Kampanie crowdfundingowe pełne fałszywych obietnic – jak tego uniknąć?
Ostatnio wszyscy jesteśmy zalewani kolejnymi kuszącymi kampaniami crowdfundingowymi na różnych popularnych platformach. Produkty, które wyglądają niesamowicie, a obietnice dotyczące ich działania brzmią dosłownie jak z science fiction. Niestety nie wszystkie z nich okazują się być tym, czym się reklamują. Zbyt często kończy się to rozczarowaniem i stratą pieniędzy dla inwestorów.
To nie jest oczywiście nowe zjawisko – podstępne kampanie crowdfundingowe towarzyszą nam już od lat. Wystarczy przypomnieć sobie choćby głośną sprawę Coolest Cooler, która stała się symbolem tego typu oszustw. Projekt ten obiecywał przygotowanie wszechstronnego chłodziarko-głośnika-blendera-i-wiele-innych na imprezy na świeżym powietrzu. Zebrał ponad 13 milionów dolarów, ale do dziś większość inwestorów nie doczekała się swojego zamówienia. A takich przykładów jest znacznie więcej.
Badania przeprowadzone przez ekspertów z zakresu cyberbezpieczeństwa pokazują, że oszustwa crowdfundingowe to problem, który nasila się z każdym rokiem. Coraz więcej ludzi, kusząc wizją łatwych pieniędzy, daje się nabrać na pięknie opakowane, ale puste w środku projekty. Co gorsza, przestępcy stale udoskonalają swoje metody, przez co coraz trudniej jest odróżnić autentyczne pomysły od tych fałszywych.
Jako wielki entuzjasta innowacyjnych projektów technologicznych, od lat z dużą uwagą przyglądam się kolejnym kampaniom crowdfundingowym. I niestety, muszę stwierdzić, że większość z nich to zwykłe naciągactwo. Oczywiście, zdarzają się też wiarygodne i uczciwe inicjatywy, które realnie zmieniają rzeczywistość na lepsze. Ale stanowią one zdecydowaną mniejszość.
Dlaczego kampanie crowdfundingowe tak często kończą się fiaskiem?
Jedną z głównych przyczyn jest fakt, że na platformach crowdfundingowych niemal każdy może założyć kampanię i zebrać pieniądze, niezależnie od realnych umiejętności i możliwości. Twórcy często nie mają doświadczenia w produkcji i dystrybucji, a co najważniejsze – w rzetelnym zarządzaniu projektem. Kiedy już uda im się zebrać wymaganą kwotę, okazuje się, że nie są w stanie wywiązać się z obietnicy.
Kolejnym problemem jest niska weryfikacja pomysłów przez platformy crowdfundingowe. Większość z nich skupia się głównie na przyciągnięciu jak największej liczby kampanii, a nie na sprawdzeniu ich wiarygodności. W efekcie, na tych serwisach znajdziemy dziesiątki, a nawet setki projektów, które są z góry skazane na porażkę.
Wreszcie, sami twórcy kampanii często umyślnie wprowadzają inwestorów w błąd. Kuszą nierealistycznymi obietnicami, manipulują danymi lub celowo ukrywają kluczowe informacje. Wszystko po to, by zebrać jak najwięcej pieniędzy, a potem zniknąć. Niestety, na platformach crowdfundingowych tego typu naciągaczy nie brakuje.
Jak więc ustrzec się przed takimi oszustwami? Oto kilka sprawdzonych sposobów:
1. Zachowaj zdrowy sceptycyzm
Nie daj się unieść emocjom i wizji rewolucyjnego produktu. Zawsze podchodź do kampanii crowdfundingowych z przymrużeniem oka. Jeśli coś wydaje ci się zbyt piękne, aby mogło być prawdziwe – prawdopodobnie tak właśnie jest.
