Szybka ewolucja przestępczości
Pamiętam, jak na początku pandemii COVID-19 czułem się całkowicie zagubiony. Jako ktoś, kto od lat śledzi przestępczość finansową, nagle wszystko wydawało się zupełnie inne. Moje dotychczasowe doświadczenie i wiedza przestawały mieć zastosowanie, a nowe zagrożenia pojawiały się w zastraszającym tempie. Pandemia całkowicie zmieniła krajobraz przestępczości finansowej, stawiając przed nami zupełnie nowe wyzwania.
Jeszcze kilka lat temu większość oszustw związanych była z tradycyjnymi metodami, takimi jak wyłudzanie kredytów, kradzież tożsamości czy inżynieria społeczna. Tymczasem wystarczyło kilka miesięcy, by przestępcy szybko się dostosowali i zaczęli wykorzystywać nowe możliwości, jakie dała nam pandemia. Nagle zaobserwowaliśmy gwałtowny wzrost ransom-ware’u, phishingu, fałszywych zbiórek charytatywnych i całej masy nowych, wyrafinowanych schematów.
Zgodnie z raportem OECD, w czasie pandemii nastąpił również wzrost wykorzystywania kryptowalut do prania brudnych pieniędzy oraz finansowania działalności nielegalnej. Przestępcy coraz śmielej korzystają z luk prawnych i technologicznych, by ukryć swoje nielegalne działania.
Nowe trendy w przestępczości finansowej
Jednym z najgroźniejszych trendów, jaki zaobserwowaliśmy, jest gwałtowny wzrost różnego rodzaju oszustw związanych z pomocą pandemiczną. Oszuści natychmiast zaczęli wykorzystywać programy rządowe mające na celu wsparcie przedsiębiorców i osób indywidualnych dotkniętych kryzysem. Fałszywe wnioski o pożyczki, granty czy świadczenia to obecnie jedna z najczęstszych form przestępczości finansowej.
Równie niepokojący jest rozwój cyberprzestępczości. Jak wynika z raportu Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, liczba ataków typu ransomware wzrosła o ponad 150% w porównaniu z okresem sprzed pandemii. Przestępcy coraz częściej infekują komputery oraz urządzenia mobilne szkodliwym oprogramowaniem, blokując dostęp do danych i żądając okupu za przywrócenie ich działania.
Co więcej, obserwujemy także gwałtowny wzrost różnego rodzaju oszustw inwestycyjnych. Wykorzystując strach i niepewność wywołane pandemią, przestępcy kuszą rzekomo „pewnymi” i „bezpiecznymi” inwestycjami, które w rzeczywistości okazują się całkowitymi oszustwami. Nieuczciwi gracze rynkowi rozkwitają w czasach kryzysu.
Wyzwania dla organów ścigania
Pandemia postawiła również przed organami ścigania ogromne wyzwania. Nagle musieli się mierzyć z zupełnie nowymi, nieznanymi wcześniej formami przestępczości. Co gorsza, znaczna część tych działań przeniosła się do internetu, co znacznie utrudnia wykrywanie i ściganie sprawców.
Jak wynika z moich rozmów z funkcjonariuszami policji, nie nadążają oni za tempem zmian i ewolucją metod działania przestępców. Często brakuje im odpowiedniego przeszkolenia oraz narzędzi, by móc skutecznie walczyć z cyberprzestępczością. Dodatkowo, ograniczenia pandemiczne znacznie utrudniły prowadzenie tradycyjnych śledztw.
W obliczu tych wyzwań, organy ścigania muszą jak najszybciej dostosować swoje strategie i metody działania. Konieczne jest nie tylko intensywne szkolenie funkcjonariuszy, ale także ścisła współpraca międzynarodowa i wymiana informacji. Tylko wspólne, skoordynowane wysiłki mogą pomóc w skutecznej walce z nową falą przestępczości finansowej.
Rola instytucji finansowych
Nie sposób mówić o zwalczaniu przestępczości finansowej w pandemii bez podkreślenia kluczowej roli instytucji finansowych. To one znajdują się na pierwszej linii frontu, stając oko w oko z coraz to nowszymi metodami oszustw.
Banki, firmy ubezpieczeniowe i inne podmioty muszą nieustannie doskonalić swoje systemy wykrywania i przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy. Muszą także ściśle współpracować z organami ścigania, by dzielić się informacjami i wspólnie zwalczać przestępczość.
Jak podkreśla raport Project Syndicate, pandemia COVID-19 uświadomiła nam, że żyjemy w globalnie powiązanym świecie. Dlatego kluczowe jest, aby instytucje finansowe patrzyły szerzej i angażowały się w międzynarodową współpracę. Tylko skoordynowane, wielostronne działania mają szansę skutecznie przeciwstawić się nowym wyzwaniom.
Rola społeczeństwa
Choć zwalczanie przestępczości finansowej wydaje się leżeć przede wszystkim w gestii organów ścigania i instytucji finansowych, to w rzeczywistości wszyscy jesteśmy za to odpowiedzialni. Społeczeństwo odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu i wykrywaniu oszustw.
Każdy z nas musi być czujny i uważny, szczególnie w czasach, gdy przestępcy stają się coraz bardziej pomysłowi i wyrafinowani. Musimy nieustannie aktualizować naszą wiedzę na temat nowych trendów w przestępczości, uważnie czytać zawarte w nich ostrzeżenia i dzielić się tymi informacjami z naszymi bliskimi.
Co więcej, inicjatywy takie jak „Stop Oszustom” pokazują, że nawet pojedyncze osoby mogą mieć realny wpływ na walkę z przestępczością finansową. Zgłaszanie podejrzanych działań, ostrzeganie innych i aktywne zaangażowanie w edukację to niezwykle ważne elementy w tej walce.
Tylko wspólnymi siłami – organów ścigania, instytucji finansowych i społeczeństwa – możemy stawić czoła nowym wyzwaniom, jakie pandemia postawiła przed nami w obszarze przestępczości finansowej. To niełatwe zadanie, ale jestem przekonany, że jeśli będziemy działać razem, to pokonamy tę walkę.
