Uważaj na kreatywność przestępców
Dzisiejszy świat pędzi do przodu w oszałamiającym tempie, a przestępcy nieustannie wymyślają nowe sposoby, aby nas oszukać. Zwłaszcza w czasach, gdy większość naszej aktywności przeniosła się do sieci, cyberprzestępcy mają całe mnóstwo okazji, aby wyczyścić nasze konta bankowe. Ale nie pozwól, aby Twoje ciężko zarobione pieniądze wpadły w niepowołane ręce – mam kilka rad, jak rozpoznać i uniknąć popularnych oszustw na platformach ogłoszeniowych.
Zanim zaczniesz…
Zanim przejdziemy do konkretnych metod stosowanych przez oszustów, chciałbym Cię uprzedzić, że to może być dość przygnębiające. Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu nie będziesz się bał korzystać z internetowych platform ogłoszeniowych, ale raczej będziesz czujniejszy i lepiej przygotowany, aby chronić swoje finanse. Pamiętaj – wiedza to potęga, a uważność to klucz do bezpieczeństwa w sieci.
Oszustwa na wnuczka i policjanta
Jedną z najczęstszych metod stosowanych przez przestępców jest tzw. „oszustwo na wnuczka” lub „oszustwo na policjanta”. W obu przypadkach oszust dzwoni do ofiary, podając się za członka rodziny (np. wnuka) lub funkcjonariusza policji. Następnie przekonuje starszą osobę, że jej krewny miał wypadek lub znalazł się w innej nagłej sytuacji, która wymaga natychmiastowej wpłaty kaucji lub innej opłaty, aby uniknąć poważnych konsekwencji.
Jak donosi Alior Bank, te oszustwa często wykorzystują chwilę paniki i zdenerwowania ofiary, aby nakłonić ją do szybkiego przekazania pieniędzy. Przestępcy potrafią być bardzo przekonujący, podając szczegóły, które mają uwiarygodnić ich historię. Dlatego zawsze weryfikuj takie informacje, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania.
Według Internet Matters, metoda „na wnuczka” jest szczególnie niebezpieczna dla osób starszych, ponieważ przestępcy liczą na ich emocjonalną reakcję i chęć pomocy rodzinie. Z kolei „oszustwo na policjanta” opiera się na strachu przed konsekwencjami prawnymi. Niezależnie od wykorzystywanej legendy, pamiętaj – nigdy nie przekazuj pieniędzy obcym osobom, szczególnie jeśli zadzwoniły do Ciebie niespodziewanie.
Fałszywe inwestycje i kryptowaluty
Kolejnym popularnym sposobem na wyłudzenie pieniędzy są oferty „inwestycji”, które zapewniają niebotyczne zyski w krótkim czasie. Najczęściej jest to związane z kryptowalutami lub innymi instrumentami finansowymi. Przestępcy mogą podszywać się pod renomowane firmy lub znane osoby, aby nadać swojej ofercie pozory wiarygodności.
Policja w Nowym Targu ostrzega, że oferty te często brzmią zbyt kusząco, aby były prawdziwe. Jeśli ktoś obiecuje Ci zarobić fortunę w mgnieniu oka, to prawie na pewno jest to próba wyłudzenia. Zanim zainwestujesz, dokładnie zweryfikuj firmę, osoby zaangażowane i przeanalizuj wszystkie warunki. Nie daj się oślepić wizją szybkiego wzbogacenia się.
Oszustwa na platformach ogłoszeniowych
Platformy ogłoszeniowe to kolejne pole do popisu dla przestępców. Jednymi z popularniejszych metod są fałszywe ogłoszenia sprzedaży lub wynajmu nieruchomości czy samochodów. Oferty mogą wyglądać bardzo wiarygodnie, a ceny mogą być atrakcyjnie niskie. Niestety, po wpłaceniu zaliczki okazuje się, że cała transakcja była fikcją.
Inną wersją jest wysyłanie fałszywych linków do rzekomo bezpiecznych stron płatności. Po wejściu w taki link i podaniu danych, nasze pieniądze znikają, a my zostajemy z niczym. Przestępcy mogą też podszywać się pod sprzedających i nakłaniać do przesłania przedpłaty, której nigdy nie otrzymamy.
