Nie daj się nabrać na mistyfikacje i fałszerstwa!
Pamiętam, jak zaczynałem swoją przygodę z kolekcjonowaniem sztuki. Byłem wtedy pełen entuzjazmu, ale też wiele się nauczyłem – czasem na własnej skórze. Rynek sztuki może być prawdziwym minowym polem, na którym czyhają różni naciągacze i nieuczciwi sprzedawcy. Ale nie musisz wpaść w te pułapki! Chcę Ci dzisiaj przekazać kilka cennych wskazówek, które pomogą Ci bezpiecznie nabyć autentyczne i wartościowe dzieła.
Poznaj proweniencję dzieła sztuki
Pierwszą i najważniejszą rzeczą, na którą musisz zwrócić uwagę, to proweniencja – czyli kompletna historia danego dzieła od chwili jego powstania aż do dnia dzisiejszego. Jak podkreśla portal Rynek i Sztuka, to właśnie proweniencja jest kluczowa dla potwierdzenia autentyczności pracy.
Idealna proweniencja powinna zawierać udokumentowane nazwiska wszystkich poprzednich właścicieli oraz daty, w których dane dzieło znajdowało się w ich posiadaniu. Jeśli praca została odziedziczona, otrzymana w darze, zakupiona na aukcji lub w galerii, a także jeśli uczestniczyła w wystawach, to dokumenty potwierdzające te fakty są niezbędne.
Niestety, w praktyce pełna, bezbłędna proweniencja to rzadkość. Większość dzieł ma spore luki w swojej historii. Dlatego musisz być bardzo uważny i dokładnie zweryfikować wszystkie informacje, jakie przedstawia Ci sprzedający.
Sprawdzaj tożsamość poprzednich właścicieli
Samo posiadanie dokumentów potwierdzających proweniencję to jeszcze za mało. Musisz się również upewnić, że osoby, których nazwiska widnieją w tych dokumentach, faktycznie istniały lub nadal istnieją. Jak podkreśla portal Rynek i Sztuka, warto więc skontaktować się bezpośrednio z poprzednimi właścicielami lub ich potomkami, aby zweryfikować informacje.
Analogicznie, jeśli dzieło było wcześniej wystawiane lub sprzedawane przez galerie czy domy aukcyjne, warto sprawdzić, czy te instytucje nadal istnieją i potwierdzić u nich podane przez sprzedawcę dane.
Korzystaj z opinii ekspertów
Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do proweniencji dzieła, nie wahaj się skontaktować z niezależnym ekspertem, rzeczoznawcą lub konsultantem. Jak podkreśla portal Rynek i Sztuka, warto dołożyć wszelkich starań, aby sprawdzić pochodzenie pracy jeszcze przed jej zakupem, ponieważ po dokonaniu transakcji będzie już za późno.
Specjaliści będą w stanie nie tylko zweryfikować proweniencję, ale także ocenić autentyczność i wartość dzieła. Ich opinia może okazać się bezcenna, szczególnie jeśli masz do czynienia z wyjątkowo drogim lub tajemniczym obiektem.
Uważaj na nieoficjalne dokumenty
Czasem sprzedawcy próbują Cię oszukać, przedstawiając różnego rodzaju nieoficjalne dokumenty jako potwierdzenie proweniencji. Według portalu Rynek i Sztuka, fotokopie listów, świadectw czy innych papierów nie są uważane za formy proweniencji, chyba że oryginały znajdują się w znanej lokalizacji i mogą być sprawdzone.
Pamiętaj również, że nawet podpisana ręcznie ocena dzieła sztuki nie stanowi ważnego składnika proweniencji, o ile nie została wykonana przez szanowanego eksperta lub instytucję specjalizującą się w badaniu twórczości danego artysty.
Sprawdzaj zgodność z katalogami raisonné
Jeśli dzieło jest sygnowane lub przypisywane konkretnemu artyście, koniecznie zweryfikuj, czy znajduje się ono w jego katalogu raisonné – oficjalnym, kompletnym rejestrze wszystkich prac danego twórcy.
