Wstęp: Uważaj, oszuści są wciąż krok przed nami
Usiądź wygodnie, bo zaraz opowiem ci historię, która przypomni ci, że cyfrowy świat może być jeszcze bardziej niebezpieczny niż myślisz. Jako ktoś, kto interesuje się tematyką przestępczości internetowej, wiem, że przestępcy wciąż wymyślają nowe, coraz sprytniejsze sposoby na okradanie ludzi. Niestety, seniorzy coraz częściej padają ofiarami tych wyrafinowanych metod.
Policjanci z Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości od lat ostrzegają, że oszuści stale modyfikują swoje techniki, wykorzystując ludzką łatwowierność i dobroć serca. Często wykorzystują oni instynktowną chęć pomocy innym, szczególnie w obliczu potencjalnego zagrożenia. Niestety, starsi ludzie są szczególnie narażeni na te perfekcyjnie skonstruowane legendy i socjotechniki.
Metoda „na wnuczka” – stary numer, który wciąż działa
Jedną z najbardziej znanych metod jest oszustwo „na wnuczka”. Przestępcy dzwonią do seniora, podając się za członka jego rodziny, najczęściej wnuka. Mówią, że mają poważne problemy i potrzebują natychmiastowej pomocy finansowej. Wykorzystują przy tym lęk starszej osoby o bliskich oraz chęć niesienia im pomocy.
Według policji, przestępcy bardzo często modyfikują tę metodę, dostosowując ją do aktualnych wydarzeń. Czasami udają, że potrzebują pieniędzy na kosztowne leczenie, a innym razem na zwolnienie z aresztu czy pokrycie szkód spowodowanych wypadkiem. Liczą na to, że zaniepokojony senior nie będzie miał czasu na zweryfikowanie tych informacji.
Oszustwo „na policjanta” – perfekcyjnie zaplanowana intryga
Inną popularną metodą jest tzw. oszustwo „na policjanta”. Przestępcy dzwonią do seniora, podając się za funkcjonariuszy policji lub prokuratury. Informują ofiarę, że jej krewny popełnił przestępstwo i potrzebuje natychmiastowej pomocy finansowej, aby uniknąć kary.
Policjanci z CBZC podkreślają, że sprawcy często twierdzą, iż pieniądze są potrzebne na łapówkę lub na pokrycie kosztów postępowania karnego. Liczą na to, że ofiara będzie zbyt przerażona, by zadawać pytania. Niejednokrotnie przekonują też seniora, że sprawa jest ściśle tajna i nie wolno nikomu o niej mówić.
Kolejny wariant – „na koronawirusa”
Podczas pandemii COVID-19 pojawiła się nowa odmiana oszustwa „na wnuczka” – „na koronawirusa”. Przestępcy dzwonią do starszych osób, podając się za członków rodziny, najczęściej wnuków. Informują, że krewny zachorował na COVID-19 i pilnie potrzebuje pieniędzy na leki ratujące życie.
Jak podaje portal Nowości.com.pl, ofiary tych oszustw są zazwyczaj w podeszłym wieku, samotne i łatwo je zastraszyć. Przestępcy wykorzystują lęk seniorów o zdrowie bliskich oraz chęć natychmiastowej pomocy. Niestety, w wielu przypadkach udaje im się wyłudzić od ofiar nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Perfekcyjna organizacja i współpraca siatki przestępczej
Warto podkreślić, że te oszustwa to efekt perfekcyjnie zorganizowanej działalności prawdziwych siatek przestępczych. Jak informuje portal Nowości.com.pl, przestępcy często działają w zorganizowanych grupach, gdzie każdy ma przypisaną sobie rolę. Niektórzy są odpowiedzialni za rozmowy telefoniczne, inni za odbiór pieniędzy, a jeszcze inni za pranie brudnych pieniędzy.
Te gangi są niezwykle hermetyczne i trudne do rozpracowania, gdyż często składają się z członków tej samej rodziny. Nie boją się również zmieniać miejsca pobytu, aby utrudnić ściganie. Jak mówi jeden z oficerów CBŚP cytowany przez portal Nowości.com.pl: „U nich ważne jest doświadczenie. Codziennie wykonują po kilkaset telefonów. Za każdym razem ćwiczą sposób rozmowy.”
Seniorzy szczególnie narażeni na oszustwa
Niestety, seniorzy są grupą szczególnie podatną na tego typu przestępstwa. Często wynika to z samotności, słabszego słuchu lub pogorszenia zdrowia. Przestępcy doskonale wiedzą, jak wykorzystać ludzkie słabości i emocje.
Strona stop-oszustom.pl podkreśla, że oszuści opierają się na podstawowych ludzkich odruchach, takich jak chęć niesienia pomocy bliskim. Licząc na to, że starsi ludzie nie będą mieli czasu na weryfikację informacji, wywierają na nich presję i zmuszają do natychmiastowego działania.
Jak się bronić przed oszustami?
Choć problem oszustw na starszych ludziach wydaje się poważny, istnieją pewne sposoby, aby się przed nimi bronić. Oto kilka praktycznych wskazówek:
-
Zachowaj czujność – Bądź nieufny wobec niespodziewanych telefonów, szczególnie tych, w których ktoś prosi Cię o pieniądze. Zawsze weryfikuj informacje, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania.
-
Nie daj się zastraszyć – Przestępcy często próbują wywoływać u ofiar poczucie pilności i strachu. Pamiętaj, że możesz zawsze poprosić o więcej czasu na przemyślenie sprawy.
-
Skontaktuj się z rodziną lub zaufanymi osobami – Jeśli masz wątpliwości, niezwłocznie poinformuj o podejrzanym telefonie bliskich lub osoby, którym ufasz. Nie wahaj się również skontaktować z policją.
-
Nie przekazuj poufnych informacji – Nigdy nie podawaj przez telefon danych osobowych, haseł, numerów kart płatniczych ani informacji o posiadanych oszczędnościach.
-
Bądź ostrożny z nieznajomymi – Pamiętaj, że prawdziwi funkcjonariusze lub przedstawiciele instytucji nigdy nie będą domagać się natychmiastowej wpłaty pieniędzy.
Pamiętaj, że najlepszą obroną przed oszustami jest świadomość zagrożeń i ostrożność. Bądź czujny, weryfikuj informacje i nie wahaj się prosić o pomoc bliskich. Tylko wtedy będziesz mógł cieszyć się bezpieczeństwem w cyfrowym świecie.
