Jak rozpoznać i uchronić się przed e-mailowymi naciągaczami

Uważaj na wiadomości, które mogą cię wrobić

Witam! Nie wiem, jak to się dzieje, ale wydaje się, że każdego dnia otrzymujemy coraz więcej podejrzanych wiadomości e-mail. Czy to rzekoma pomoc w wypłacie ogromnej nagrody, czy prośba o pilne przesłanie danych osobowych – oszuści nieustannie wymyślają nowe sposoby, aby nas zmanipulować. Nie ma co się dziwić, że coraz więcej osób pada ofiarą cyberprzestępstw. Musimy jednak pamiętać, że naciągacze liczą na naszą naiwność i nieuwagę. Dlatego nie możemy dać się złapać na ich kruczki. W tym artykule pokażę ci, jak rozpoznać typowe sztuczki phishingowe i jak się przed nimi uchronić.

Czym jest phishing i jak działa?

Słowo „phishing” brzmi trochę jak „fishing”, czyli łowienie ryb. I nie jest to przypadek – cyberprzestępcy stosują podobną taktykę. Tak jak wędkarz zarzuca przynętę, aby złowić rybę, tak oni wyłudzają od nas cenne informacje, podszywając się pod zaufane instytucje.

Phishing to jedna z najpopularniejszych form oszustw internetowych. Polega ona na rozsyłaniu fałszywych wiadomości e-mail lub SMS-ów, które mają skłonić nas do ujawnienia naszych danych logowania, numeru karty kredytowej lub innych poufnych informacji. Według danych CSIRT NASK, w 2019 roku zarejestrowano aż 6484 incydentów związanych z oszustwami internetowymi, z czego 4100 dotyczyło właśnie ataków phishingowych.

Cyberprzestępcy podszywają się pod firmy kurierskie, urzędy, operatorów telekomunikacyjnych, a nawet naszych znajomych. Celem jest wyłudzenie danych, które następnie mogą być wykorzystane do kradzieży pieniędzy lub tożsamości. Wiadomości phishingowe są często bardzo dobrze przygotowane, aby wyglądać na autentyczne. Mogą zawierać linki do fałszywych stron internetowych lub załączniki z zainfekowanym oprogramowaniem.

Szczególnie niebezpieczną odmianą phishingu jest tzw. spear-phishing, który jest ukierunkowany na konkretną osobę. Atakujący dokładnie rozpoznają swoją ofiarę, poznają jej relacje i dane, a wiadomość jest spersonalizowana, by wzbudzić zaufanie. To dlatego tak ważne jest, aby być wyjątkowo ostrożnym, gdy otrzymujemy podejrzane wiadomości, nawet od znajomych.

Jak rozpoznać wiadomość phishingową?

Zastanawiasz się, jak odróżnić prawdziwe wiadomości od tych podejrzanych? Oto kilka kluczowych sygnałów ostrzegawczych:

Nieznany nadawca – Jeśli wiadomość przychodzi od osoby, której nie znasz, bądź czujesz, że coś jest nie tak, zignoruj ją.
Naglący ton – Oszuści często próbują wzbudzić w nas poczucie pilności, abyśmy szybko zareagowali. Uważaj na sformułowania typu „Twoje konto zostanie zawieszone w ciągu 24 godzin” lub „Musisz natychmiast potwierdzić swoje dane”.
Prośba o dane osobowe – Żadna legalna firma nigdy nie będzie prosić cię o hasła, numery kart kredytowych czy inne poufne informacje przez e-mail.
Niespójne elementy – Sprawdź adres e-mail nadawcy, wygląd graficzny wiadomości, a nawet drobne błędy ortograficzne. Mogą one wskazywać, że masz do czynienia z fałszywką.
Niezamówione załączniki lub linki – Nigdy nie otwieraj załączników ani nie klikaj w linki z nieznanych źródeł. Mogą one zawierać złośliwe oprogramowanie.
Brak personalizacji – Autentyczne wiadomości od firm zazwyczaj zawierają twoje imię i inne indywidualne informacje. Jeśli wiadomość jest ogólna, to sygnał ostrzegawczy.