Brak obecności w katalogu raisonné nie musi oznaczać, że dzieło jest fałszywe, ale powinien Cię to skłonić do jeszcze większej ostrożności. Być może praca jest nieznana lub została nieprawidłowo przypisana. W każdym razie warto zasięgnąć opinii eksperta, zanim dokonasz zakupu.
Uważaj na zbyt atrakcyjne oferty
Jeśli natrafisz na dzieło sztuki w cenie rażąco odbiegającej od rynkowej, to prawdopodobnie jest to próba oszustwa. Pamiętaj, że autentyczne i cenne obiekty są zwykle droższe – nie daj się skusić na zbyt atrakcyjne okazje.
Oczywiście, zdarzają się wyjątki, gdy kolekcjoner lub galeria chcą się szybko pozbyć danego dzieła. Ale w takich przypadkach musisz być szczególnie wnikliwy i dokładnie sprawdzić jego proweniencję.
Korzystaj z zaufanych źródeł
Najlepiej, jeśli nabywasz dzieła sztuki za pośrednictwem renomowanych domów aukcyjnych, galerii czy od zaufanych marszandów. Oni zwykle dokładnie weryfikują pochodzenie obiektów, które trafiają na rynek.
Oczywiście, nie oznacza to, że nigdy nie można natknąć się na fałszerstwo nawet w takich miejscach. Ale ryzyko jest zdecydowanie mniejsze niż w przypadku ofert od nieznanych sprzedawców.
Pamiętaj też, że strona stop-oszustom.pl to doskonałe źródło informacji na temat bezpiecznego nabywania dzieł sztuki. Znajdziesz tu wiele cennych wskazówek i ostrzeżeń przed typowymi próbami oszustwa.
Nie daj się zwieść pozorom
Czasem sprzedawcy próbują Cię przekonać o autentyczności dzieła, powołując się na to, że wygląda ono podobnie do innych prac danego artysty. Według portalu Rynek i Sztuka, takie stwierdzenie może być uznane za element proweniencji tylko wtedy, gdy pochodzi od bardzo wpływowego eksperta i jest należycie udokumentowane.
Nie dawaj się zwieść pozorom – nawet jeśli dzieło wygląda przekonująco, to niekoniecznie musi być oryginałem. Pamiętaj, że fałszerze często potrafią stworzyć niezwykle wierne kopie.
Zaufaj swojej intuicji
Jeśli coś Ci nie pasuje w całej sytuacji – proweniencja wydaje się wątpliwa, cena jest podejrzanie niska, a sprzedawca zachowuje się dziwnie – nie wahaj się zrezygnować z zakupu. Twoja intuicja może okazać się Twoim najlepszym doradcą.
Pamiętaj, że na rynku sztuki próby oszustwa to smutna codzienność. Dlatego lepiej dmuchać na zimne i nie dać się wciągnąć w pułapkę, nawet jeśli dana okazja wydaje się zbyt kusząca, by ją przegapić.
Podsumowanie
Reasumując, oto najważniejsze wskazówki, jak ustrzec się przed oszustwem na rynku sztuki:
- Dokładnie sprawdź proweniencję dzieła – jego pełną historię od momentu powstania.
- Zweryfikuj tożsamość poprzednich właścicieli i instytucji, które miały z nim do czynienia.
- W razie wątpliwości skorzystaj z opinii niezależnych ekspertów.
- Uważaj na nieoficjalne dokumenty i oceny, które mogą być próbą wprowadzenia Cię w błąd.
- Sprawdź, czy dzieło znajduje się w katalogu raisonné danego artysty.
- Nie daj się skusić na zbyt atrakcyjne oferty – autentyczne obiekty są zwykle droższe.
- Kupuj dzieła tylko w zaufanych miejscach, takich jak renomowane domy aukcyjne czy galerie.
- Nie daj się zwieść pozorom – nawet wierne kopie mogą wyglądać przekonująco.
- Zaufaj swojej intuicji – jeśli coś wydaje Ci się podejrzane, lepiej zrezygnuj z zakupu.
Jeśli będziesz stosował się do tych wskazówek, z pewnością unikniesz pułapek zastawianych przez nieuczciwych graczy na rynku sztuki. Pamiętaj, że bezpieczeństwo i spokój ducha to najważniejsze. Powodzenia w Twoich poszukiwaniach!
