Jak uchronić się przed cyberprzestępcami?
Cześć! Jeśli czytasz ten artykuł, to zapewne zależy Ci na bezpieczeństwie Twoich pieniędzy. Mam nadzieję, że po jego przeczytaniu będziesz mógł spokojnie spać, wiedząc, że zrobiłeś wszystko, co w Twojej mocy, aby ustrzec się przed cyberoszustami.
Wiele osób myśli, że to ich nie dotyczy – że to „coś, co się innym zdarza”. Niestety, to błędne przekonanie. Liczba oszustw internetowych rośnie z każdym rokiem, a cyberprzestępcy stają się coraz bardziej wyrafinowani w swoich metodach. Nikt nie jest bezpieczny, ale na szczęście istnieją sposoby, aby chronić swoje oszczędności.
Uwierzytelnianie, autoryzacja i inne zawiłości bankowe
Zanim przejdziemy do konkretnych sposobów na zabezpieczenie się przed oszustami, muszę Cię wprowadzić w kilka bankowych zawiłości. Chodzi o rozróżnienie pomiędzy uwierzytelnieniem a autoryzacją transakcji.
Zgodnie z definicją z ustawy o usługach płatniczych, uwierzytelnienie to procedura umożliwiająca bankowi weryfikację Twojej tożsamości lub ważności stosowania konkretnego instrumentu płatniczego. Na przykład, podanie kodu PIN to forma uwierzytelnienia.
Autoryzacja to z kolei Twoja zgoda na dokonanie danej transakcji. Oznacza to, że transakcja może być uwierzytelniona (np. poprzez podanie kodu PIN), ale nieautoryzowana, jeśli dokonał jej ktoś bez Twojej wiedzy i zgody.
Banki muszą zapewnić odpowiednie środki bezpieczeństwa, aby ograniczyć działania oszustów. Samo wykazanie, że transakcja została prawidłowo uwierzytelniona, nie jest wystarczające, aby uznać ją za autoryzowaną przez Ciebie. Ciężar dowodu spoczywa na banku.
Uważaj na próby wyłudzenia danych
Jedną z najczęstszych metod stosowanych przez cyberprzestępców jest podszywanie się pod pracowników banku lub innych instytucji. Mogą oni na przykład zadzwonić do Ciebie i twierdzić, że chcą „uratować” Twoje pieniądze przed atakiem hakerskim. W rzeczywistości próbują w ten sposób wyłudzić Twoje dane do logowania lub kod do autoryzacji przelewów.
Według Prezesa UOKiK, Tomasz Chróstny, takie przypadki to najczęstszy sposób, w jaki dochodzi do nieautoryzowanych transakcji. Oszuści podszywają się pod pracowników banku, namawiając ofiary do instalowania oprogramowania, które rzekomo ma „uratować” ich środki, a w rzeczywistości przechwytuje dane do wykonania przelewu.
Inną popularną metodą jest wysyłanie fałszywych linków, np. na portalu aukcyjnym, rzekomo w celu dokonania płatności. W rzeczywistości link prowadzi do spreparowanej strony banku, gdzie oszuści mogą przechwycić Twoje dane logowania.
Co zrobić, gdy padniesz ofiarą oszustwa?
Jeśli oszuści wykonywali nieautoryzowane transakcje z Twojego konta, jak najszybciej skontaktuj się z bankiem przez oficjalną infolinię. Zgłoś taką transakcję, zmień dane do logowania do aplikacji bankowej i bankowości elektronicznej oraz zastrzeż kartę. Pamiętaj, że na powiadomienie instytucji finansowej masz 13 miesięcy, ale im wcześniej to zrobisz, tym lepiej.
Następnie zawiadom policję. Pomimo tego, że bank ma obowiązek zwrócić Ci utracone środki, warto, aby sprawa została również zgłoszona organom ścigania.
Jeśli bank odrzucił Twoją reklamację, poproś o pomoc w rozwiązaniu indywidualnej sprawy Rzecznika Finansowego lub miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów. Zgodnie z prawem, bank powinien zwrócić Ci pieniądze do końca następnego dnia roboczego po zgłoszeniu nieautoryzowanej transakcji.