Pamiętaj, że nie musisz reagować od razu. Lepiej zaczekaj chwilę i dokładnie zweryfikuj wiadomość, zanim podejmiesz jakiekolwiek działanie.

Co zrobić, gdy otrzymam podejrzaną wiadomość?

Jeśli masz wątpliwości co do autentyczności wiadomości, oto co możesz zrobić:

Nie klikaj w żadne linki ani nie otwieraj załączników – Mogą one zawierać złośliwe oprogramowanie, które zainfekuje twój komputer.
Sprawdź nadawcę – Jeśli wiadomość rzekomo pochodzi od znanej ci firmy lub osoby, zweryfikuj adres e-mail. Często cyberprzestępcy używają adresów bardzo podobnych do prawdziwych.
Skontaktuj się bezpośrednio z firmą – Jeśli wiadomość dotyczy twojego konta w danej instytucji, zadzwoń na oficjalny numer lub wejdź na stronę internetową, aby potwierdzić autentyczność.
Zgłoś wiadomość jako spam – Zaznacz ją w swojej skrzynce odbiorczej jako podejrzaną, aby dostawca poczty e-mail mógł zidentyfikować i zablokować takie wiadomości w przyszłości.
Poinformuj właściwe organy – Jeśli masz uzasadnione podejrzenie, że padłeś ofiarą oszustwa, niezwłocznie zgłoś to na policję lub do prokuratury. Możesz również przesłać wiadomość do zespołu CERT Polska, który zajmuje się reagowaniem na incydenty bezpieczeństwa w sieci.

Pamiętaj, że im szybciej zareagujesz, tym większa szansa, że unikniesz poważnych konsekwencji. Oszuści liczą na naszą nieuwagę, dlatego musimy być czujni.

Jak się chronić przed e-mailowymi naciągaczami?

Zapobieganie to klucz do bezpieczeństwa w sieci. Oto kilka praktycznych wskazówek, które pomogą ci ustrzec się przed phishingiem:

Aktualizuj swoje oprogramowanie – Regularne aktualizacje systemów operacyjnych, przeglądarek internetowych i innych programów mogą łatać luki bezpieczeństwa wykorzystywane przez cyberprzestępców.
Korzystaj z silnych haseł – Używaj unikalnych, trudnych do odgadnięcia haseł do wszystkich swoich kont. Rozważ również włączenie uwierzytelniania dwuskładnikowego.
Bądź ostrożny w mediach społecznościowych – Uważaj, jakie informacje o sobie i swojej pracy udostępniasz, gdyż mogą one posłużyć do przygotowania spersonalizowanego ataku.
Sprawdzaj adresy stron i linki – Zanim klikniesz w link, sprawdź, czy prowadzi on na prawdziwą stronę danej firmy. Uważaj na skrócone adresy URL.
Ufaj intuicji – Jeśli coś wydaje ci się podejrzane, zaufaj swojemu wewnętrznemu głosowi. Lepiej dmuchać na zimne i zignorować wiadomość.
Edukuj siebie i bliskich – Podziel się tą wiedzą z rodziną i przyjaciółmi. Razem będziecie mogli lepiej chronić się przed oszustami.

Pamiętaj, że choć nie da się całkowicie wyeliminować zagrożenia, to możemy znacznie ograniczyć ryzyko, będąc uważnymi i ćwicząc zdrowe nawyki bezpieczeństwa. Strona internetowa stop-oszustom.pl to świetne źródło, gdzie znajdziesz więcej informacji i porad, jak ustrzec się przed internetowymi naciągaczami.

Podsumowanie

E-mailowe oszustwa to poważny problem, z którym mierzy się coraz więcej osób. Cyberprzestępcy stale wymyślają nowe sposoby, aby nas złapać w swoją sieć. Dlatego musimy być czujni i nauczyć się rozpoznawać typowe sygnały ostrzegawcze. Pamiętaj – nigdy nie klikaj w podejrzane linki ani nie otwieraj załączników, zawsze weryfikuj nadawcę i w razie wątpliwości skontaktuj się bezpośrednio z firmą. Tylko dzięki świadomości i odpowiednim nawykam bezpieczeństwa możemy skutecznie uchronić się przed naciągaczami.