Czy kiedykolwiek otrzymałeś telefon z nieznanego numeru, a po odebraniu usłyszałeś znajomy głos w słuchawce? Osoba po drugiej stronie linii z przejęciem oznajmiała, że to Twój wnuczek lub wnuczka i pilnie potrzebują Twojej pomocy? A może ktoś podawał się za urzędnika z polskiego organu administracji i żądał pilnej wpłaty lub udostępnienia danych osobowych? Jeśli tak, to niestety stałeś się ofiarą popularnych i ciągle ewoluujących oszustw telefonicznych.
Powiedz „NIE” naciągaczom!
Niestety takie próby wyłudzenia pieniędzy lub danych osobowych zdarzają się coraz częściej. Oszuści stale wymyślają nowe sposoby, aby nas zaskoczyć i wzbudzić poczucie pilnej potrzeby działania. Ich celem jest wyłudzenie od nas środków finansowych lub uzyskanie dostępu do naszych wrażliwych informacji. To niezwykle niebezpieczne i może prowadzić do poważnych konsekwencji. Dlatego tak ważne jest, abyśmy byli świadomi tych zagrożeń i potrafili właściwie na nich reagować.
Różne twarze oszustów
Oszuści telefoniczni mogą przybierać różne postaci. Jedni podają się za członków naszej rodziny w potrzebie, inni za urzędników państwowych domagających się natychmiastowej wpłaty. Wszystko po to, aby wzbudzić w nas poczucie pilności i strachu, a tym samym skłonić do działania wbrew rozsądkowi. Przyjrzyjmy się bliżej tym najbardziej popularnym schematom.
Wnuczek/wnuczka w opałach
Ten rodzaj oszustwa polega na tym, że osoba podająca się za członka naszej rodziny, najczęściej wnuka lub wnuczkę, dzwoni z prośbą o natychmiastową pomoc finansową. Zazwyczaj twierdzi, że wpadła w jakieś tarapaty – miała wypadek, została okradziona, a teraz pilnie potrzebuje pieniędzy, aby rozwiązać problem. Może też mówić, że została aresztowana i potrzebuje kaucji. Oszuści liczą na to, że w chwili zaskoczenia i stresu, szybko przekażemy im żądane środki, zanim zdołamy zweryfikować prawdziwość historii.
Według Federalnej Komisji Handlu Konsumenckiego (FTC), oszustwa „wnuczka” są jednymi z najbardziej skutecznych i przynoszących największe zyski dla przestępców. W 2020 roku Amerykanie stracili na nich ponad 104 miliony dolarów. Dlaczego są tak groźne? Ponieważ najczęściej atakują osoby starsze, które są szczególnie podatne na tego typu manipulacje i chętnie pomagają członkom rodziny w potrzebie.
Podstępny „polski urzędnik”
Innym popularnym wariantem oszustwa jest telefon od rzekomego urzędnika państwowego, najczęściej podającego się za przedstawiciela polskiego organu administracji. Osoba ta może twierdzić, że prowadzi dochodzenie w ważnej sprawie i pilnie potrzebuje naszych danych osobowych lub wpłaty pewnej kwoty pieniędzy. Może też informować o rzekomych nadpłatach podatkowych, które mamy otrzymać, ale najpierw musimy potwierdzić nasze dane.
Celem takich działań jest oczywiście wyłudzenie od nas poufnych informacji lub pieniędzy. Oszuści liczą na to, że w obawie przed konsekwencjami prawnymi lub chęci odebrania rzekomej dopłaty podatkowej, szybko udostępnimy im żądane dane. Według FTC, w 2020 roku Amerykanie stracili ponad 1,2 miliarda dolarów na różnego rodzaju oszustwach z udziałem fałszywych urzędników.
Czujność i rozwaga to klucz
Niezależnie od tego, z jaką formą oszustwa telefonicznego się spotkamy, najważniejsze jest, aby zachować czujność i zdrowy rozsądek. Nawet jeśli ktoś bardzo przekonująco podaje się za naszego bliskiego lub przedstawiciela instytucji państwowej, nie powinniśmy ulegać emocjom i działać pochopnie. Warto zawsze zweryfikować tożsamość rozmówcy i upewnić się, że rzeczywiście mamy do czynienia z osobą, za którą się podaje.
