Nie daj się nabrać, czyli jak rozpoznać próbę oszustwa na telefonie
Kto z nas nie otrzymywał telefonów od domniemanych przedstawicieli banków, firm telekomunikacyjnych czy innych instytucji, którzy przekonują nas, że należy nam się jakaś nagroda lub mamy do odebrania jakieś środki pieniężne? Niestety, w dzisiejszych czasach takie próby wyłudzenia naszych danych osobowych lub pieniędzy są na porządku dziennym. Jako że jestem jednym z tych, którzy wpadli kiedyś w taką pułapkę, chciałbym podzielić się z wami kilkoma wskazówkami, jak ich rozpoznać i nie dać się oszukać.
Uważaj na pilne prośby o dane
Jedną z najczęstszych metod stosowanych przez oszustów jest wzbudzanie w nas poczucia pilności i nagłości sytuacji. Typowy scenariusz wygląda tak: dzwoni do nas ktoś, kto podaje się na przykład za pracownika banku i informuje, że doszło do próby włamania na nasze konto. W celu jego zablokowania i ochrony naszych środków musimy natychmiast podać swoje dane logowania lub hasło. Albo słyszymy, że wygraliśmy jakąś nagrodę, ale musimy się z nią „pospieszyć”, bo ilość miejsc jest ograniczona.
Specjaliści z CERT Polska radzą, aby nigdy nie podawać poufnych informacji na żądanie osoby telefonującej. Nawet jeśli podaje się ona za pracownika naszego banku czy innej zaufanej instytucji. Zawsze należy samodzielnie, z własnej inicjatywy, skontaktować się z daną organizacją, aby zweryfikować, czy rzeczywiście mamy do czynienia z autentycznym przedstawicielem.
Uważaj na podejrzane numery telefonów
Kolejnym sposobem na wyłudzenie naszych danych jest maskowanie numerów, z których dzwonią oszuści. Mogą się oni podszywać na przykład pod numer infolinii naszego banku lub instytucji rządowej. Warto więc zawsze sprawdzić, czy numer, z którego ktoś do nas dzwoni, faktycznie należy do organizacji, którą rzekomo reprezentuje. Można to zrobić, oddzwaniając samodzielnie na oficjalny numer danej instytucji.
Specjaliści ds. cyberbezpieczeństwa radzą też, aby zwracać uwagę na akcent lub sposób mówienia osoby dzwoniącej. Jeśli coś wydaje się podejrzane, lepiej przerwać rozmowę.
Nigdy nie instaluj nieznanego oprogramowania
Kolejną metodą stosowaną przez oszustów jest próba zdalnego przejęcia naszego urządzenia. Mogą oni prosić nas o zainstalowanie aplikacji do zdalnej pomocy technicznej, takiej jak AnyDesk czy TeamViewer, pod pretekstem konieczności sprawdzenia lub naprawy naszego systemu. Oczywiście celem jest w rzeczywistości uzyskanie dostępu do naszych danych i pieniędzy.
Eksperci CERT Polska ostrzegają, że nigdy nie należy instalować nieznanego oprogramowania na naszym urządzeniu. Jeśli ktoś nas o to prosi, najlepiej od razu zakończyć rozmowę.
Bądź czujny na podejrzane linki i QR-kody
Oszuści mogą również próbować wyłudzić nasze dane, wysyłając podejrzane linki lub QR-kody. Mogą to być na przykład linki do fałszywych stron internetowych, udające autentyczne portale banków czy firm. Po kliknięciu w taki link lub zeskanowaniu QR-kodu, możemy zostać poproszeni o podanie danych logowania lub innych poufnych informacji.
Według specjalistów z CERT Polska, nigdy nie należy klikać w linki ani skanować QR-kodów przesyłanych nam przez osoby, których nie znamy. Zamiast tego warto samodzielnie wpisać adres strony internetowej w przeglądarce.
Nie daj się nabrać na obietnice szybkiego zarobku
Oszuści często próbują nas też kusić obietnicami łatwego i szybkiego zarobku, na przykład na inwestycjach w kryptowaluty lub inne instrumenty finansowe. Mogą oni podawać się za pracowników renomowanych firm lub instytucji i przekonywać, że mamy okazję do zainwestowania w coś bardzo dochodowego.
Jak ostrzega CERT Polska, tego typu oferty są najczęściej po prostu próbą wyłudzenia naszych pieniędzy. Nigdy nie należy bezkrytycznie ufać osobom, które obiecują nam nierealistycznie wysokie zyski z inwestycji. Zamiast tego warto skonsultować się z niezależnymi ekspertami finansowymi.
Zgłaszaj próby oszustw
Jeśli mimo wszystko damy się złapać na którąś z powyższych sztuczek i stracimy pieniądze lub dane osobowe, nie powinniśmy się wstydzić. Oszuści są bardzo wyrafinowani i potrafią wykorzystać nasze ludzkie słabości. Zamiast tego należy jak najszybciej zgłosić incydent na przykład do CERT Polska lub organów ścigania. Dzięki temu możemy zapobiec innym osobom stania się ofiarami.
Pamiętajmy też, że strona internetowa Stop Oszustom to świetne źródło informacji na temat różnych form oszustw i porad, jak się przed nimi chronić. Warto ją odwiedzić i podzielić się zdobytą wiedzą ze swoimi bliskimi, aby ustrzec ich przed przykrymi konsekwencjami naciągactwa.
Podsumowanie
Próby wyłudzenia naszych danych lub pieniędzy przez oszustów telefonicznych to niestety codzienność w dzisiejszych czasach. Jednak uzbrojeni w odpowiednią wiedzę możemy się przed nimi uchronić. Kluczowe jest zachowanie czujności, weryfikacja tożsamości rozmówcy oraz niereagowanie na pilne prośby o poufne informacje. Pamiętajmy też, aby nigdy nie instalować nieznanego oprogramowania i nie klikać w podejrzane linki czy QR-kody.
Jeśli mimo wszystko padniemy ofiarą takiego przestępstwa, nie wstydźmy się tego i jak najszybciej zgłośmy incydent. Tylko wspólnie możemy stawić czoła narastającej fali cyberprzestępczości.