2. Sprawdź dokładnie twórców projektu
Zanim zdecydujesz się wesprzeć daną inicjatywę, dokładnie przeanalizuj, kto stoi za nią. Poszukaj informacji na temat doświadczenia, kompetencji i dotychczasowych osiągnięć twórców. Sprawdź, czy mają oni już za sobą jakieś zrealizowane projekty.
3. Przeanalizuj plan produkcji i dystrybucji
Przyjrzyj się uważnie harmonogramowi realizacji projektu i sposobom, w jaki twórcy planują produkować oraz dostarczać zamówione produkty. Jeśli brakuje konkretów lub pojawiają się nierealistyczne założenia, trzymaj się z daleka.
4. Nie daj się zwieść pięknej oprawie
Pamiętaj, że atrakcyjna strona internetowa, profesjonalne wizualizacje i efektowne wideo to niekoniecznie gwarancja rzetelności projektu. Często są one jedynie przykrywką dla braku prawdziwej zawartości.
5. Bądź ostrożny z nowo powstałymi firmami
Jeśli za kampanią stoi zupełnie nowa firma, bez żadnej historii działalności, podchodź do niej ze szczególną ostrożnością. Większość wiarygodnych projektów jest tworzona przez doświadczonych specjalistów.
6. Unikaj projektów z nierealnie wysokimi celami finansowania
Jeśli kwota, którą twórcy próbują zebrać, wydaje się być mocno zawyżona w stosunku do realnych kosztów produkcji i dystrybucji, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest to zwykłe naciąganie inwestorów.
7. Sprawdzaj aktualizacje i komunikację twórców
Śledź uważnie wszelkie komunikaty i aktualizacje publikowane przez twórców projektu. Jeśli są one niespójne, nieregularne lub w ogóle ich brakuje – może to sygnalizować problemy.
8. Unikaj projektów z niejasną strategią wyjścia
Jeśli nie jest jasne, co stanie się z pieniędzmi w przypadku, gdy kampania zakończy się porażką, lepiej zrezygnuj z wsparcia. Rzetelni twórcy zawsze mają przygotowany plan awaryjny.
9. Nie daj się naciągnąć na „przedsprzedaż”
Bardzo często twórcy kampanii crowdfundingowych próbują namówić nas na przedpłatę za produkty, które nawet jeszcze nie istnieją. Unikaj tego typu ofert, chyba że masz stuprocentową pewność co do rzetelności projektu.
Przestrzeganie tych kilku podstawowych zasad z pewnością pomoże ci uniknąć przykrych rozczarowań związanych z udziałem w nieuczciwych kampaniach crowdfundingowych. Pamiętaj, że inwestowanie w innowacyjne projekty może być ekscytujące, ale wymaga też zachowania zdrowego rozsądku.
Oczywiście, nie wszystkie kampanie crowdfundingowe są z góry skazane na porażkę. Zdarzają się również te, które realnie zmieniają świat na lepsze. Ale żeby je wyłowić, trzeba naprawdę uważnie przyglądać się każdemu projektowi. I nigdy nie zapominać, że jeśli coś wydaje się zbyt piękne, aby mogło być prawdziwe – prawdopodobnie tak właśnie jest.
Dlatego zanim zdecydujesz się wesprzeć jakąkolwiek kampanię crowdfundingową, dobrze się zastanów. Czy naprawdę wierzysz w dany projekt? Czy jesteś przekonany o rzetelności i kompetencjach jego twórców? Jeśli szczerze odpowiesz sobie na te pytania, unikniesz wielu przykrych niespodzianek.
A jeśli mimo wszystko padniesz ofiarą oszustwa – nie denerwuj się. Nie jesteś sam. Takie przypadki niestety coraz częściej się zdarzają. Najważniejsze, żeby wyciągnąć z tego naukę i być jeszcze bardziej ostrożnym w przyszłości. Pamiętaj, że na stronie stop-oszustom.pl zawsze znajdziesz praktyczne porady, jak chronić się przed różnego rodzaju nadużyciami.
