautoryzowane transakcje oraz jak reagują na reklamacje konsumentów w takich sytuacjach. Wstępne ustalenia wskazują, że banki często nie wypełniają ustawowego obowiązku zwrotu pieniędzy klientom, którzy padli ofiarą oszustwa.
Zgodnie z przepisami, bank powinien niezwłocznie, w ciągu jednego dnia roboczego, zwrócić konsumentowi kwotę nieautoryzowanej transakcji lub przywrócić stan rachunku sprzed jej dokonania. Wyjątkiem są sytuacje, gdy:
– Klient zgłosił incydent po upływie 13 miesięcy,
– Bank ma uzasadnione podejrzenie, że to klient działał w sposób oszukańczy.
Tymczasem, jak wynika z ustaleń UOKiK, niektóre banki odmawiają zwrotu skradzionych pieniędzy, powołując się jedynie na fakt, że transakcja została prawidłowo uwierzytelniona. Nie biorą jednak pod uwagę, że mogła ona zostać dokonana bez wiedzy i zgody konsumenta.
Co więcej, instytucje finansowe mogą wprowadzać klientów w błąd w odpowiedziach na reklamacje, nie przedstawiając dowodów na winę poszkodowanego. W efekcie wielu konsumentów rezygnuje z dochodzenia swoich praw, zniechęconych negatywną postawą banków.
Prezes UOKiK podkreśla, że banki mają nie tylko obowiązek zwrotu pieniędzy, ale również zapewnienia takich środków bezpieczeństwa, które ograniczą działania oszustów. Sama prawidłowość uwierzytelnienia transakcji nie jest wystarczająca – istotne jest, by konsument dokonywał jej świadomie i dobrowolnie.
W ramach prowadzonych postępowań, Urząd wystosował wezwania do 18 banków, by przedstawiły wyjaśnienia i dokumenty dotyczące sposobu rozpatrywania reklamacji związanych z nieautoryzowanymi transakcjami. Prezes UOKiK zapowiada, że w przypadku stwierdzenia naruszeń, instytucje finansowe mogą zostać ukarane karami sięgającymi nawet 10% ich obrotu.
Intensywne działania UOKiK mają na celu wywarcie presji na sektor bankowy, aby instytucje te lepiej chroniły interesy konsumentów i rzetelnie reagowały na zgłoszenia oszustw. Tylko w ten sposób można skutecznie przeciwdziałać rosnącemu problemowi wyłudzeń i zapewnić poszkodowanym adekwatne wsparcie.
Podsumowanie – jak uniknąć podobnego losu
Historia Pani Jadwigi to przykład dramatycznych konsekwencji, jakie może nieść ze sobą nieuwaga i naiwność w kwestiach finansowych. Choć banki mają ustawowy obowiązek ochrony środków klientów, w praktyce nie zawsze wywiązują się z tego zadania w sposób satysfakcjonujący.
Dlatego też, oprócz działań podejmowanych przez organy państwowe, kluczową rolę odgrywa nasza własna czujność i stosowanie podstawowych środków ostrożności. Tylko zachowanie zdrowego rozsądku i ograniczone zaufanie do nieznanych osób może uchronić nas przed podobnym losem, jak seniorka z Warszawy.
Pamiętajmy, że cyberprzestępcy nieustannie wymyślają nowe sposoby na wyłudzanie pieniędzy. Dlatego stała czujność, wnikliwe sprawdzanie każdej podejrzanej sytuacji oraz szybka reakcja w przypadku podejrzenia kradzieży danych to niezbędne elementy ochrony naszych oszczędności. Dzięki tym prostym środkom możemy skutecznie zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą oszustwa.
