W dzisiejszej cyfrowej rzeczywistości, kiedy fake newsy i dezinformacja stały się zmorą internetu, pojawia się nowe zagrożenie, które czyni oszustwa jeszcze bardziej niebezpiecznymi – deepfake’i. Te zaawansowane technologicznie manipulacje, wykorzystujące sztuczną inteligencję, stają się coraz bardziej wyrafinowane, umożliwiając cyberprzestępcom stworzenie fałszywych filmów, w których znane osoby wydają się mówić i zachowywać w sposób, który nigdy nie miał miejsca.
Cyberprzestępcy na tropie autorytetów
Według danych zebranych przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową (NASK), przestępcy najchętniej wykorzystują wizerunki i głosy dziennikarzy, które stanowią aż 32% wszystkich zarejestrowanych przypadków oszustw typu deepfake. Raport NASK wskazuje, że nie tylko dziennikarze, ale również politycy (21%), biznesmeni (11%), influencerzy (5%) oraz sportowcy (5%) stają się celem tych wyrafinowanych manipulacji.
Przestępcy zdają sobie sprawę, że wizerunek znanych i cieszących się autorytetem osób może znacząco zwiększyć wiarygodność ich oszustw. Czy to w reklamie rzekomo korzystnych inwestycji finansowych, obietnicach cudownych lekarstw, czy też fałszywych komunikatach wydawanych przez fikcyjne organizacje ścigające cyberprzestępczość, cyberprzestępcy wykorzystują te techniki, aby zwiększyć szanse na powodzenie swojej działalności.
Fałszywe filmy, prawdziwe problemy
Jednym z kluczowych obszarów, w których deepfake’i są wykorzystywane przez cyberprzestępców, są oszustwa finansowe. Dane z IT-Szkoła.edu.pl wskazują, że filmy dotyczące niezwykle korzystnych, ale w rzeczywistości fikcyjnych, inwestycji finansowych są najczęstszą formą tego rodzaju oszustw. Przestępcy chętnie wykorzystują wizerunek prezydenta Andrzeja Dudy, który stanowi blisko 9% wszystkich zidentyfikowanych deepfake’ów, a także premiera Donalda Tuska, biznesmena Rafała Brzoskę czy influencera Kamila Labuddę.
Równie niebezpieczne są deepfake’i wykorzystywane do reklamy cudownych lekarstw i zabiegów medycznych. W tym przypadku cyberprzestępcy najchętniej posługują się wizerunkami znanych lekarzy lub trenerów sportowych, aby nadać swoim kłamliwym obietnicom pozór autentyczności.
Nie mniej groźne są również oszustwa, w których przestępcy podszywają się pod funkcjonariuszy międzynarodowej policji zajmujących się ściganiem cyberprzestępczości. Ofiary tych manipulacji są namawiane do kontaktu i przekazania pieniędzy, a następnie okradane po raz kolejny.
Rozpoznawanie deepfake’ów – klucz do ochrony
Choć jakość filmów deepfake przygotowywanych przez przestępców stale się poprawia, a metody maskowania manipulacji w warstwie obrazowej i dźwiękowej stają się coraz bardziej wyrafinowane, istnieją pewne wskazówki, które mogą pomóc w rozpoznawaniu tych fałszerstw.
Według ekspertów z NASK, należy zachować szczególną ostrożność, gdy przekaz wzbudza wątpliwości, ponieważ wydaje się aż zbyt piękny, by był prawdziwy. Oferty niemal natychmiastowych i pewnych zysków, cudownych lekarstw na poważne choroby czy gier hazardowych, w których nie można przegrać, niemal zawsze okazują się oszustwami.
Równie ważne jest, aby zgłaszać podejrzane strony internetowe do Listy ostrzeżeń przed niebezpiecznymi stronami prowadzonej przez CERT Polska. Można to zrobić za pośrednictwem strony incydent.cert.pl. Dodatkowo, oszustwa deepfake można zgłaszać na adres [email protected], gdzie zespół ekspertów z Pionu Sztucznej Inteligencji NASK rejestruje te przypadki i pracuje nad narzędziami do automatycznej detekcji tego typu manipulacji.
Edukacja kluczem do bezpieczeństwa
Najważniejszym sposobem obrony przed oszustwami typu deepfake pozostaje edukacja. Wiedza na temat rosnących możliwości technicznych przestępców oraz stosowanych przez nich metod jest kluczowa, aby móc skutecznie chronić się przed tymi niebezpiecznymi manipulacjami.
Dlatego też niezbywalna jest rola programów edukacyjnych i kampanii informacyjnych, które podnoszą świadomość społeczeństwa na temat zagrożeń płynących z deepfake’ów. Tylko dzięki takiej proaktywnej postawie będziemy w stanie skutecznie stawić czoła tym coraz bardziej wyrafinowanym formom cyberprzestępczości.
Warto także regularnie odwiedzać stronę stop-oszustom.pl, gdzie można znaleźć aktualne informacje na temat najnowszych trendów w zakresie oszustw online oraz skuteczne wskazówki, jak się przed nimi chronić. Wspólnymi siłami możemy stawić czoła cyberprzestępcom i chronić siebie oraz najbliższych przed niebezpiecznymi konsekwencjami deepfake’ów.