Jak ostrzega Internet Matters, w dobie pandemii COVID-19 i związanego z nią wzrostu popularności zakupów online, cyberprzestępcy mają jeszcze więcej okazji do działania. Dlatego zawsze dokładnie sprawdzaj, z kim masz do czynienia, zanim dokonasz jakiejkolwiek transakcji.
Manipulacja w mediach społecznościowych
Nasze portale społecznościowe to kolejne pole do popisu dla oszustów. Coraz częściej możemy spotkać się z technikami manipulacji i wywoływania poczucia FOMO (lęku przed odrzuceniem), aby nakłonić nas do wydawania pieniędzy.
Jedną z takich metod jest wykorzystywanie influencerów, którzy promują produkty, ale w rzeczywistości ich nie używają. Zamiast tego zarabiają na promowaniu tych dóbr, często wykorzystując nasze negatywne postrzeganie siebie. Badania pokazują, że aż 25% dzieci w wieku 6-16 lat decyduje, co kupić, opierając się na rekomendacjach influencerów i blogerów.
Innym zagrożeniem są fałszywe informacje rozsyłane przez znajomych. Jak wynika z badań Internet Matters, 28% dzieci polega na opiniach rówieśników przy dokonywaniu zakupów. Przestępcy doskonale wykorzystują tę tendencję, podszywając się pod zaufanych znajomych i namawiając do udziału w różnych „okazjach”.
Jak się bronić?
Oczywiście nie chcę Cię przestraszyć i zniechęcić do korzystania z internetu. Wręcz przeciwnie – mam dla Ciebie kilka praktycznych rad, które pomogą Ci bezpiecznie poruszać się w cyfrowym świecie.
Po pierwsze, nigdy nie podawaj osobom obcym poufnych informacji, takich jak dane logowania, numery kart kredytowych czy kody BLIK. Nawet jeśli ktoś podaje się za Twoją rodzinę lub instytucję zaufania publicznego, zawsze zweryfikuj to samodzielnie, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania.
Po drugie, uważnie czytaj treść wiadomości, szczególnie tych, które zawierają linki lub prośby o przesłanie pieniędzy. Przestępcy często popełniają błędy ortograficzne lub nieznacznie modyfikują znane marki, aby ukryć swoje prawdziwe intencje.
Ponadto, zanim dokonasz zakupu lub inwestycji, dokładnie sprawdź wiarygodność ogłoszenia i sprzedającego. Zweryfikuj opinie, ceny rynkowe i wszelkie niepokojące sygnały. Jeśli coś wydaje się zbyt dobre, aby było prawdziwe – prawdopodobnie tak jest.
Pamiętaj także, aby regularnie aktualizować swoje hasła, korzystać z uwierzytelniania dwuetapowego i śledzić swoje wyciągi bankowe. Dzięki temu szybko zauważysz niepokojące transakcje i będziesz mógł zareagować.
Jeśli mimo to padniesz ofiarą oszustwa, niezwłocznie skontaktuj się ze swoim bankiem i zgłoś incydent na policję. Ważne, aby jak najszybciej zareagować i podjąć odpowiednie kroki, aby zminimalizować straty.
Platforma ogłoszeniowa jako źródło okazji
Chociaż popularność platform ogłoszeniowych sprawiła, że stały się one celem dla cyberprzestępców, nie oznacza to, że należy z nich całkowicie rezygnować. Wręcz przeciwnie – mogą one być świetnym źródłem okazji i promocji, jeśli tylko zachowasz odpowiednią ostrożność.
Śledząc profile renomowanych firm na portalach społecznościowych, możesz trafić na ekskluzywne oferty lub przedpremierowy dostęp do produktów. Firmy coraz częściej nagradzają również polecenia nowych klientów. Oczywiście zawsze weryfikuj wiarygodność takich ofert i unikaj reklam obiecujących darmowe produkty lub udziały w losowaniach – mogą one być sposobem na zbieranie Twoich danych.
Zachęcaj też swoje dzieci, aby przed udostępnieniem jakichkolwiek danych z ofert w mediach społecznościowych, sprawdziły najpierw, czy wszystko wygląda na legalne i wiarygodne. Jeśli coś wydaje się zbyt dobre, aby było prawdziwe – prawdopodobnie tak jest.