Jak rozpoznać i uniknąć oszustwa?
Aby ustrzec się przed niebezpiecznymi konsekwencjami naciągactwa, warto nauczyć się rozpoznawać typowe sygnały ostrzegawcze. Oto kilka kluczowych wskazówek, na co należy zwrócić uwagę:
1. Nieoczekiwany kontakt
Jeśli otrzymujemy telefon od osoby, której nie znamy, a ta natychmiast prosi nas o pomoc finansową lub udostępnienie danych osobowych, powinno to nas zaalarmować. Prawdziwy członek rodziny lub urzędnik raczej najpierw przedstawiłby się, wyjaśnił powód kontaktu, a dopiero później ewentualnie zwróciłby się o wsparcie.
2. Pośpiech i naleganie
Oszuści często starają się wywrzeć na nas presję, nalegając, abyśmy jak najszybciej podjęli działanie. Mogą straszyć konsekwencjami prawnymi lub poważnymi problemami, jeśli natychmiast im nie pomożemy. Taki pośpiech i nacisk mają na celu zdezorientowanie nas i spowodowanie, że nie zastanowimy się nad sytuacją.
3. Brak weryfikacji tożsamości
Prawdziwi urzędnicy lub członkowie rodziny zawsze będą w stanie potwierdzić swoją tożsamość. Jeśli rozmówca nie chce lub nie może tego zrobić, a mimo to nalega na nasze dane lub pieniądze, to sygnał, że coś jest nie tak.
4. Nietypowe żądania
Jeśli ktoś prosi nas o przekazanie pieniędzy w nietypowy sposób, na przykład za pośrednictwem przedpłaconych kart podarunkowych lub kryptowalut, powinno to wzbudzić nasz niepokój. Prawdziwe instytucje lub bliscy nie posługują się takimi metodami płatności.
5. Brak logiki w historii
Jeśli historia, którą opowiada rozmówca, wydaje się niespójna lub mało prawdopodobna, warto zachować czujność. Prawdziwe sytuacje kryzysowe zwykle są bardziej realistyczne i logiczne.
Jak się bronić?
Kiedy już rozpoznamy, że mamy do czynienia z próbą oszustwa, najlepszą reakcją jest stanowcze odmówienie i zakończenie rozmowy. Nie powinniśmy wdawać się w dyskusje, tłumaczyć się ani pod żadnym pozorem udostępniać żądanych informacji.
Zamiast tego, możemy:
- Poprosić rozmówcę o podanie szczegółów, które pozwolą nam zweryfikować jego tożsamość. Jeśli nie jest w stanie tego zrobić, to znak, że coś jest nie tak.
- Poprosić o kontakt w inny sposób, np. oddzwonienie na znany nam numer telefonu lub spotkanie osobiście. Prawdziwe instytucje lub bliscy z pewnością zrozumieją taką potrzebę.
- Skontaktować się bezpośrednio z rodziną lub urzędem, o którym wspominał rozmówca, aby potwierdzić sytuację.
- Zgłosić próbę oszustwa na policję lub do właściwych organów.
Pamiętajmy, że nigdy nie jesteśmy zobowiązani do natychmiastowego działania na żądanie osoby telefonującej. Warto zachować spokój, zdrowy rozsądek i postępować ostrożnie.
Broń się, zanim zostaniesz ofiarą
Choć oszustwa telefoniczne wydają się coraz bardziej powszechne, to wcale nie musimy być ich bezradnymi ofiarami. Wystarczy zachować czujność, zdrowy rozsądek i nauczyć się rozpoznawać typowe schematy naciągaczy. Tylko w ten sposób będziemy mogli skutecznie bronić się przed niebezpiecznymi konsekwencjami takich działań.
Pamiętajmy, że prawdziwi członkowie rodziny lub urzędnicy nigdy nie będą nas nagabywać w tak natarczywy i niestandardowy sposób. Dlatego zawsze powinniśmy zweryfikować tożsamość rozmówcy i upewnić się, że mamy do czynienia z wiarygodną osobą, zanim podejmiemy jakiekolwiek działania.
Bądźmy czujni, zachowujmy rozsądek, a tym samym ustrzeżmy się przed niebezpiecznymi konsekwencjami naciągactwa. Wspólnie możemy pokonać oszustów i chronić siebie oraz bliskich.
