Internet to miejsce, w którym kupujesz, zarządzasz swoimi finansami, pracujesz, uczysz się i szukasz rozrywki. Niestety, to także przestrzeń działań przestępczych. W tym artykule znajdziesz opisy najpopularniejszych cyberataków i dowiesz się, jak uchronić się przed utratą danych i pieniędzy.
Czym są cyberataki?
Cyberatak to próba uzyskania nielegalnego, nieautoryzowanego dostępu do systemów i urządzeń. Gdy cyberprzestępcy uzyskają dostęp do Twoich poufnych danych, mogą podszywać się pod Ciebie w sieci. Wszystko po to, aby przejąć pieniądze z Twojego konta bankowego, zaciągnąć w Twoim imieniu pożyczkę lub wyłudzić pieniądze od osób, które Cię znają.
Cyberataki często polegają także na naruszeniu bezpieczeństwa danych podmiotów gospodarczych. Przestępcy przełamują zabezpieczenia, aby uzyskać dostęp do wewnętrznych systemów komputerowych i sieci firmowych. Po pokonaniu zabezpieczeń, cyberprzestępcy przejmują prywatne pliki, zdjęcia, korespondencję, treści dokumentów finansowych, medycznych, dane osobowe i inne cenne informacje.
Najcenniejsze cele cyberprzestępców
Największą wartość dla cyberprzestępców mają hasła, loginy i kody dostępu do kont bankowych, portali społecznościowych i innych prywatnych zasobów w sieci. Łupem oszustów i włamywaczy internetowych stają się także dane biznesowe, takie jak dokumenty finansowe, bazy danych pracowników i klientów firmy, dokumentacja technologii i wynalazków, umowy biznesowe, strategie marketingowe przedsiębiorstw, a także wiele innych cennych informacji.
Cyberataki mają też na celu wprowadzanie chaosu, szyfrowanie lub niszczenie danych, a nawet blokowanie pracy systemów i serwerów firmowych. Przestępcy grożą ujawnieniem lub zniszczeniem przejętych danych, jeżeli ofiara nie zapłaci okupu.
Trzy główne grupy cyberataków
Wszystkie cyberataki można podzielić na trzy główne grupy:
- Manipulacje psychologiczne w celu wyłudzenia danych
- Hakowanie poprzez złośliwe oprogramowanie
- Ataki hybrydowe – wyłudzenie danych dzięki jednoczesnemu zastosowaniu manipulacji i złośliwego oprogramowania
Manipulacje psychologiczne
Jedna z najbardziej rozpowszechnionych form oszustwa to podszywanie się przestępców pod inne osoby – rodzinę, znajomych, funkcjonariuszy policji, przedstawicieli banków, pracowników gazowni lub zakładu energetycznego, serwisantów IT. Celem jest wyłudzenie danych osobowych, kodów, loginów, haseł, numerów kart kredytowych. Gdy zdobędą niezbędne informacje, następnym krokiem jest kradzież lub szantaż.
Złośliwe oprogramowanie
Malware, czyli złośliwe oprogramowanie, to różnego rodzaju wirusy oraz aplikacje, takie jak programy szpiegujące, które mogą w czasie rzeczywistym podsłuchiwać rozmowy, śledzić korespondencję, przejmować dane osobowe i hasła w trakcie logowania do bankowości internetowej, platform ubezpieczeniowych lub portali społecznościowych.
Najbardziej zaawansowane aplikacje szpiegujące nie tylko wykradają, ale także fabrykują kompromitujące dane – zdjęcia, treści tekstowe, nagrania audio i wideo, aby podrzucać je na urządzenia niewinnych osób.
Szczególnie groźnym narzędziem jest oprogramowanie ransomware, które może przejąć lub zaszyfrować dane w Twoim komputerze. Następnym krokiem jest żądanie okupu w zamian za ponowny dostęp do skradzionych danych.
Ataki hybrydowe
W tej formie cyberataku przestępca nie tylko stosuje socjotechnikę, aby zmanipulować ofiarę, ale także używa specjalistycznego oprogramowania, które służy do łamania haseł dostępu. Generuje ono setki i tysiące kombinacji cyfr, popularnych słów lub często używanych haseł i podejmuje automatycznie próby logowania.
Ofiarami tego typu ataku stają się osoby i instytucje, które stosują niewystarczające zabezpieczenia i często latami nie zmieniają kodów i haseł dostępu.
Jak chronić się przed cyberatakami?
Najlepszym zabezpieczeniem przed cyberatakiem jest skrupulatne stosowanie procedur i spokojna analiza. Najbardziej szkodliwe jest uleganie emocjom i podejmowanie decyzji w pośpiechu.
Oto kilka kluczowych zaleceń, które uchronią Cię przed większością cyberataków:
- Systematycznie aktualizuj wykorzystywane aplikacje, aby zminimalizować ryzyko włamania do komputera lub smartfona.
- Zainstaluj dobry program antywirusowy, który wykrywa większość złośliwego oprogramowania.
- Nie podawaj i nie przesyłaj istotnych danych za pośrednictwem czatów, mediów społecznościowych i niezaszyfrowanych e-maili.
- Korzystaj z VPN-ów, aby ukryć się przed oczami zewnętrznych obserwatorów.
- Wrażliwe dane przechowuj na nośnikach niepodłączonych do Internetu, dodatkowo zaszyfrowanych i zabezpieczonych hasłami dostępu.
- Stosuj mocne hasła złożone z kombinacji liter, cyfr i znaków specjalnych. Regularnie je zmieniaj.
Pamiętaj, że nie ma systemów komputerowych, programów i urządzeń idealnie zabezpieczonych przed cyberatakami. Producenci oprogramowania stale poprawiają zabezpieczenia, dlatego ważne jest, aby systematycznie aktualizować wykorzystywane aplikacje.
Jak rozpoznać i zgłosić oszustwo?
Jedną z najważniejszych zasad ochrony jest nieufność do wszelkich podejrzanych wiadomości, linków i ofert. Jeśli ktoś nieznany pisze, dzwoni lub zaczepia Cię na czacie i próbuje nastraszyć lub zachęcić do natychmiastowego działania, to na sto procent próba wyłudzenia lub skompromitowania.
W takiej sytuacji przerwij połączenie, nie odpowiadaj na maile i posty, skontaktuj się z zaufaną osobą i opisz jej sytuację. Jeśli to konieczne, zadzwoń na policję – nic nie tracisz, a możesz uniknąć utraty dobrego imienia, pieniędzy czy pracy.
Jeśli chcesz zgłosić oszustwo internetowe, informacje na ten temat znajdziesz w dedykowanym artykule.
Jak wygląda skala zagrożeń w sieci?
Według raportu Cyberbezpieczeństwo w polskich firmach 2023, do najczęściej atakowanych branż należą: sektor bankowy, administracja i firmy z branży medycznej. Liczby potwierdzają, że polskie organizacje biznesowe są celem działających w sieci przestępców.
Wiedza o zagrożeniach związanych z korzystaniem z Internetu pozwala uniknąć większości niebezpieczeństw. Jeżeli zastosujesz opisane w artykule środki ochrony, zminimalizujesz ryzyko i nauczysz się bronić przed manipulacją.
Nie bądź prezentem dla cyberprzestępców, ale dla Twoich bliskich. Zadbaj o bezpieczeństwo online i ciesz się spokojnym przeglądaniem Internetu!