Platforma dla bezpieczeństwa
Warto pamiętać, że popularne platformy ogłoszeniowe i społecznościowe mają jasne zasady mające na celu ochronę użytkowników przed oszustwami i nielegalnymi treściami. Egzekwują one te zasady, banując nieuczciwych sprzedawców i odrzucając fałszywe reklamy.
Chociaż platformy te robią wszystko, co w ich mocy, aby zapobiegać oszustwom, mogą to zrobić tylko wtedy, gdy użytkownicy będą zgłaszać nieprawidłowości. Dlatego dzieci i młodzież powinny zrozumieć potrzebę raportowania podejrzanych działań, aby chronić siebie i innych.
W Wielkiej Brytanii influencerzy i vlogerzy muszą również ujawniać, kiedy otrzymują zapłatę od marki za promowanie produktu. To samo powinno mieć miejsce na wszystkich stronach internetowych, aby użytkownicy mogli łatwo rozpoznać, czy promocja jest autentyczna, czy też wynika ze sponsoringu.
Budowanie kompetencji cyfrowych
Kompetencje cyfrowe to umiejętność, która rozwija się wraz z wiekiem. Oprócz zapewnienia, że Twoje dzieci korzystają z odpowiedniej platformy, ważne jest, aby nauczyć je, jak rozpoznawać oszustwa i bezpiecznie poruszać się w sieci.
Jeśli w mediach pojawi się historia o oszustwie w mediach społecznościowych, zapytaj swoje dziecko, czy widziało coś podobnego. Co o tym myśli i co zrobiłoby, gdyby natrafiło na coś podejrzanego? Traktuj to jako swobodną rozmowę podczas codziennych czynności, a nie wykład. Im więcej będziesz o tym rozmawiać, tym bardziej stanie się to naturalne i normalne.
Pamiętaj, że ofiarami oszustów padają osoby w każdym wieku, nie tylko dzieci i młodzież. Dlatego ważne jest, aby również Ty sam byłeś na bieżąco z aktualnymi zagrożeniami i wiedziałeś, jak się przed nimi bronić. Im więcej będziemy o tym mówić, tym większa będzie nasza świadomość i odporność na próby wyłudzenia.
Sieć bezpieczeństwa
Większość platform mediów społecznościowych pozwala użytkownikom kontrolować własną prywatność. Możesz wybrać, kto widzi Twoje treści, kto może się z Tobą kontaktować i jakie treści widzisz w swoim kanale. Skonfigurowanie tych ustawień to pierwszy krok w zapewnieniu bezpieczeństwa Twoim bliskim, w tym dzieciom, w świecie mediów społecznościowych.
Jednak regularny dialog z dziećmi na temat ich życia w sieci ma kluczowe znaczenie dla ich bezpieczeństwa. Odwiedź przewodniki krok po kroku dla popularnych platform społecznościowych, aby dowiedzieć się, jak rozmawiać z nimi o bezpieczeństwie online.
Uważaj na reklamy
Reklamy w mediach społecznościowych często wyglądają autentycznie i zachęcają użytkowników do kliknięcia linku. Dlatego szczególnie ważne jest upewnienie się, że prowadzi on do oczekiwanej witryny, a nie do fałszywej strony, która wygląda podobnie. Zachęć dzieci, aby przed kliknięciem reklamy zatrzymały się i zastanowili, czy na pewno chcą to zrobić.
W razie wątpliwości powinny samodzielnie przejść do witryny za pomocą wyszukiwarki lub adresu URL. Ponadto przypomnij im, aby nigdy nie wysyłali pieniędzy ani nie dokonywali zakupów na nieznanych stronach lub platformach. Jeśli nie są pewni, powinni porozmawiać z Tobą o dokonywaniu zakupów.
Możesz również skorzystać z interaktywnego, internetowego przewodnika krytycznego myślenia, aby wspierać swoje dzieci w podejmowaniu pozytywnych wyborów online.
Zaufaj instytucjom
Pamiętaj, że Twój bank nigdy nie poprosi Cię o podanie danych do logowania w Internecie. Jeśli ktoś twierdzi, że pracuje dla Twojego banku lub innej oficjalnej organizacji, Twoje dzieci powinny skontaktować się
