Żyjemy w cyfrowej erze, gdzie coraz więcej naszych codziennych transakcji przenosi się do sfery online. Choć internet otwiera przed nami niezliczone możliwości wygodnych i ekonomicznych zakupów, niestety staje się on także atrakcyjnym polem działania dla cyberprzestępców. Pandemia COVID-19 oraz rosnąca inflacja tylko spotęgowały ten trend, gdyż Polacy masowo przenieśli swoje zakupy do sieci w poszukiwaniu najkorzystniejszych ofert. Niestety w ślad za konsumentami podążają również oszuści internetowi, których aktywność wzrosła w alarmującym tempie.
Dane zebrane przez CERT Polska pokazują, że już w 2021 roku ponad 5-krotnie w stosunku do poprzedniego roku wzrosła liczba incydentów cyberbezpieczeństwa związanych z oszustwami na najpopularniejszych polskich portalach zakupowych. W 2022 roku liczba realnych incydentów tego typu była już w porównaniu do 2020 roku niemal 7-krotnie wyższa. Okresy wzmożonych zakupów, takie jak Black Friday czy przedświąteczny, stanowią szczególne pole do popisu dla cyberprzestępców.
Mając na uwadze te niepokojące statystyki, zespół CERT Polska w strukturach Państwowego Instytutu Badawczego NASK przygotował kampanię edukacyjną oraz nową edycję poradnika na temat bezpiecznych zakupów online. Celem tych działań jest podniesienie świadomości społecznej oraz dostarczenie praktycznych wskazówek, które pomogą konsumentom rozpoznać i uniknąć najczęstszych pułapek czyhających na nich w sieci.
Fałszywe Sklepy Internetowe – Luka w Zaufaniu
Jednym z najpoważniejszych zagrożeń, z którymi muszą mierzyć się klienci robiący zakupy online, są fałszywe sklepy internetowe. Cyberprzestępcy coraz częściej tworzą profesjonalnie wyglądające witryny, podszywające się pod znane i zaufane marki. Celem tych działań jest wyłudzenie od niczego niepodejrzewających użytkowników danych dostępowych do ich kont bankowych.
Statystyki pokazują, że od 2019 roku liczba fałszywych sklepów internetowych rośnie lawinowo. W 2020 roku, w porównaniu do 2018 roku, ich liczba wzrosła aż o 1256 punktów procentowych. Nawet porównując 2022 rok z rokiem poprzednim, odnotowano 34-procentowy wzrost portali podszywających się pod sklepy online.
Oszuści często wykorzystują Black Friday oraz okres przedświąteczny, kiedy konsumenci są najbardziej aktywni i podatni na kusząc oferty, aby wyłudzić od nich cenne dane. Fałszywe sklepy mogą być trudne do odróżnienia od prawdziwych, gdyż cyberprzestępcy dokładają wszelkich starań, aby stworzyć wiarygodną i atrakcyjną witrynę. Może ona zawierać sfałszowane certyfikaty, loga znanych marek czy nawet pozytywne opinie klientów.
Aby uchronić się przed padnięciem ofiarą takiego oszustwa, CERT Polska radzi, aby zawsze weryfikować wiarygodność sklepu przed dokonaniem zakupu. Należy sprawdzić rejestrację domeny, adres fizyczny firmy oraz dane kontaktowe. Warto też poszukać informacji o sklepie w internecie i przeczytać opinie innych klientów. Jeśli cokolwiek wzbudza wątpliwości, lepiej zrezygnować z zakupu.
Bezpieczne Metody Płatności
Kolejnym zagrożeniem, na które muszą uważać konsumenci dokonujący zakupów online, są niebezpieczne metody płatności stosowane przez fałszywe sklepy. Cyberprzestępcy często wymagają dokonania przedpłaty lub przekazania danych karty kredytowej bezpośrednio na ich konto. W ten sposób mogą uzyskać dostęp do wrażliwych informacji finansowych klienta i wykorzystać je do dokonywania nielegalnych transakcji.
Eksperci CERT Polska zalecają, aby zawsze korzystać z bezpiecznych i sprawdzonych metod płatności, takich jak płatności przez bramkę płatniczą lub za pośrednictwem serwisów takich jak PayPal. Te rozwiązania zapewniają dodatkową ochronę i gwarancję zwrotu pieniędzy w przypadku nieotrzymania towaru lub jego niezgodności z opisem.
Należy również unikać przekazywania danych karty kredytowej bezpośrednio na stronie sklepu, zwłaszcza jeśli budzi to jakiekolwiek wątpliwości. Lepiej skorzystać z opcji płatności mobilnych lub bezpiecznych aplikacji bankowych, które chronią nasze dane finansowe.
Mit Bezpiecznej Zielonej Kłódki
Wielu konsumentów wciąż pokłada zbyt duże zaufanie w zielonej kłódce widocznej w pasku adresu przeglądarki, traktując ją jako gwarancję bezpieczeństwa. Niestety, jest to powszechne, ale błędne przekonanie. Sama obecność tej ikony nie oznacza, że sklep jest w pełni bezpieczny i godny zaufania.
Cyberprzestępcy coraz częściej podrabiają ten symbol, umieszczając go również na fałszywych stronach internetowych. Dlatego nie należy opierać się wyłącznie na zielonej kłódce podczas oceny wiarygodności sklepu. Konieczne jest dogłębne sprawdzenie innych czynników, takich jak rejestracja domeny, opinie klientów czy dostępne metody płatności.
Niebezpieczne Oferty i Promocje
Kolejną pułapką, na którą mogą nabrać się nieostrożni konsumenci, są zbyt atrakcyjne oferty i promocje. Cyberprzestępcy często kuszą klientów nierealistycznie niskimi cenami lub niezwykłymi okazjami, aby skłonić ich do dokonania zakupu.
Doświadczeni eksperci radzą, aby zawsze zachować zdrowy rozsądek i relatywizować takie oferty do cen rynkowych. Jeśli coś wydaje się zbyt dobre, aby było prawdziwe, to prawdopodobnie jest to oszustwo. Warto dokładnie sprawdzić wiarygodność sklepu i porównać ceny z innymi, zaufanymi sprzedawcami, zanim zdecydujemy się na zakup.
Zgłaszanie Oszustw – Wspólna Walka z Cyberprzestępcami
Choć zagrożenia związane z oszustwami internetowymi stale rosną, to CERT Polska podkreśla, że kluczową rolę w walce z nimi odgrywają sami konsumenci. Każde zgłoszenie podejrzanego incydentu pozwala zespołowi monitorującemu cyberprzestrzeń na kompleksowe mapowanie zagrożeń i podejmowanie skutecznych działań.
Dlatego zachęca on wszystkich użytkowników internetu do aktywnego udziału w tej walce – zgłaszania zaobserwowanych oszustw i podejrzanych zachowań. Tylko wspólnymi siłami możemy skutecznie przeciwdziałać rosnącej fali cyberprzestępczości i chronić konsumentów przed niebezpiecznymi pułapkami czyhającymi w sieci.
Reasumując, bezpieczne zakupy online wymagają szczególnej czujności i rozwagi. Należy wnikliwie weryfikować wiarygodność sklepów, dokonywać płatności wyłącznie bezpiecznymi metodami oraz zachowywać ostrożność wobec podejrzanie atrakcyjnych ofert. Tylko dzięki takiej postawie możemy uchronić się przed coraz bardziej wyrafinowanymi metodami oszustw internetowych. Pamiętajmy również, że nasza aktywność w zgłaszaniu incydentów jest kluczowa dla skutecznej walki z cyberprzestępczością.