Obowiązki banków
Według Prezesa UOKiK, Tomasza Chróstnego, banki nie zawsze wywiązują się z obowiązku zwrotu pieniędzy poszkodowanym konsumentom. Odmawiają lub oddają je po terminie. Problemem są również wprowadzające w błąd informacje udzielane w odpowiedzi na złożone reklamacje.
Obowiązujące prawo stanowi, że bank ma obowiązek zwrotu kwoty nieautoryzowanej transakcji lub przywrócenia rachunku do stanu sprzed wystąpienia takiej transakcji do końca następnego dnia roboczego po zgłoszeniu. Wyjątkiem są dwie sytuacje: gdy zgłoszenie konsumenta nastąpiło później niż 13 miesięcy po transakcji lub gdy bank ma uzasadnione podejrzenie oszustwa ze strony konsumenta.
Niestety, w praktyce banki często nie dopełniają tych obowiązków. Zamiast tego próbują obarczyć winą samego klienta, twierdząc, że transakcja została prawidłowo uwierzytelniona. Jednak same wykazanie poprawnego uwierzytelnienia nie jest wystarczające, aby uznać transakcję za autoryzowaną przez konsumenta.
Jak bezpiecznie korzystać z bankowości elektronicznej?
Korzystanie z aplikacji bankowych i bankowości internetowej staje się coraz popularniejsze, szczególnie wśród młodszych Polaków. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi na zlecenie UOKiK, blisko 70% konsumentów używa aplikacji do obsługi swoich kont.
Większość użytkowników jest zadowolona z działania tych programów i nie obawia się o kwestie bezpieczeństwa. Jednak nie jest to pełne zaufanie – tylko 18% badanych zdecydowanie zgadza się, że aplikacje finansowe gwarantują bezpieczeństwo danych osobowych i bankowych.
Aby bezpiecznie korzystać z bankowości elektronicznej, pamiętaj o kilku podstawowych zasadach:
- Aktualizuj przeglądarkę i system operacyjny. Regularne aktualizacje łatają luki bezpieczeństwa, które mogą być wykorzystywane przez hakerów. Na przykład, od 15 maja 2021 r. Bank Millennium nie będzie obsługiwał starszych wersji przeglądarek internetowych.
- Uważaj na podejrzane linki i wiadomości. Nie klikaj w linki przesyłane przez nieznane osoby, nawet jeśli wyglądają na oficjalne. Mogą one prowadzić na fałszywe strony banków.
- Zainstaluj dobry antywirus i firewall. To podstawowe narzędzia, które mogą uchronić Cię przed złośliwym oprogramowaniem.
- Nigdy nie podawaj poufnych danych na żądanie. Prawdziwy pracownik banku nigdy nie będzie prosił Cię o hasło, kod SMS czy inne wrażliwe informacje.
Korzystanie z bankowości elektronicznej ma wiele zalet, ale musisz zachować czujność. Pamiętaj, że cyberprzestępcy stale udoskonalają swoje metody, więc nigdy nie można być zbyt ostrożnym.
Jak poradzić sobie z poczuciem bezradności?
Wiem, że ta cała sytuacja z nieautoryzowanymi transakcjami i próbami wyłudzenia danych może napawać poczuciem bezradności. Ale nie poddawaj się! Istnieją skuteczne sposoby, aby się przed tym uchronić.
Najważniejsze to zachować czujność i ufać swojej intuicji. Jeśli coś wydaje Ci się podejrzane, zaufaj temu uczuciu. Lepiej dmuchać na zimne, niż potem żałować utraty oszczędności.
Pamiętaj również, że banki mają określone obowiązki w przypadku nieautoryzowanych transakcji. Jeśli padniesz ofiarą oszustwa, nie wahaj się ich egzekwować. Bądź stanowczy i nie pozwól, aby bank próbował Cię obarczyć winą.
Jeśli ktokolwiek próbuje Cię oszukać, natychmiast skontaktuj się z bankiem i policją. Nie daj się zastraszyć i walcz o swoje prawa. Przecież to Twoje ciężko zarobione pieniądze, prawda?
Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu poczujesz się bardziej pewny siebie i gotowy stawić czoła ewentualnym cyberoszustom. Trzymaj się i uważaj na siebie!
