Kochani rodzice i opiekunowie,
Wiem, że w dzisiejszym cyfrowym świecie, chronienie naszych dzieci przed niebezpieczeństwami w Internecie może być prawdziwym wyzwaniem. Apeluję do was, abyśmy zjednoczyli siły i wspólnie podjęli tę walkę. Jako ktoś, kto od ponad 10 lat zajmuje się analizą złośliwego oprogramowania, chciałbym podzielić się z wami moją wiedzą na temat najczęstszych oszustw internetowych i sposobów, w jaki możemy je rozpoznawać oraz im zapobiegać.
Niebezpieczne Wyzwania Online
Jednym z najpoważniejszych zagrożeń, z którymi muszą mierzyć się nasze dzieci, są różnego rodzaju „wyzwania” pojawiające się w Internecie. Jak wynika z raportu TikTok z 2021 roku, ponad 70% nastolatków, rodziców i nauczycieli zdaje sobie sprawę z istnienia takich niebezpiecznych wyzwań. Co gorsza, aż 83% młodych ludzi dowiaduje się o nich z mediów społecznościowych.
Wyzwania te mogą wahać się od zupełnie nieszkodliwych po naprawdę niebezpieczne. Zwykle polegają one na tym, że ludzie nagrywają siebie robiąc coś trudnego lub głupiego, a potem udostępniają te treści w Internecie, zachęcając innych do powtarzania. Większość z nich jest zabawna i bezpieczna, ale niektóre mogą być naprawdę szkodliwe, naruszając wytyczne społeczności TikTok.
Szczególnie niebezpieczną podkategorią są tzw. fałszywe wyzwania, których celem jest wywoływanie strachu i traumy u uczestników. Najczęściej dotyczą one niepokojących historii o samookaleczeniu czy samobójstwie, takich jak „Momo” czy „Niebieski wieloryb”. Badania pokazują, że popularność tego typu treści w mediach zwiększa zainteresowanie wśród dzieci i młodzieży – aż 22% nastolatków, którzy widzieli tego typu wyzwania, nie uważało ich za szkodliwe.
Oszustwa Internetowe
Oprócz niebezpiecznych wyzwań, w Internecie czyhają na nas również różnego rodzaju oszustwa. Jednym z najbardziej podstępnych jest phishing – technika, w której cyberprzestępcy podszywają się pod zaufane firmy i instytucje, próbując wyłudzić nasze cenne dane, takie jak hasła czy numery kart kredytowych.
Kolejnym groźnym zagrożeniem jest malware, czyli złośliwe oprogramowanie, które może przybierać różne formy – od zwykłych wirusów, przez trojany, aż po wymuszające okup ransomware. Celem cyberprzestępców jest tu najczęściej uzyskanie dostępu do naszych danych lub zablokowanie dostępu do naszych plików.
Nie możemy też zapominać o kradzieży tożsamości – przestępcy mogą wykorzystywać nasze dane osobowe do zaciągania pożyczek, zamawiania towarów lub dokonywania innych nielegalnych działań na nasz rachunek. A to może mieć poważne konsekwencje.
Jak Rozpoznawać Zagrożenia?
Zastanawiasz się pewnie, jak w takim razie możemy rozpoznać te niebezpieczne sytuacje? Otóż jest kilka kluczowych sygnałów, na które warto zwracać uwagę:
-
Podejrzane linki i załączniki: Jeśli otrzymujemy wiadomość e-mail, SMS lub komunikat w mediach społecznościowych z nieznanego źródła, zachęcający do kliknięcia w link lub pobrania pliku, powinniśmy zachować szczególną ostrożność. Mogą to być próby infekcji naszego urządzenia złośliwym oprogramowaniem.
-
Prośby o dane osobowe: Nigdy nie udostępniajmy naszych haseł, numerów kart kredytowych czy innych poufnych informacji, szczególnie jeśli pochodzą one z nieznanych lub podejrzanych źródeł. Pamiętajmy, że pracownicy instytucji nigdy nie będą nas o to prosić.
-
Nieznane lub podejrzane strony: Przed wpisaniem naszych danych logowania na jakiejkolwiek stronie, zawsze sprawdzajmy dokładnie jej adres URL i wygląd. Oszuści często tworzą fałszywe kopie znanych witryn.
-
Nierealistyczne oferty lub nagrody: Jeśli coś wydaje się zbyt dobre, by mogło być prawdziwe, prawdopodobnie tak właśnie jest. Bądźmy czujni, gdy napotykamy na niezwykle atrakcyjne oferty lub łatwe sposoby na zarobienie pieniędzy.
-
Nagłe zmiany w zachowaniu dzieci: Nagłe wycofanie, lęk lub niepokój u naszych pociech mogą być sygnałami, że padły one ofiarą cyberprzemoc lub innych szkodliwych treści w sieci.
Jak Chronić Nasze Dzieci?
Skoro wiemy już, na co zwracać uwagę, czas zastanowić się, co możemy zrobić, aby lepiej chronić nasze dzieci w cyfrowym świecie. Oto kilka kluczowych kroków:
-
Edukacja i otwarta komunikacja: Rozmawiajmy z dziećmi o bezpieczeństwie w Internecie, uczmy je krytycznego myślenia i ostrożności przy korzystaniu z sieci. Bądźmy dla nich partnerami w tej kwestii, a nie autorytarnymi rodzicami.
-
Ustawienia kontroli rodzicielskiej: Wykorzystujmy nowoczesne narzędzia, które pozwolą nam filtrować treści, ograniczać czas spędzany online i monitorować aktywność naszych pociech w sieci.
-
Regularne aktualizacje oprogramowania: Dbajmy o to, aby wszystkie nasze urządzenia, w tym komputery, smartfony i tablety, miały zainstalowane najnowsze aktualizacje systemowe i programów antywirusowych. To klucz do ochrony przed wirusami i lukami bezpieczeństwa.
-
Korzystanie z bezpiecznych połączeń: Zachęcajmy dzieci do korzystania z bezpiecznych, szyfrowanych sieci Wi-Fi oraz rozważmy instalację VPN-u, który dodatkowo zaszyfruje ich ruch internetowy.
-
Tworzenie kopii zapasowych: Regularne tworzenie kopii zapasowych danych to niezbędny środek ostrożności na wypadek ataku ransomware lub innego incydentu.
-
Zgłaszanie incydentów: Jeśli jednak nasze dzieci padną ofiarą jakiegoś oszustwa lub cyberprzemocy, nie wstydźmy się o tym mówić i niezwłocznie zgłaszajmy takie przypadki odpowiednim służbom.
Budujmy Razem Bezpieczeństwo Cyfrowe Naszych Dzieci
Drogie rodziny, wiem, że w dzisiejszym świecie pełnym cyfrowych zagrożeń, ochrona naszych pociech może być prawdziwym wyzwaniem. Ale jestem przekonany, że jeśli będziemy działać razem – edukując się, komunikując otwarcie i korzystając z odpowiednich narzędzi – to uda nam się stworzyć bezpieczne środowisko dla naszych dzieci w sieci.
Pamiętajmy, że bezpieczeństwo w Internecie to nie tylko nasza odpowiedzialność, ale także kluczowe wyzwanie naszych czasów. Dlatego zachęcam was do ciągłego poszerzania swojej wiedzy i dzielenia się doświadczeniami. Tylko w ten sposób możemy skutecznie stawić czoła coraz to nowym zagrożeniom w cyfrowym świecie.
Razem damy radę! Życzę wam powodzenia na tej ważnej drodze.
Kacper Szurek
Ekspert ds. Bezpieczeństwa Cyfrowego
